Bronchopneumonie: Ontsteking luchtpijpvertakkingen & longen

Bronchopneumonie (lobulaire pneumonie) is een vorm van longontsteking waarbij zowel de alveoli (longblaasjes) als de bronchiën (luchtpijpvertakkingen) aangetast zijn. De symptomen kunnen variëren van mild tot ernstig en omvatten hoesten, ademhalingsmoeilijkheden en koorts. Bronchopneumonie kan worden veroorzaakt door bacteriële, virale of schimmelinfecties. De behandeling bestaat meestal uit medicatie, en patiënten herstellen doorgaans binnen enkele weken. Zonder behandeling kunnen echter ernstige complicaties optreden, waaronder de dood. Preventieve maatregelen zoals vaccinaties kunnen het risico op bronchopneumonie verlagen.

• Epidemiologie van bronchopneumonie
• Oorzaken: Ontsteking van luchtpijpvertakkingen en longen
• Risicofactoren van ernstig type longontsteking
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen
• Volwassenen en ouderen
• Kinderen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van infecties in de longen
• Prognose van bronchopneumonie
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie van bronchopneumonie

Bronchopneumonie is de meest voorkomende vorm van longontsteking bij kinderen en is de belangrijkste oorzaak van infectiegerelateerde sterfte bij kinderen jonger dan vijf jaar.

Oorzaken: Ontsteking van luchtpijpvertakkingen en longen

Bronchopneumonie is een ernstige vorm van longontsteking veroorzaakt door schimmels, virussen of bacteriën. Deze infectie leidt tot ontsteking van de longblaasjes, die vervolgens pus kunnen produceren. De longblaasjes zijn dunne luchtzakjes in de longen, en zowel de longen als de bronchiën worden aangetast bij bronchopneumonie.

De meest voorkomende oorzaken van bronchopneumonie zijn bacteriële infecties, waaronder:

• Escherichia coli
• Haemophilus influenzae type b (Hib)
• Klebsiella pneumoniae
• Proteus-soorten
• Pseudomonas aeruginosa
• Staphylococcus aureus
• Streptococcus pneumoniae

Daarnaast kunnen virale en schimmelinfecties ook bronchopneumonie veroorzaken. Deze schadelijke kiemen dringen de bronchiën en longblaasjes binnen, vermenigvuldigen zich en veroorzaken ontstekingen. Het immuunsysteem produceert witte bloedcellen om deze kiemen aan te vallen, wat leidt tot ontsteking en symptomen.

Risicofactoren van ernstig type longontsteking

Aandoeningen

Enkele aandoeningen en factoren verhogen het risico op bronchopneumonie:

• Aandoeningen die het immuunsysteem verzwakken, zoals HIV / AIDS
• Auto-immuunziekten
• Reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
• Systemische lupus erythematosus
• Chronische longziekten
• Astma (chronische ontsteking van de luchtwegen)
• Bronchiëctasieën (verwijde en geïrriteerde luchtwegen)
• Chronisch obstructief longlijden
• Mucoviscidose (taaislijmziekte met verstopping van organen)
• Diabetes mellitus (suikerziekte)
• Een chronische hoest
• Leverziekte
• Een recente operatie
• Een trauma
• Hartfalen
• Kanker
• Luchtweginfecties zoals
• Griep
• Verkoudheid
• Ondervoeding
• Slikproblemen

Omgevingsfactoren

Omgevingsfactoren die het risico op bronchopneumonie verhogen zijn onder andere:

• Gebruik van ademhalingsondersteuning
• Medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken, zoals immunosuppressiva bij chemotherapie, medicijnen tegen afstoting na orgaantransplantaties of langdurig gebruik van steroïden
• Leeftijd: jonger dan vijf jaar of ouder dan 65 jaar
• Overmatig alcoholgebruik
• Roken

Bronchopneumonie is ook een veel voorkomende vorm van ziekenhuisinfecties.

Symptomen

De symptomen van bronchopneumonie kunnen variëren afhankelijk van de ernst van de aandoening en de leeftijd van de patiënt. Ze zijn vaak ernstiger bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals jonge kinderen, ouderen of mensen met specifieke aandoeningen of die bepaalde medicijnen gebruiken.

