Diabetes mellitus type 1 (suikerziekte): Geen insuline

Diabetes mellitus type 1 (suikerziekte): Geen insuline Diabetes mellitus type 1 is een chronische ziekte waarbij er een hoog suikergehalte (glucose) in het bloed is (hyperglykemie). Bij deze minder vaak voorkomende vorm van suikerziekte maakt het lichaam weinig of geen insuline aan. De pancreascellen (cellen in de alvleesklier) die insuline maken, stoppen namelijk met werken. De precieze oorzaak van het falen om voldoende insuline aan te maken, is onbekend anno oktober 2020, maar bij de vermoedelijke auto-immuunziekte spelen wellicht genetische factoren een rol. Veel dorst hebben, vermoeidheid en onbedoeld gewichtsverlies zijn enkele symptomen van suikerziekte type 1. Dagelijkse insuline via een injectie, pen of pomp zijn nodig. Daarnaast volgt de patiënt een gezonde levensstijl en controleert hij zichzelf regelmatig. Bovendien zijn ook regelmatige opvolgbezoeken bij medewerkers van een diabetesteam nodig om de gezondheid van de patiënt op te volgen. De prognose is tot slot uitstekend voor patiënten die alle adviezen opvolgen.

Synoniemen

Andere, oudere namen voor diabetes mellitus type 1 zijn ‘insulineafhankelijke diabetes mellitus’ en ‘juveniele diabetes mellitus’.

Epidemiologie: Vooral kinderen

Diabetes mellitus type 1 verschijnt op elke mogelijke leeftijd. Meestal gebeurt de diagnose bij kinderen, adolescenten of jongvolwassenen. Ongeveer 5% van de diabetici (patiënten met diabetes mellitus) heeft type 1.

Oorzaken: Lichaam maakt weinig of geen insuline aan

De alvleesklier bevindt zich onder en achter de maag. Speciale cellen in de alvleesklier (bètacellen) maken het hormoon insuline aan. Insuline is nodig om bloedsuiker (glucose) in de cellen te brengen. Glucose wordt in de cellen opgeslagen en later gebruikt voor energie. Bij diabetes mellitus type 1 produceren bètacellen weinig of geen insuline. Zonder voldoende insuline gebeurt een opbouw van glucose in de bloedbaan in plaats van in de cellen. Deze opeenhoping van glucose in het bloed staat bekend als hyperglykemie. Het lichaam is bij patiënten met diabetes mellitus type 1 niet in staat om de glucose te gebruiken voor energie. Na verloop van tijd leidt een hoge bloedglucose tot ernstige problemen met het hart, de ogen, de nieren, de zenuwen, het tandvlees en de tanden. Dit leidt tot de symptomen van diabetes mellitus type 1.

Risicofactoren van diabetes mellitus type 1

De exacte oorzaak van diabetes mellitus type 1 is onbekend. Wellicht is dit een auto-immuunziekte, een aandoening die optreedt wanneer het immuunsysteem ten onrechte gezond lichaamsweefsel aanvalt en vernietigt. Dit proces duurt soms maanden of jaren voordat eventuele symptomen optreden. Bij diabetes mellitus type 1 zorgt een infectie of een andere uitlokkende actor ervoor dat het lichaam de cellen in de alvleesklier die insuline maken, per ongeluk gaat aanvallen. Sommige mensen hebben bepaalde genen (eigenschappen die van ouder op kind worden doorgegeven) waardoor ze meer kans lopen om diabetes mellitus type 1 te ontwikkelen. Vaak ontwikkelen personen echter niet de ziekte, hoewel ze wel over de genen beschikken. Tot slot lijden mensen met een blanke huidskleur sneller aan diabetes mellitus type 1 dan andere rassen.

Symptomen

Het duurt soms maanden of jaren voordat voldoende bètacellen zijn vernietigd voordat symptomen tot uiting komen. De tekenen van diabetes mellitus type 1 ontwikkelen zich vervolgens in enkele weken of maanden. De symptomen zijn mild tot ernstig van aard en bestaan uit:

Een bloedonderzoek is nodig / Bron: Frolicsomepl, PixabayEen bloedonderzoek is nodig / Bron: Frolicsomepl, Pixabay

Diagnose en onderzoeken

Een eenvoudig bloedonderzoek diagnosticeert diabetes mellitus type 1. Als de arts aanwijzingen heeft dat de patiënt lijdt aan de aandoening, laat hij het bloed mogelijk ook testen op autoantistoffen (stoffen die aangeven dat het lichaam zichzelf aanvalt) die vaak aanwezig zijn bij patiënten met diabetes mellitus type 1, maar niet bij patiënten met diabetes mellitus type 2. De arts voert soms ook een urineonderzoek uit om de aanwezigheid van ketonen op te sporen, wat ook wijst op diabetes mellitus type 1 (en niet op type 1). Ketonen worden geproduceerd wanneer het lichaam vet verbrandt voor energie. Een regelmatige A1C-bloedtest is tot slot nodig om te zien hoe goed de patiënt zijn diabetes mellitus onder controle houdt.

