Catarre: lichte ontsteking slijmvliezen met slijmafscheiding

Catarre duidt op een lichte ontsteking van de slijmvliezen (slijmvliesontsteking) die samengaat met de afscheiding van slijm oftewel slijmafscheiding. Catarre wordt veroorzaakt door de natuurlijke afweer van het lichaam - het immuunsysteem - als reactie op een infectie of irritatie. Wanneer dit gebeurt, stuurt het witte bloedcellen naar de bron van de infectie of irritatie, die vervolgens moleculen vrijgeeft die ervoor zorgen dat de slijmvliezen opzwellen en slijm produceren. De zwelling vernauwt ook de holte, resulterend in verdere congestie en deze catarre kan helder en vloeibaar zijn of dik en gekleurd. Om onbekende redenen hebben sommige mensen abnormaal gevoelige bloedvaten die reageren op omgevingsinvloeden, zoals sigarettenrook en vervuiling. Hierdoor zwellen de aangetaste bloedvaten op dezelfde manier als een infectie of allergische reactie en het is deze zwelling die leidt tot congestie en catarre. Dit staat bekend als vasomotorische rhinitis of niet-allergische rhinitis.

• Lichte ontsteking van de slijmvliezen met slijmafscheiding
• Twee soorten catarre
• Oorzaak van catarre
• Symptomen geassocieerd met catarre
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van catarre
• Zelfzorg
• Kruidengeneeskunde

Lichte ontsteking van de slijmvliezen met slijmafscheiding

Catarre is een opeenhoping van slijm in een luchtweg of holte van het lichaam. Het beïnvloedt meestal de achterkant van de neus, de keel of de sinussen (bijholten). Het is vaak tijdelijk, maar sommige mensen hebben er al maanden of jaren last van. Dit staat bekend als chronische catarre. Sigarettenrook en vervuiling zijn een veel voorkomende oorzaak van catarre, evenals parfum, alcohol, pittig eten, veranderingen in het weer en stress. Catarre kan zeer vervelend zijn en deze klacht is soms moeilijk te verwijderen, maar het is niet schadelijk en er zijn behandelingen beschikbaar.

Twee soorten catarre

Er lijken twee soorten catarre te zijn. Er zijn mensen die catarre ervaren bij een teveel aan slijm dat eigenlijk uit hun neus loopt (wat bekend staat als 'rhinitis'). Er zijn echter ook mensen die dezelfde sensatie van een teveel aan slijm ervaren, maar zij zijn niet in staat om dit slijm uit hun neus of keel te verwijderen. Dit kan erg frustrerend zijn.

Oorzaak van catarre

Catarre wordt meestal veroorzaakt door het immuunsysteem dat reageert op een infectie of irritatie, waardoor het slijmvlies van de neus en de keel gezwollen wordt en slijm produceert. Dit kan worden geactiveerd door:

• een verkoudheid of andere infecties
• hooikoorts of andere vormen van allergische rhinitis
• niet-allergische rhinitis
• neuspoliepen

Het is onduidelijk wat chronische catarre veroorzaakt, maar het is waarschijnlijk niet het resultaat van een allergie of infectie. Het kan te maken hebben met een afwijking in de manier waarop slijm zich verplaatst in de neus of een verhoogde gevoeligheid voor slijm in de achterkant van neus en keel.

Symptomen geassocieerd met catarre

Catarre kan leiden tot de volgende symptomen:

• constante behoefte om je keel te schrapen
• een gevoel van een brok in de keel
• een geblokkeerde of verstopte neus die je niet kunt vrijmaken
• loopneus
• slijm stroomt langs de achterkant van je keel
• aanhoudende hoest
• hoofdpijn of gezichtspijn
• verminderde reukzin en smaak
• knetterend gevoel in je oor en tijdelijk gehoorverlies

Deze problemen kunnen frustrerend zijn om mee te leven en kunnen van invloed zijn op je slaap, waardoor je lijdt aan slaapgebrek en je je moe voelt.

Huisarts raadplegen

Neem contact op met je huisarts als de catarre niet wegtrekt en het moeilijk wordt om mee te leven. De huisarts zal andere aandoeningen willen uitsluiten die deze klachten kunnen veroorzaken, zoals neuspoliepen of allergieën. Dit kan betekenen dat er vervolgonderzoek nodig is of dat je verwezen wordt naar een specialist (KNO-arts). Als er een diagnose is gesteld van een specifieke onderliggende aandoening, kan de behandeling ervan helpen om je catarre te verlichten. Zo kunnen neuspoliepen worden behandeld met een steroïde neusspray, of in sommige gevallen met een operatie. Als er geen oorzaak van catarre is vastgesteld, kunnen bepaalde zelfzorgmaatregelen worden aanbevolen. Helaas is chronische catarre moeilijk te behandelen zijn en kan het lang duren voordat herstel is ingetreden.

Onderzoek en diagnose

Er is geen specifieke diagnostische test om catarre vast te stellen. Wanneer mensen last hebben van catarre, dan zal de arts vragen stellen over je klachten, onderzoeken of er eventueel uitlokkende factoren zijn zoals roken en je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen. Het is bekend dat onderzoek naar allergie en beeldvormend onderzoek zoals CT-scans en röntgenfoto's van de sinussen, niet behulpzaam bij het managen van mensen die chronische catarre ervaren.

Behandeling van catarre

Zelfzorg

Catarre zal vaak binnen een paar dagen of weken voorbijgaan, naarmate de aandoening die dit veroorzaakt, verbetert. Er zijn maatregelen die je thuis kunt proberen om je symptomen te verlichten, zoals:

• het vermijden van triggers die de symptomen veroorzaken, zoals allergenen of rokerige plaatsen
• het nemen van een slokje koud water als je de behoefte voelt om je keel te schrapen - het constant schrapen van je keel kunnen de klachten erger maken
• gebruik een zoutoplossing om daarmee meerdere keren per dag je neus te spoelen - deze kunnen worden gekocht bij een apotheek of thuis worden gemaakt met een halve theelepel zout in een half kopje uitgekookt water dat is afgekoeld
• het vermijden van warme, droge atmosferen, zoals plaatsen met airconditioning en verwarming van auto's - het plaatsen van planten of kommen water in een kamer kan helpen om de lucht vochtig te houden, evenals een luchtbevochtiger
• goed gehydrateerd blijven, dus voldoende drinken
• praten met een apotheker over geschikte vrij verkrijgbare medicijnen - waaronder decongestiva, antihistaminica of steroïde neussprays

Kruidengeneeskunde

Er zijn ook verschillende remedies, zoals kruidengeneesmiddelen, verkrijgbaar bij gezondheidswinkels en apotheken waarmee catarre behandeld kan worden. Sommige mensen hebben hier baat bij, maar er zijn anno 2023 over het algemeen weinig wetenschappelijke gegevens om te suggereren dat ze werken.

Lees verder

• Slijm in de keel: oorzaken en vastzittend slijm ophoesten
• Geel of groen slijm ophoesten en bloed hoesten: oorzaken
• Slijm ophoesten: veel slijm in keel en hoesten met slijm
• Slijm: helder, wit, geel, groen, zwart, grijs of rood sputum
• Slijm ophoesten: wit, geel, grijs, rood sputum ophoesten