Volwassenen en ouderen

Bij volwassenen en ouderen kunnen de symptomen van bronchopneumonie zijn:

• Ademhalingsproblemen, zoals kortademigheid
• Bloed ophoesten (soms)
• Braken
• Duizeligheid
• Algemeen ziek gevoel
• Verlies van eetlust
• Hoofdpijn
• Koorts
• Misselijkheid
• Pijn op de borst die verergert bij hoesten of diep ademhalen
• Rillingen
• Slijm ophoesten (productieve hoest)
• Spierpijn
• Verwardheid, delirium (acute verwardheid met veranderingen in de hersenfunctie) of desoriëntatie, vooral bij ouderen
• Weinig energie en vermoeidheid
• Zweten

Kinderen

Bij baby’s en kinderen kan bronchopneumonie zich anders presenteren, met symptomen zoals:

• Snelle hartslag (tachycardie)
• Verminderde interesse in eten of drinken
• Verstopte neus
• Hoesten
• Koorts
• Lage zuurstofconcentraties in het bloed
• Prikkelbaarheid
• Slaapproblemen
• Terugtrekken van borstspieren

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
De arts begint met het afnemen van de medische geschiedenis en voert een lichamelijk onderzoek uit. Hierbij wordt vaak een stethoscoop gebruikt om naar de longgeluiden te luisteren. Dit onderzoek, bekend als auscultatie, kan piepende of borrelende geluiden onthullen die kenmerkend zijn voor bronchopneumonie.

Diagnostisch onderzoek
Omdat de symptomen van bronchopneumonie vergelijkbaar kunnen zijn met die van een verkoudheid of griep, zijn aanvullende onderzoeken noodzakelijk om een juiste diagnose te stellen. Deze kunnen omvatten:

• Arteriële bloedgassen: Deze test bepaalt het zuurstofgehalte in het bloed.
• Een bloedonderzoek: Dit onthult tekenen van een infectie, zoals een verhoogd aantal witte bloedcellen.
• Een bronchoscopie: Een dunne buis met een camera wordt via de mond en luchtpijp in de longen gebracht om een gedetailleerd beeld van de longen te verkrijgen.
• Een pulsoximetrie: Deze test meet de hoeveelheid zuurstof in het bloed.
• Een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto) of een CT-scan: Deze beeldvormende onderzoeken tonen tekenen van infectie in de longen.
• Een sputumcultuur: Deze laboratoriumtest detecteert infecties in het opgehoeste slijm.

Behandeling van infecties in de longen

De behandeling van bronchopneumonie hangt af van de oorzaak en ernst van de infectie. Lichte gevallen kunnen vaak thuis worden behandeld met rust en medicatie. Ernstigere gevallen vereisen ziekenhuisopname. Bij bacteriële infecties worden antibiotica voorgeschreven, terwijl virale infecties behandeld worden met antivirale medicijnen of symptomatische behandeling. Schimmelinfecties worden behandeld met antischimmelmiddelen. Soms worden ook koortsverlagende medicijnen of hoestremmers voorgeschreven.

Tijdens het herstel is het belangrijk dat patiënten:

• Alle voorgeschreven medicijnen innemen
• Veel warme vloeistoffen en water drinken om slijm te verminderen en hoestklachten te verlichten
• Voldoende rust nemen

Het gebruik van een luchtbevochtiger kan ook helpen bij het verlichten van symptomen.

Prognose van bronchopneumonie

Bij patiënten zonder andere gezondheidsproblemen is de prognose meestal goed, met herstel binnen één tot drie weken.

Complicaties

Onbehandelde of ernstige bronchopneumonie kan leiden tot ernstige complicaties, vooral bij risicogroepen zoals jonge kinderen, ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem. Complicaties kunnen zijn:

• Acute respiratory distress syndrome (ARDS): Een ernstige en levensbedreigende vorm van ademhalingsfalen.
• Ademhalingsfalen: Onvoldoende zuurstofuitwisseling in de longen, mogelijk vereisend gebruik van een beademingsapparaat.
• Hartaandoeningen zoals hartfalen, hartaanvallen en onregelmatig hartritme
• Longabcessen: Pusvullende zakjes in de longen.
• Nierfalen
• Pleura-effusie: Vochtophoping rondom de longen.
• Sepsis: Een levensbedreigende reactie waarbij de infectie een overdreven immuunrespons veroorzaakt die organen en weefsels beschadigt, mogelijk leidend tot meervoudig orgaanfalen.

Preventie

Vaccinaties bieden bescherming tegen bepaalde vormen van bronchopneumonie, vooral voor risicogroepen zoals kinderen jonger dan vijf jaar en volwassenen ouder dan 65 jaar. Deze groepen worden aangemoedigd om een vaccinatie tegen pneumokokkenpneumonie te krijgen, een longontsteking veroorzaakt door bacteriën.

Aanvullende preventieve maatregelen omvatten:

• Contact met geïnfecteerde personen vermijden
• Vaccinaties krijgen tegen ziekten die longontsteking kunnen veroorzaken, zoals griep, mazelen, waterpokken en kinkhoest
• Overleg met een arts over preventie bij aandoeningen zoals kanker of HIV
• Roken vermijden, omdat tabak de longen verzwakt en hun vermogen om infecties te bestrijden vermindert
• Overmatig alcoholgebruik vermijden
• Regelmatig de handen wassen om het risico op infecties te verkleinen

Lees verder

• Longontsteking (pneumonie): Ontsteking onderste luchtwegen
• Bronchitis: Ontsteking van de luchtpijpvertakkingen