Klebsiella-infectie: Ziekenhuisinfectie door bacteriën

Klebsiella is een type bacterie die normaal gesproken in de menselijke darmen leeft zonder ziekte te veroorzaken. Wanneer deze bacteriën echter andere delen van het lichaam infecteren, kunnen ze diverse ernstige ziekten veroorzaken, zoals longontsteking en bloedinfecties. Vooral kwetsbare patiënten en mensen in ziekenhuisomgevingen zijn vatbaar voor deze infecties. De meest getroffen lichaamsdelen zijn het bloed, de hersenen en de longen, maar andere structuren kunnen ook worden aangetast. De behandeling vormt een klinische uitdaging omdat veel bacteriestammen resistent zijn tegen antibiotica. Artsen gebruiken daarom vaak krachtige combinaties van antibiotica in de hoop de infectie onder controle te krijgen. De effectiviteit van de behandeling hangt sterk af van de gevoeligheid van de bacteriën voor de gebruikte antibiotica.

• Oorzaken van Klebsiella-infecties
• Soort bacterie
• Verspreiding
• Risicofactoren voor ziekenhuisinfecties
• Symptomen van Klebsiella-infecties
• Bloed
• Hersenen
• Longen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van Klebsiella
• Prognose van infecties door Klebsiella
• Complicaties van Klebsiella-infecties
• Sepsis
• Longabcessen
• Nierinsufficiëntie
• Meningitis
• Huidinfecties
• Abdominale complicaties
• Preventie van bacteriële infecties

Oorzaken van Klebsiella-infecties

Soort bacterie

Klebsiella is een geslacht van gramnegatieve, staafvormige bacteriën die doorgaans als commensalen in de darmen en luchtwegen van mensen voorkomen. Voor een Klebsiella-infectie moet een persoon in contact komen met deze bacteriën. Ze moeten bijvoorbeeld het ademhalingssysteem binnendringen om een longontsteking te veroorzaken, of in de bloedbaan terechtkomen om een bloedbaaninfectie te veroorzaken. Dit gebeurt vaker bij zieke en verzwakte patiënten in ziekenhuisomgevingen of zorginstellingen.

Verspreiding

De verspreiding van Klebsiella vindt meestal plaats door direct contact, zoals via handen of het gebruik van besmette medische apparatuur. In zorginstellingen en ziekenhuizen kan de verspreiding snel plaatsvinden. Gezonde mensen hoeven zich doorgaans geen zorgen te maken, aangezien deze bacteriën zich niet in de lucht bevinden.

Risicofactoren voor ziekenhuisinfecties

Mensen met een verzwakt immuunsysteem (verzwakt immuunsysteem) lopen een groter risico op Klebsiella-infecties. Dit geldt bijvoorbeeld voor patiënten met een longaandoening of andere ernstige gezondheidsproblemen. Patiënten die mechanische ventilatie ondergaan (beademing) hebben een verhoogd risico, omdat de ademhalingsbuizen besmet kunnen raken met de bacteriën. Ook mensen met langdurige intraveneuze (via een ader) katheters of urinekatheters zijn vatbaar voor Klebsiella-infecties. Daarnaast komen deze infecties vaak voor bij mensen met wonden door letsel of chirurgie. Ziekenhuisinfecties komen regelmatig voor in zorginstellingen. Het langdurig gebruik van antibiotica kan ook het risico verhogen op het ontwikkelen van een Klebsiella-infectie.

Symptomen van Klebsiella-infecties

De symptomen van een Klebsiella-infectie variëren afhankelijk van de aangetaste lichaamslocatie. Deze bacteriën kunnen infecties veroorzaken van de huid (wondinfecties), de luchtwegen, de urinewegen (urineweginfecties via katheters), de lever (hepatitis), het binnenoor, de hersenvliezen (meningitis), en eventueel het bloed (sepsis: bloedvergiftiging via intraveneuze katheters).

Bloed

Wanneer Klebsiella het bloed infecteert, kan dit leiden tot bacteriëmie of sepsis. Symptomen zijn onder meer koorts, koude rillingen, huiduitslag, duizeligheid, en veranderingen in de mentale toestand van de patiënt.

Hersenen

Een meningitis (hersenvliesontsteking) veroorzaakt door Klebsiella kan leiden tot symptomen zoals koorts, verwardheid, een stijve nek, en overgevoeligheid voor licht (fotofobie).