Behandeling

Met hulp van diabeteszorgteam

De behandeling van diabetes mellitus gebeurt vooral door de patiënt zelf en dit met ondersteuning van een diabetes-zorgteam. Het diabetesteam bestaat uit:
  • een apotheker
  • een diabeteseducator
  • een endocrinoloog
  • een huisarts
  • een oogarts
  • een podoloog (voetgezondheid)
  • een tandarts
  • een verpleegkundige
  • een voedingsdeskundige

Ook familie, leraren en andere belangrijke mensen uit de omgeving worden betrokken in de behandeling. Regelmatige controles bij dit zorgteam zijn nodig om problemen en complicaties van diabetes mellitus zoals diabetische neuropathie (zenuwschade door diabetes mellitus met pijn) tijdig op te sporen en te behandelen. De patiënt volgt hierbij steeds de aanbevelingen van de arts en de andere teamleden uit het zorgteam.

Dagelijks insuline gebruiken

Een patiënt met diabetes mellitus type 1 moet levenslang dagelijks insuline gebruiken via een insuline-injectie, een insulinepen of anders draagt hij een insulinepomp. Dit is nodig om de bloedsuikerspiegel onder controle te krijgen en voldoende de energie te ontvangen die nodig is voor het lichaam. Een insulinepil is niet beschikbaar; het maagzuur zou immers de werking vernietigen nog voordat dit in de bloedbaan terecht kan komen. De arts bepaalt het meest effectieve type en de juiste dosis insuline.

Bloedsuikerspiegel controleren

De patiënt moet de bloedsuikerspiegel ook regelmatig controleren. De arts meldt de patiënt hoe vaak dit moet gebeuren en ook hoe hoog de bloedsuikerspiegel moet zijn. Wanneer de bloedsuikerspiegel zo dicht mogelijk bij het doelniveau blijft, voorkomt of vertraagt de patiënt diabetesgerelateerde complicaties.

Gezonde levensstijl naleven

Stress bemoeilijkt vaak de behandeling van diabetes mellitus, dus de patiënt moet proberen dit onder controle te krijgen. Regelmatige lichaamsbeweging, voldoende slaap en ontspanningsoefeningen helpen hierbij. De arts en diabeteseducator geven bovendien tips over het omgaan met stress.

Andere tips voor een gezonde levensstijl zijn:
  • de bloeddruk onder controle houden
  • fysiek actief zijn
  • gezonde voedingskeuzes maken
  • het cholesterolgehalte onder controle houden

Prognose van suikerziekte type 1

Diabetes mellitus type 1 is goed onder controle te krijgen wanneer patiënten alle adviezen opvolgen en gezond leven. De vooruitzichten zijn dan uitstekend.

Oogproblemen zijn mogelijke complicaties / Bron: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0)Oogproblemen zijn mogelijke complicaties / Bron: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0)

Complicaties voor diabetespatiënten

Sommige patiënten ontwikkelen als complicatie diabetische ketoacidose waarvoor medische noodhulp nodig is. Dit kenmerkt zich door onder andere:

Andere complicaties van patiënten met slecht behandelde suikerziekte type 1 zijn:

Preventie van ziekte

Anno oktober 2020 is het niet mogelijk om suikerziekte type 1 te voorkomen. Het is wel belangrijk om het behandelschema van het zorgteam op te volgen en een gezonde levensstijl na te leven om het risico op complicaties zo veel mogelijk te verminderen.

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Voeding en suikerziekteDiabetes of suikerziekte is geen gemakkelijke ziekte. Het gaat niet over en je moet voortdurend opletten!
Latent autoimmune diabetes of adults (LADA)Latent autoimmune diabetes of adults (LADA)Circa 15% van de patiënten die de diagnose van diabetes mellitus (suikerziekte) type 2 heeft gekregen, lijdt aan 'latent…
Diabetes mellitusDiabetes is een ziekte die tegenwoordig veel voorkomt. Het is een stofwisselingsziekten. Hoe zit het precies met diabete…
Diabetes type 2: inhoud, risico en behandelingDiabetes type 2: inhoud, risico en behandelingDiabetes mellitus type 2, ofwel (ouderdoms)suikerziekte, is een toenemend voorkomende ziekte in vele landen, en zo ook i…

Bronchopneumonie: Ontsteking luchtpijpvertakkingen & longenBronchopneumonie: Ontsteking luchtpijpvertakkingen & longenBronchopneumonie (lobulaire pneumonie) is een type longontsteking waarbij zowel de alveoli (longblaasjes) in de longen a…
Bruine vaginale afscheiding: Oorzaken en symptomenBruine vaginale afscheiding: Oorzaken en symptomenEen bruine vaginale afscheiding is voor de meeste vrouwen een zorgwekkend symptoom. Het slijm van het baarmoederslijmvli…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 26 september 2018:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Diabetes type 1 bij kinderen vraagt om een aanpak op maat, https://www.azlink.be/diabetes-type-1-bij-kinderen-vraagt-om-een-aanpak-op-maat/
  • Diabetes Type 1, https://medlineplus.gov/diabetestype1.html
  • Diabetes, https://medlineplus.gov/ency/article/001214.htm
  • Diabetes-type-1-patiënten naar de top, https://www.uzleuven.be/nl/nieuws/2018-09-05/diabetes-type-1-patienten-naar-de-top
  • Type 1 diabetes, https://medlineplus.gov/ency/article/000305.htm
  • Type 1 diabetes, https://www.cdc.gov/diabetes/basics/type1.html
  • Type 1 Diabetes: What Is It?, https://kidshealth.org/en/parents/type1.html
  • Afbeelding bron 1: Frolicsomepl, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0)
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 08-10-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.