Oogsproeten: Sproetjes in oog door blootstelling aan zon

Een sproet op de huid is een bekend symptoom dat vooral voorkomt bij mensen met een lichte huidskleur, rode haren en lichte ogen. Het is echter ook mogelijk om sproeten in het oog te ontwikkelen. Net zoals bij gewone huidsproeten is een oogsproet meestal ongevaarlijk en gaat deze vaak niet gepaard met andere symptomen. Desondanks is het belangrijk om oogsproeten goed te monitoren, omdat ze in zeldzame gevallen kunnen evolueren naar een oogmelanoom, een vorm van huidkanker. Daarnaast is het cruciaal om de ogen goed te beschermen tegen zonlicht, aangezien ultraviolet licht een risicofactor is voor zowel huidsproeten als oogsproeten.

• Oorzaken van oogsproeten
• Risicofactoren: Blootstelling aan de zon
• Soorten oogsproeten
• Naevus
• Irissproeten
• Symptomen
• Alarmsymptomen: Bezoek aan de oogarts
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van oogsproeten
• Prognose van sproeten in de ogen
• Preventie

Oorzaken van oogsproeten

Oogsproeten ontstaan door clusters van abnormale melanocyten, de cellen die verantwoordelijk zijn voor de pigmentatie in de huid en ogen. De precieze reden waarom sommige mensen oogsproeten ontwikkelen en anderen niet, is nog niet volledig begrepen [anno augustus 2024].

Risicofactoren: Blootstelling aan de zon

Enkele belangrijke risicofactoren voor het ontwikkelen van sproeten in het oog zijn:

• Blootstelling aan zonlicht: Zonbeschadiging kan de kans verhogen op het ontwikkelen van naevi. Irissproeten (kleine vlekjes in het gekleurde deel van het oog) worden ook geassocieerd met blootstelling aan ultraviolette stralen (UV-stralen) van de zon.
• Ras: Choroidale naevi komen veel vaker voor bij mensen met een lichte huidkleur dan bij mensen met een donkere huidkleur. Deze stipjes bevinden zich aan de achterkant van het oog, bij het vaatvlies.

Soorten oogsproeten

Naevus

Een oognaevus lijkt op een moedervlek op de huid. Sommige naevi (meervoud van naevus) zijn gemakkelijk te herkennen, terwijl anderen verborgen zijn achterin het oog, waar alleen een oogarts deze kan zien met een speciaal oogonderzoek. De naevi hebben verschillende namen, afhankelijk van hun locatie:

• Choroidaal naevus: Gelegen in het vaatvlies aan de achterkant van het oog.
• Conjunctivaal naevus: Gelegen op het oogoppervlak.
• Iris naevus: Gelegen in het gekleurde deel van het oog.

Naevi kunnen geel, bruin, grijs of een combinatie van kleuren hebben. Ze worden gevormd door melanocyten, de cellen die de huid en ogen hun kleur geven. Wanneer een groot aantal van deze cellen samenklontert, ontstaat een naevus. Meestal zijn deze vlekjes al vanaf de geboorte aanwezig.

Irissproeten

Irissproeten zijn kleine vlekjes in het gekleurde deel van het oog en lijken meer op huidsproeten dan op moedervlekken. Deze sproetjes bevinden zich alleen op het oppervlak van het oog. Ongeveer de helft van alle mensen heeft irissproeten, en ze komen vaker voor bij ouderen.

Symptomen

Oogsproeten gaan meestal niet gepaard met andere symptomen. Wanneer een sproet echter samen met andere symptomen optreedt, is een bezoek aan de oogarts aan te raden.

Alarmsymptomen: Bezoek aan de oogarts

Neem contact op met de oogarts als je één of meer van de volgende symptomen ervaart in combinatie met een sproet in het oog:

• Een veranderde vorm van de oogsproet
• Een gegroeide sproet in het oog
• Een gewijzigde kleur van het oogsproetje
• Lichtflitsen zien (fotopsie)
• Oogpijn (oogpijn)
• Veranderingen in het gezichtsvermogen

Diagnose en onderzoeken

Een vlekje of sproetje in het oog is vaak goedaardig, maar het is belangrijk om dit door een oogarts te laten onderzoeken om de oorzaak van het plekje vast te stellen. De oogarts voert een grondig oogonderzoek uit en bekijkt met een oftalmoscoop de achterkant van het oog om eventuele sproetjes te detecteren. De oogarts maakt een foto van de sproet en kan aanvullende beeldvormende onderzoeken uitvoeren om het oogvlekje beter te bestuderen. Indien nodig kan de oogarts aanbevelen om het oogsproetje om de zes maanden te laten controleren om te verifiëren dat het niet is veranderd. Als het oogsproetje na enkele jaren stabiel blijft qua vorm, grootte en uiterlijk, is een jaarlijkse controle meestal voldoende.

Behandeling van oogsproeten

Voor oogsproeten is doorgaans geen medische behandeling nodig. Deze goedaardige letsels zijn vergelijkbaar met de meeste moedervlekken en sproeten op de huid. Ze beïnvloeden het gezichtsvermogen niet en veroorzaken geen verdere problemen. Een behandeling is alleen noodzakelijk als de oogarts vermoedt dat er sprake is van een oogmelanoom (kanker in het oog).

Prognose van sproeten in de ogen

Hoewel oogsproeten zelf doorgaans goedaardig zijn, vormen ze wel een risicofactor voor kanker door zonneschade. In zeldzame gevallen kunnen deze vlekjes ontaarden in een oogmelanoom, een vorm van huidkanker die het oog aantast.

Preventie

Om oogsproeten en de bijbehorende risico's te voorkomen, is het essentieel om de ogen te beschermen door het dragen van een goede zonnebril die ten minste 99% van de UV-stralen blokkeert. Een zonnebril vermindert ook de kans op cataract, maculadegeneratie en andere oogproblemen. Het is belangrijk om de zonnebril te dragen, zelfs op bewolkte dagen, omdat UV-stralen ook door wolken kunnen dringen.

Lees verder

• Sproeten: Platte, cirkelvormige donkere vlekjes op gezicht
• Oogvlekken: Oorzaken van vlekjes op oog of ogen
• Huidschade door blootstelling aan UV-straling van de zon
• Goede zonnebril kopen: Tips voor goed gezichtsvermogen
• Zonlicht: Voordelen van matige blootstelling aan zon