Longen

Een longontsteking door Klebsiella (meestal Klebsiella pneumoniae) komt vaak voor bij oudere patiënten met een geschiedenis van hart- of longaandoeningen, diabetes mellitus, overmatig alcoholgebruik, of kanker. De infectie begint vaak abrupt, met ernstige systemische klachten zoals koorts, koude rillingen, griepachtige symptomen, kortademigheid, en hoesten (mogelijk met etterig of bloedbevlekt sputum). De bovenste longlobben zijn vaak aangetast, en de infectie kan uitgebreid zijn. Röntgenfoto's van de borstkas (thoraxfoto) kunnen de zwelling van de geïnfecteerde longkwab zichtbaar maken. Het organisme kan verder worden opgespoord in sputum of bloed.

Diagnose en onderzoeken

Om een Klebsiella-infectie te diagnosticeren, wordt meestal een klein beetje bloed bloedonderzoek, slijm, of urine urineonderzoek getest. Röntgenfoto’s van de borstkas of een PET-scan kunnen ook helpen bij het beoordelen van de schade door longontsteking veroorzaakt door Klebsiella. Indien een Klebsiella-infectie wordt vermoed, moeten alle mogelijke infectielocaties getest worden op de aanwezigheid van de bacterie.

Behandeling van Klebsiella

De behandeling van een Klebsiella-infectie is afhankelijk van de gevoeligheid van de bacterie voor antibiotica. Laboratoriumtests geven aan welke antibiotica waarschijnlijk het meest effectief zullen zijn. Het optreden van antibioticaresistente stammen (bacteriestammen die resistent zijn tegen veel medicijnen) maakt de behandeling complexer. Artsen gebruiken vaak krachtige combinaties van antibiotica om de infectie te bestrijden. Onderzoekers van de Queen’s Universiteit van Belfast en de Universiteit van Wenen hebben in november 2017 ontdekt dat het afweersysteem van het lichaam van nature probeert de antibioticaresistente bacterie Klebsiella te bestrijden. Ze suggereren dat de behandeling mogelijk effectiever kan zijn door het immuunsysteem van de patiënt te versterken in plaats van alleen de bacteriën te bestrijden.

Prognose van infecties door Klebsiella

De prognose voor een longontsteking veroorzaakt door Klebsiella is vaak zorgwekkend, vooral vanwege de aanwezigheid van bijkomende aandoeningen. Bovendien zijn sommige bacterievarianten vaak resistent tegen veel antibiotica, wat de behandeling bemoeilijkt. De vooruitzichten voor andere infecties hangen sterk af van de effectiviteit van de voorgeschreven antibiotica.

Complicaties van Klebsiella-infecties

Sepsis

Een ernstige complicatie van Klebsiella-infecties is sepsis (bloedvergiftiging). Sepsis kan leiden tot een ernstige algehele ontstekingsreactie in het lichaam, wat kan resulteren in orgaanfalen, een ernstige daling van de bloeddruk, en potentiële levensbedreigende situaties.

Longabcessen

Bij patiënten met longontsteking door Klebsiella kunnen zich soms longabcessen ontwikkelen. Dit zijn met pus gevulde holtes in de longen die de behandeling bemoeilijken en kunnen leiden tot langdurige ademhalingsproblemen.

Nierinsufficiëntie

Bij ernstige gevallen kan Klebsiella-infectie leiden tot nierinsufficiëntie (nierfalen). Dit kan ontstaan door de verspreiding van infecties naar de nieren of door de effecten van sepsis op de nierfunctie.

Meningitis

Hoewel zeldzaam, kan Klebsiella leiden tot meningitis (hersenvliesontsteking), wat kan resulteren in ernstige neurologische complicaties zoals verlamming, epileptische aanvallen, en blijvende hersenschade.

Huidinfecties

In sommige gevallen kunnen Klebsiella-bacteriën leiden tot wondinfecties of cellulitis (infectie van de huid en onderliggende weefsels), wat kan resulteren in pijn, zwelling, en verspreiding van de infectie.

Abdominale complicaties

De bacterie kan ook leiden tot abdominale infecties, zoals peritonitis (ontsteking van het buikvlies) en leverabcessen, wat kan leiden tot ernstige buikpijn en noodsituaties die onmiddellijke medische aandacht vereisen.

Preventie van bacteriële infecties

Om de verspreiding van Klebsiella-infecties te voorkomen, moeten zorgverleners strikte voorzorgsmaatregelen nemen. Dit omvat frequent handenwassen, het dragen van schorten en handschoenen bij het verzorgen van patiënten met een Klebsiella-infectie, en het volgen van grondige schoonmaakprocedures om de verspreiding van de bacteriën te voorkomen. Gezonde familieleden lopen doorgaans een zeer laag risico op een Klebsiella-infectie, maar het is nog steeds belangrijk om goede hygiënemaatregelen te volgen, vooral een goede handhygiëne.

Lees verder

• Ziekenhuisinfecties: Oorzaken, soorten en risicofactoren
• Antibioticaresistentie: Geen werking meer van antibiotica