Vergroting van pancreas: Oorzaken van vergrote alvleesklier
De alvleesklier (pancreas) is een klier die zich achter de maag in de bovenbuik bevindt. Het pancreas helpt bij de spijsvertering. Het produceert namelijk enzymen die worden uitgescheiden in de dunne darm, waardoor eiwitten, vetten en koolhydraten verteerd kunnen worden. De alvleesklier produceert ook insuline voor de regulering van de bloedsuikerspiegel (glucose), de belangrijkste energiebron van het lichaam. Een vergrote alvleesklier kent vele oorzaken, al is dit niet altijd een reden tot bezorgdheid omdat deze soms van nature groter is dan normaal.
Oorzaken van vergroting van het pancreas
Niet altijd duidt een vergroting van de alvleesklier op een afwijking, maar soms is deze anatomisch gewoon groter dan normaal. Enkele aandoeningen veroorzaken echter ook een pancreasvergroting.
Abces
Een
abces is een met pus gevulde holte, meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie. Een pancreaspseudocyste die geïnfecteerd raakt, ontwikkelt zich tot een abces.
Cystadenoom
Een cystadenoom is een meestal goedaardige tumor. Dergelijke
cysten gaan gepaard wel met invaliderende pijn.
Diabetes mellitus (suikerziekte)
Diabetes zorgt soms voor een uitzetting van het pancreas.
Diabetes mellitus type 1, diabetes mellitus type 2 en zwangerschapsdiabetes zijn allemaal het gevolg van een gebrek aan insuline, een belangrijk enzym dat wordt geproduceerd door het pancreas en dat nodig is voor het afbreken van suiker in de bloedbaan. Wanneer de gezwollen alvleesklier helemaal geen insuline aanmaakt, zoals bij type 1, of de insuline werkt niet goed, zoals bij type 2, ontstaat
hyperglykemie (een hoog suikergehalte in het bloed en lichaam). Veel voorkomende symptomen van suikerziekte zijn onder meer overmatige dorst (
polydipsie),
honger en
frequent plassen (pollakisurie).
Pancreaskanker
Pancreaskanker is een abnormale groei van cellen in het pancreas. Alvleesklierkanker komt vaker voor bij patiënten middelbare en oudere leeftijd en is meestal asymptomatisch. Hierdoor verspreidt (
metastaseert) de
kanker zich vaak naar andere lichaamsdelen.
Pancreaspseudocyste
Bij een pancreaspseudocyste ontstaat een
vochtophoping en weefselafval in het pancreas, hetgeen gebeurt na pancreatitis.
Pancreatitis
Pancreatitis (alvleesklierontsteking) treedt op wanneer spijsverteringsenzymen de pancreasweefsels aanvallen en beschadigen. Dit veroorzaakt mogelijk een vergrote alvleesklier.
Acute alvleesklierontsteking
Bij
acute pancreatitis treedt de
ontsteking plotseling op. De symptomen zijn vaak ernstig tot zelfs levensbedreigend, maar meestal verdwijnt de ontsteking binnen enkele dagen na de behandeling.
Galstenen (harde afzettingen in galblaas met
galkoliek) en alcohol zijn veel voorkomende oorzaken van acute pancreatitis. Andere oorzaken zijn hoge niveaus van vetten in het bloed, het gebruik van bepaalde medicijnen, bepaalde medische procedures en sommige infecties.

Zwaar alcoholgebruik leidt mogelijk tot chronische pancreatitis /
Bron: Jarmoluk, Pixabay Chronische alvleesklierontsteking
Chronische pancreatitis is een ontsteking van de alvleesklier die na verloop van tijd verergert en leidt tot permanente schade aan het pancreas.
Zwaar alcoholgebruik is de meest voorkomende oorzaak. Andere oorzaken zijn erfelijkheid,
mucoviscidose (taaislijmziekte met verstopping van organen),
hypercalciëmie (verhoogd calciumgehalte in het bloed) of een verhoogd aantal vetten in het bloed (
hyperlipidemie), bepaalde medicijnen en sommige
auto-immuunziekten.
Symptomen
Pijn in de bovenbuik is een veel voorkomend symptoom van een alvleeskliervergroting. De pijn verspreidt zich naar achteren en verergert bij het eten en drinken. Medische hulp is nodig want dit wijst op een ontsteking. Andere oorzaken van een vergrote pancreas veroorzaken mogelijk helemaal geen of weinig symptomen. Bij alvleesklierkanker treden nauwelijks of geen klachten op, waardoor deze lastig te diagnosticeren is in een vroeg stadium. Pancreaskanker is bijgevolg één van de dodelijkste kankers.
Andere symptomen die mogelijk gepaard gaan met een vergrote alvleesklier zijn:

Een urineonderzoek is nodig /
Bron: Frolicsomepl, PixabayDiagnose en onderzoeken
De arts bevraagt de patiënt en voert een grondig lichamelijk onderzoek uit. De arts bestelt diverse laboratoriumtesten en
beeldvormende onderzoeken zoals:
Dankzij deze onderzoeken is het mogelijk de oorzaak van de vergroting van de alvleesklier te diagnosticeren en bevestigen.
Behandeling voor een vergrote alvleesklier
De behandeling van een alvleesklier die groter is dan normaal hangt af van de oorzaak van de vergrote pancreas.

Stoppen met roken is nodig bij pancreatitis /
Bron: Geralt, PixabayAcute pancreatitis
De behandeling voor acute pancreatitis omvat een ziekenhuisverblijf met:
- antibiotica indien nodig
- intraveneuze (via een ader toegediende) vloeistoffen
- medicatie voor pijn
Soms moet de arts ook galstenen of de galblaas verwijderen. De arts adviseert de patiënt verder om te stoppen met
roken, alcoholische dranken te vermijden en vette maaltijden te beperken.
Chronische pancreatitis
De behandeling en leefstijlaanpassingen voor chronische pancreatitis zijn vergelijkbaar met deze van acute pancreatitis. De patiënt heeft mogelijk pancreasenzymen nodig om de spijsvertering te bevorderen.
Alvleesklieraandoeningen
De behandeling voor verschillende pancreasaandoeningen gebeurt vaak met behulp van een
endoscoop, en staat bekend als ‘therapeutische endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP)’. Een arts gebruikt deze techniek om:
- alvleesklierstenen of galwegstenen verwijderen
- een kanaalopening vergroten
- een stent plaatsen om de alvleesklier of het galkanaal open te houden
- een vernauwd pancreas of galkanaal verwijden of uitrekken
- het vocht uit pseudocysten afvoeren
In sommige gevallen zijn operaties of andere procedures nodig.
De behandeling voor alvleesklierkanker bestaat uit chirurgie,
radiotherapie en/of
chemotherapie.
Lees verder