Gebroken voet: symptomen, oorzaak & behandeling voetfractuur

Een gebroken voet duidt op op een breuk in één of meerdere van de voetwortelbeentjes en/of de middenvoetsbeentjes. Een gebroken voet kan je oplopen na een ongeval of val. Een gebroken voet vereist snelle medische hulp en kan ernstig zijn. De meest voorkomende symptomen van een gebroken voet zijn pijn, blauwe plekken, gevoeligheid, zwelling, problemen met lopen of om gewicht op de voet te zetten en soms treedt er ook vervorming op, zoals een gebroken bot dat uit de huid steekt of een bot dat de verkeerde kant uitsteekt. Röntgenfoto's helpen vaak om de diagnose te stellen, maar een botsscan of CT-scan kan nodig zijn om het letsel goed in beeld te krijgen. Behandeling van voetfracturen hangt af van welk botje is gebroken, maar veel fracturen worden behandeld met een gips gedurende 6 tot 8 weken. Sommige voetfracturen vereisen een operatie om de schade te repareren. Genezing en herstel van een gebroken voet hangt af van het type fractuur en de botdelen die betrokken zijn.

• Gebroken voet
• Hoeveel botten zitten er in de voet?
• Oorzaken van een gebroken voet
• Gebroken voet bij kinderen
• Gebroken voet symptomen
• Symptomen van een gebroken voet bij een baby of peuter
• Wanneer een arts inschakelen?
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een gebroken voet
• Steunverband, brace of gips
• Operatie bij een gebroken voet
• Herstel gebroken voet
• Complicaties
• Preventie

Gebroken voet

Gebroken botten (ook wel fracturen genoemd) in de voet komen relatief vaak voor. Voeten zijn zeer kwetsbaar voor een trauma of een val. Ongeveer één op elke 10 gebroken botten komt in de voet voor. De voet heeft in totaal 26 botjes. Een gebroken voet moet onderscheiden worden van een gekneusde voet, die ook flink pijn kan doen en gepaard gaat met problemen met lopen en staan.

Hoeveel botten zitten er in de voet?

De menselijke voet bestaat uit 26 afzonderlijke beenderen of botjes. De voet valt anatomisch in drie uiteen: de achtervoet, de middelvoet en de voorvoet:

• Er zijn twee botten in de achtervoet: de sprongbeen (talus of astragalus), waar de voet zich aan het been hecht en de calcaneus, het hielbeen.
• De middenvoet bestaat uit vijf (of meer) voetwortelbeenderen of ossa tarsi.
• De voorvoet bestaat uit vijf middenvoetsbeenderen (ossa metatarsii), welke de verbinding verzorgen tussen de tenen en de voetwortelbeenderen.

Oorzaken van een gebroken voet

Een gebroken voet kan door verschillende oorzaken ontstaan. Gebroken tenen ontstaan vaak wanneer je heel hard tegen iets zwaars aantrapt of doordat er iets zwaars op je tenen terechtkomt. Een hiel kan breken wanneer je van een hoogte valt of springt en hard op je voeten landt. Andere botten in de voet breken soms als ze verdraaid zijn. De meeste botten breken plotseling tijdens een ongeval, trauma of onmiddellijk letsel. Een breuk kan ook door overbelasting ontstaan, door repeterende hoge belasting. Dit wordt een stressfractuur of marsfractuur genoemd. Dit soort breuken komen het meest voor bij dansers, hardlopers of bij soldaten die in snel tempo en met volle bepakking marcheren ('speedmars').

Gebroken voet bij kinderen

Gebroken botten komen vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen. Bij volwassenen zijn botten sterker dan ligamenten (die botten verbinden met andere botten) en pezen (die de botten verbinden met spieren). Maar bij kinderen zijn ligamenten en pezen relatief sterker dan bot of kraakbeen. Als gevolg daarvan kunnen letsels die alleen een verstuikte voet bij een volwassene veroorzaken, een gebroken bot bij een kind veroorzaken. Een voorvoet van een kind is echter over het algemeen flexibel en zeer veerkrachtig bij eventuele verwondingen. Wanneer er fracturen optreden in de middenvoetsbeentje (gebroken middenvoetsbeentje), kunnen ze moeilijk te herkennen zijn, omdat veel delen van het bot van een groeiend kind niet goed op röntgenfoto's zichtbaar zijn. Om deze reden is het soms nuttig om röntgenfoto's van de andere, onaangetaste voet van het kind te vergelijken met de pijnlijke voet.

Gebroken voet symptomen

Gebroken botten zijn pijnlijk, vooral als er gewicht op komt te staan. Symptomen van een gebroken voet zijn onder meer:

• Pijn;
• Mank lopen;
• Zwelling;
• Blauwe plekken;
• Gevoeligheid;
• Lopen kan te pijnlijk zijn.

Overige symptomen
Andere tekenen en symptomen van een gebroken voet zijn onder meer:

• Ontwrichting: Als de botten aanzienlijk zijn verplaatst, kan er een vervorming van de voet zichtbaar zijn.
• Mensen met bestaande aandoeningen of aandoeningen: Bij veranderde pijnsensatie door perifere neuropathie (personen met diabetes zijn er een klassiek voorbeeld van), hoeft pijn niet aanwezig te zijn en kan de fractuur aanvankelijk niet worden opgemerkt. Dit kan ook optreden bij personen met ruggenmergletsel. Blauwe plekken, zwelling en vervorming kunnen dan de enige aanwijzingen zijn voor een mogelijke breuk.

