Polymorfe lichteruptie: Huidziekte door blootstelling zon

Polymorfe lichteruptie is een relatief milde huidaandoening waarbij een jeukende en/of branderige huiduitslag ontstaat. Deze huidgerelateerde symptomen verschijnen in de meeste gevallen enkele uren na de blootstelling van de zon en verdwijnen ook weer binnen enkele uren tot dagen. Wel zijn hiervoor op de huid aangebrachte of via de mond ingenomen medicijnen beschikbaar. Ook is lichttherapie inzetbaar voor patiënten met aanhoudende of ernstige klachten. De vooruitzichten van patiënten met deze huidziekte zijn erg goed.

• Terminologie
• Synoniemen
• Epidemiologie van polymorfe lichteruptie
• Oorzaken: Door blootstelling aan de zon
• Symptomen: Branderige en/of jeukende huiduitslag
• Huid
• Algemene tekenen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van huidaandoening
• Zon vermijden / beschermen tegen de zon
• Medicatie
• Lichttherapie
• Preventie van huidziekte
• Prognose van aandoening aan huid

Terminologie

De term ‘polymorf’ verwijst naar het feit dat de huiduitslag die verschijnt bij de huidaandoening, vele vormen kan aannemen. In de meeste gevallen heeft de huiduitslag voor de patiënt zelf echter ongeveer hetzelfde uiterlijk.

Synoniemen

Polymorfe lichteruptie staat ook bekend als ‘prurigo aestivalis’.

Epidemiologie van polymorfe lichteruptie

Polymorfe lichteruptie is de meest voorkomende huiduitslag die ontstaat door blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht in gematigde klimaten, zoals Noord-Europa en Noord-Amerika. In deze streken tast de ziekte tot 10-20% van de bevolking aan. De huidaandoening komt minder vaak voor in Australië. De ziekte komt verder relatief vaak voor op grotere hoogten in vergelijking met het zeeniveau. De huiduitslag komt het meest voor bij jonge vrouwen tussen de twintig en veertig jaar. Mensen met een blanke huidskleur zijn het vaakst aangetast. De aandoening begint in de lente en verbetert vaak in de zomer door de verharding van de huid.

Oorzaken: Door blootstelling aan de zon

De vorm van een zonneallergie is het gevolg van een vertraagde overgevoeligheidsreactie op een stof in de huid die wordt veranderd door blootstelling aan ultraviolette straling (zonlicht, zonnebanken, bruiningslampen). Door de UV-straling komt het immuunsysteem in actie en veroorzaakt dit een huiduitslag bij de getroffen patiënten. De uitslag resulteert meestal uit een blootstelling aan UVA (in 75-90%). Af en toe leidt de blootstelling aan UVB en/of zichtbaar licht tot de aandoening.

Symptomen: Branderige en/of jeukende huiduitslag

Huid

In veel gevallen is de huidaandoening mild en diagnosticeert een arts de ziekte zelfs niet. Polymorfe lichteruptie kenmerkt zich door een jeukende huiduitslag die enkele uren na blootstelling aan de zon verschijnt. De branderige en/of jeukende huidletsels verschijnen enkel aan door de zon blootgestelde gebieden, zoals de armen, de achterkant van de handen, de nek, het hoofd, de borst, de onderbenen en de voeten. In de meeste gevallen is het gezicht echter gespaard, al ervaren sommige patiënten toch letsels aan de lippen en de ogen. Bij de huidaandoening komen kleine (2 tot 5 mm) roze of rode huidbultjes, blaasjes of vlekken tot stand. Deze houden enkele uren tot meerdere dagen aan.

Algemene tekenen

Sommige patiënten melden koorts, spierpijn, desoriëntatie, duizeligheid, uitputting, problemen met het gezichtsvermogen en een algemeen ziek gevoel enkele uren na de blootstelling aan de zon. Verder is polymorfe lichteruptie heel af en toe het eerste teken van lupus erythematosus.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van polymorfe lichteruptie gebeurt klinisch doordat de arts de link legt door het typische begin enkele uren na de blootstelling aan zonlicht en het verdwijnen van de klachten na enkele uren tot dagen. De huiduitslag beperkt zich tevens tot aan de zon blootgestelde plaatsen en bestaat vaak uit rode papels en plaques. Soms voert de arts een huidbiopsie uit om een diagnose te stellen en ook om andere aandoeningen uit te sluiten zoals eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid), erythema multiforme of netelroos (huidziekte met jeukende bultjes).

Behandeling van huidaandoening

Zon vermijden / beschermen tegen de zon

Het vermijden van zonlicht en het gebruik van zonnebrandcrème zijn nuttig bij patiënten die kampen met milde symptomen.

Medicatie

Topische (op de huid aangebrachte) corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) behandelen een aanval. Bij patiënten die die enkel polymorfe lichteruptie krijgen na een zeer intense blootstelling aan de zon (bijvoorbeeld op een zonnige vakantie), is een korte kuur met oraal (via de mond ingenomen) prednisolon (30 mg per dag gedurende zeven tot tien dagen) aangewezen om een aanval te voorkomen of behandelen.

Lichttherapie

Voor patiënten met aanhoudende symptomen is een desensibilisatiekuur met een lage dosis PUVA (psoraleen-ultraviolet-A-licht) (of smalbandig UVB-licht) in de lente vereist. Patiënten moeten hun blootstelling aan de zon van natuurlijk zonlicht tijdens de zomer echter ‘aanvullen’ om de huid ongevoelig te houden.

Preventie van huidziekte

Veel patiënten zijn tevreden over antioxiderende voedingssupplementen zoals:

• nicotinamide
• polypodium leucotomasextract
• carotenen: betacaroteen, astaxathanine en canthaxanthine

Verder is het nodig om effectieve zonwering te gebruiken tijdens de zomer midden op de dag: beschermende kledij dragen, zonnebrandcrème met minimaal factor 50 aanbrengen en zo veel mogelijk in de schaduw blijven (zeker de zon vermijden tussen 10 en 14u).

Prognose van aandoening aan huid

Bij de meeste patiënten is de huid verhard tegen dat de zomer aanwezig is, waardoor de huid meer zon kan tolereren zonder dat er een uitslag optreedt. Dit gebeurt niet altijd en sommige zeer gevoelige patiënten ontwikkelen zelfs polymorfe lichteruptie in de winter. Na de menopauze zijn de klachten bij vrouwen doorgaans minder ernstig.

Lees verder

• Huidschade door blootstelling aan UV-straling van de zon
• Soorten bultjes, knobbeltjes en gezwelletjes op huid
• Zonne-urticaria: Huiduitslag na blootstelling aan uv-stralen
• Zonnebrand: Rode, pijnlijke huid door blootstelling aan zon
• Zonnebrandmiddelen: Keuze van goede zonnebrandproducten