Ademgeur van aceton: Fruitige adem, vaak door diabetes

Wanneer mensen sterk ruikend voedsel gegeten hebben, ruikt de adem naar dit voedsel. Ook wanneer mensen een slechte mondgeur hebben, duidt dit bijvoorbeeld op een slechte mondhygiëne. Maar de ademgeur onthult mogelijk veel meer. Zo ervaren sommige mensen een ademgeur die ruikt naar aceton of een nagellakremover. Deze vaak fruitige ademgeur wijst mogelijk op diabetes mellitus (suikerziekte), al zijn ook andere oorzaken bekend. Het is belangrijk om bij tekenen van een naar aceton ruikende adem de arts te raadplegen, omdat dit op snelle of langere termijn leidt tot gezondheidsproblemen.

• Diabetes mellitus (suikerziekte) en naar aceton ruikende ademgeur
• Diabetes en tandvleesaandoening
• Diabetes en hoog ketongehalte bij diabetes mellitus
• Ketose versus diabetische ketoacidose
• Tips voor de preventie van stinkende adem bij diabetes
• Ketogeen dieet en een fruitige ademgeur
• Alcoholisme
• Behandeling

Diabetes mellitus (suikerziekte) en naar aceton ruikende ademgeur

Diabetes en tandvleesaandoening

Suikerziekte veroorzaakt mogelijk een slechte adem (halitose). Dit kent twee mogelijke oorzaken. Enerzijds houdt de vieze adem verband met de aanwezigheid van een tandvleesaandoening. De mogelijke tandvleesaandoeningen waaraan een diabeticus lijdt, zijn samengebracht onder de term ‘parodontitis’. Zo ervaart de patiënt bijvoorbeeld mogelijk een tandvleesontsteking (gingivitis), een milde parodontitis (ontsteking en schade aan weefsel en bot die tanden ondersteunen) of gevorderde parodontitis. Diabetes is geassocieerd met een verhoogd risico op tandvleesaandoeningen, waardoor de adem van een patiënt slecht ruikt. Een tandvleesaandoening veroorzaakt echter geen ademgeur die doet denken aan aceton.

Diabetes en hoog ketongehalte bij diabetes mellitus

Een patiënt met diabetes mellitus waarbij de adem ruikt naar aceton, heeft meestal een hoog ketonengehalte in het bloed. Bij een niet goede behandeling van diabetes, maakt het lichaam onvoldoende insuline aan om glucose in het bloed af te breken. Hierdoor krijgen de lichaamscellen onvoldoende glucose om als energie te gebruiken. Wanneer het lichaam onvoldoende energie krijgt door suiker, schakelt het in plaats daarvan over op het gebruik van vet als brandstof. Bij het proces van het afbreken van vet om te gebruiken als energie, komen bijproducten vrij, die gekend zijn als ‘ketonen’. Ketonlichamen bevatten aceton. Aceton, een type keton, is dezelfde stof die in een nagellakremover (nagellakverwijderaar) of verfverdunner zit. Het valt het beste te omschrijven als een fruitige geur. Wanneer diabeticus een acetonachtige ademgeur heeft, is wellicht sprake van hoge waarden van ketonen in het bloed. Aceton is één van de ketonlichamen in ketonen. Deze komen vrij wanneer de lever vetzuren afbreekt voor energie. Dit proces staat bekend als ‘ketose’. De ketonen die vrijkomen in het bloed, gebruikt het lichaam als brandstof. Ketonen die het lichaam niet gebruikt als brandstof, verlaten het lichaam voornamelijk via de urine. Aceton verlaat het lichaam eveneens wanneer een persoon uitademt, vandaar de fruitachtige, zoete acetongeur.

Ketose versus diabetische ketoacidose

Ketose zelf is meestal niet schadelijk, zolang de ketonen in het bloed niet te hoog zijn. Bij niet goed gecontroleerde diabetes, loopt het ketongehalte echter te hoog op. Bij diabetische ketoacidose ontstaan ongezonde ketonspiegels. Het bloed wordt hierbij zuur wat de functie van diverse organen aantast. Diabetische ketoacidose ontstaat mogelijk erg snel, namelijk in minder dan 24 uur, en is het vaakst aanwezig bij patiënten met diabetes mellitus type 1, en soms bij patiënten met diabetes type 2 die een dosis insuline gemist hebben of zich niet goed voelen. Zowel ketose als diabetische ketoacidose veroorzaken mogelijk een acetonachtige ademgeur. Bij ketose is deze zoete geur echter minder merkbaar. Een sterk ruikende aceton-ademgeur duidt mogelijk op diabetische ketoacidose. Andere symptomen van diabetische ketocadise zijn onder andere:

• ademhalingsproblemen
• braken
• buikpijn
• een hoge bloedsuikerspiegel (hyperglykemie)
• misselijkheid
• vaker dan normaal plassen (pollakisurie)
• verwardheid

Onmiddellijke medische hulp is nodig wanneer deze klachten aanwezig zijn.

Tips voor de preventie van stinkende adem bij diabetes

Volgende tips zijn voorhanden voor het voorkomen van een stinkende adem bij diabetici:

• bloedsuikerspiegel binnen het streefbereik houden
• een goed passend kunstgebit dragen dat ’s nachts wordt uitgedaan
• indien nodig speekselproducerende medicijnen nemen
• minimaal twee keer per dag de tanden poetsen en flossen, en de tong te poetsen of schrapen
• niet roken
• regelmatig de tandarts bezoeken
• suikervrije pepermuntjes of kauwgom gebruiken voor het stimuleren van de speekselproductie
• veel water drinken en de mond vochtig houden

Ketogeen dieet en een fruitige ademgeur

Wanneer mensen een ketogeen dieet volgen om af te vallen, komt mogelijk ketose tot stand, hetgeen leidt tot de naar aceton ruikende adem hebben. Een ketonendieet is eten dat zeer veel vetten, een matige hoeveelheid proteïne en zeer weinig koolhydraten bevat. Hierdoor wordt het lichaam als het ware gedwongen om vetten af te breken voor energie, in plaats van koolhydraten. Degelijk dieet brengt wel bijwerkingen met zich mee, zoals:

• een slechte adem (halitose)
• een verlies van zouten
• griepachtige symptomen
• krampen in de benen
• veranderingen in de stoelgang
• vermoeidheid

Alcoholisme

Een mogelijke complicatie van alcoholisme is onvoldoende eten. Langdurig alcoholmisbruik en ondervoeding staan erom bekend alcoholische ketoacidose te veroorzaken. Hierbij ruikt de adem eveneens naar aceton. Andere symptomen van alcoholische ketoacidose zijn braken, buikpijn en misselijkheid.

Behandeling

Bij een vage ademgeur van aceton is het belangrijk om meteen insuline te nemen zodat de bloedsuikerspiegel weer op een goed peil komt. Bij een sterk ruikende acetongeur of tekenen van diabetische ketoacidose, is medische hulp noodzakelijk. Ook wanneer mensen een acetongeur bemerken tijdens de ademhaling maar niet lijden aan diabetes, moeten ze praten met de arts om de oorzaak hiervan op te sporen en zo nodig te behandelen.

Lees verder

• Diabetes mellitus type 1 (suikerziekte): Geen insuline
• Diabetische ketoacidose (DKA): Complicatie van diabetes
• Alcoholische ketoacidose: Opbouw van ketonen in bloed
• Insulineresistentie: Cellen zijn ongevoelig voor insuline