Symptomen van een gebroken voet bij een baby of peuter

Baby's en peuters kunnen de pijn van het letsel negeren wanneer ze bij een arts zijn. Zij kunnen weigeren om gewicht op hun been te zetten. Het kind kan comfortabel op de schoot van een ouder of verzorger zitten zonder verdere klachten, totdat het gevraagd wordt om op te staan. Dan zullen ze protesteren.

Wanneer een arts inschakelen?

Wanneer kan je het best een arts inschakelen bij voetpijn? Ga direct naar een arts wanneer je vermoedt dat er sprake is van een gebroken voet. Ga onmiddellijk naar de Spoedeisende Hulp oftewel Eerste Hulp van een ziekenhuis, indien de volgende klachten ontstaan (bij een vermoedelijke gebroken voet):

• De voet is blauw, koud of gevoelloos.
• De voet is misvormd, vervormd of wijst in de verkeerde richting.
• Er is een grote snee of wond in de buurt van een mogelijk gebroken bot.
• Je hebt ernstige pijn.
• Je hebt het gevoel dat je om een andere reden onmiddellijke behandeling nodig hebt.

Onderzoek en diagnose

De arts zal vragen stellen over het letsel en je lichamelijk onderzoeken. Röntgenonderzoek is vaak zinvol bij het diagnosticeren van gebroken botten in de voet, maar soms is het niet nodig. Soms is aanvullend beeldvormend onderzoek nodig, zoals een botsscan, CT, MRI of echografie. Dit onderzoek kan nodig zijn om ongewone of verborgen verwondingen te zoeken, maar dit is slechts zelden nodig.

Behandeling van een gebroken voet

De locatie en ernst van de breuk is bepalend voor de behandeling, evenals wat voor soort breuk is het, of het gewricht erbij is betrokken en hoe het is gesteld met de weefsels in de directe omgeving.

Steunverband, brace of gips

Het bot moet weer goed aan elkaar groeien. Middels een steunverband of brace kan de voet kan dan geïmmobiliseerd worden. Soms is een gipsverband nodig. Een gipsbehandeling is alleen mogelijk als de botstukken niet of nauwelijks van hun
plaats zijn gegaan. Een gipsverband zit meestal tot onder de knie zijn. Bij een gipsverband kunnen krukken nodig zijn. Het vastgroeien van het weefsel/bot neemt gemiddeld zes tot acht weken in beslag. Na deze periode zal de arts opnieuw de breuk beoordelen.

Operatie bij een gebroken voet

Sommige voetfracturen vereisen een operatie om de schade te repareren, waarbij de gebroken botdelen middels platen en schroeven aan elkaar worden gezet. Na de operatie kan je voet worden geïmmobiliseerd met gips.

Herstel gebroken voet

De hersteltijd van een gebroken voet hangt af van de locatie en de ernst van de breuk. De genezingstijd varieert. De meeste voetfracturen genezen binnen 6 tot 8 weken. De genezing verloopt langzamer als er problemen zijn met de doorbloeding en de botstukken niet genoeg bloed krijgen. Bij osteoporose of botontkalking duurt de genezing langer. Bij een vertraagde genezing kan de botgroei gestimuleerd worden met geluidsgolven.

Vaak volledig herstel
De meeste mensen herstellen volledig en kunnen weer gewoon lopen als de behandeling achter de rug is. Complicaties zijn echter ook mogelijk. Het ontstaan van zwelling en pijn tijdens het herstel, komt vaak voor. De arts zal follow-up-röntgenfoto's laten maken om te controleren of het herstel voorspoedig verloopt.

Complicaties

Complicaties die kunnen optreden zijn:

• Stijfheid van de voet;
• Schade aan omliggende spieren en pezen;
• Een afwijkend looppatroon wat weer andere klachten tot gevolg kan hebben, zoals rugklachten;
• De botjes kunnen scheef aan elkaar groeien, als gevolg waarvan bewegingsproblemen kunnen ontstaan;
• Er kan een infectie optreden;
• Op de wat langere termijn kan artrose ontstaan (bij artrose verandert het kraakbeen met klachten als stijfheid en gewrichtspijn).

Preventie

Slecht zittende en weinig ondersteunende schoenen en obesitas (overgewicht) dragen bij aan het risico op stressfracturen en algemene instabiliteit van de voet. High-impact-sporten waarbij je draaiende bewegingen met de voeten maakt en je voeten flink belast worden, verhogen het risico op fractuur. Geschikte beschermende uitrusting en ondersteunende schoenen, helpen het risico op letsel te verminderen. Bepaalde beroepen verhogen het risico op voetbeschadiging. Mensen die werkzaam zijn in de bouw hebben meer kans dat er iets zwaars op een voet valt of terechtkomt of je kunt van een steiger vallen. Mensen met osteoporose of perifere neuropathie kunnen een verhoogd risico hebben op voetbeschadiging. Voor deze mensen is het belangrijk om ervoor te zorgen dat er geen rommel rond en in het huis aanwezig is, om te voorkomen dat je erover struikelt en letsel optreedt. Valpreventieprogramma's voor ouderen zijn ook zinvol.

Lees verder

• Gebroken teen: symptomen en behandeling gebroken tenen
• Gebroken teen of tenen: symptomen, oorzaak en behandeling
• Pijn aan de voet: symptomen en oorzaken van pijnlijke voeten
• Pijn aan de voet: symptomen, oorzaak en behandeling voetpijn
• Pijn aan hak, pijn onder hiel: hielspoor behandeling