Pancreas divisum: Tweedeling van alvleesklier
De alvleesklier is een lang, plat orgaan dat zich tussen de maag en de wervelkolom bevindt. Dit orgaan helpt bij de spijsvertering van voedsel. Pancreas divisum is een aangeboren afwijking waarbij een patiënt een tweedelige pancreas (alvleesklier) heeft, elk met een eigen afvoergang. Deze afwijking brengt in veruit de meeste gevallen geen symptomen of complicaties met zich mee. Soms ontwikkelt de patiënt chronische buikpijn, al dan niet als onderdeel van een alvleesklierontsteking. Diverse behandelingen zijn beschikbaar voor het behandelen van deze aangeboren alvleesklieraandoening.
Epidemiologie van aangeboren afwijking
Pancreas divisum komt vaak voor. De afwijking is namelijk aanwezig bij 4% tot 10% van de bevolking. De Aziatische bevolking is minder vaak aangetast.
Oorzaken van pancreas divisum
Pancreas divisum is de meest voorkomende
aangeboren afwijking van het pancreas. De oorzaak van dit defect is anno oktober 2020 onbekend. Wanneer een
baby zich ontwikkelt in de
baarmoeder, komen twee afzonderlijke weefselstukken samen voor het vormen van het pancreas. Elk onderdeel heeft een afvoergang. Wanneer de delen samenkomen, vormt zich de ductus pancreaticus. Alle verteringssappen (enzymen) en vocht dat geproduceerd is door de alvleesklier, stroomt normaal gezien door deze afvoergang. Als de afvoergangen niet versmelten terwijl de baby zich in de baarmoeder ontwikkelt, resulteert dit in een ‘deling’ van het pancreas, een zogenaamde tweedeling. De vloeistoffen uit de twee delen van de alvleesklier stromen dan naar afzonderlijke delen van het bovenste gedeelte van de dunne darm (twaalfvingerige darm).
Symptomen: Soms chronische buikpijn
Bij de meeste patiënten gaat pancreas divisum onopgemerkt voorbij, en ontstaan geen problemen. Indien een verstopping tot stand komt in het pancreaskanaal, treedt een zwelling en weefselbeschadiging op, hetgeen resulteert in plotse (acute) of chronische
pancreatitis (alvleesklierontsteking).
Chronische buikpijn is hiervan een kenmerk, al komt dit symptoom soms ook voor zonder dat sprake is van pancreatitis.
Braken en
misselijkheid zijn andere mogelijk optredende klachten.
Diagnose en onderzoeken
Diagnostisch onderzoek
De arts voert mogelijk een
endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie: beeldvorming van de galwegen en het afvoerkanaal van de alvleesklier (
ERCP) uit. Een
MRI-scan of MRCP-scan zijn echter de gouden standaard voor het diagnosticeren van pancreas divisum. MRCP staat voor ‘MR-cholangiopancreaticografie’. Dit betreft een magnetische resonantie (MR)-onderzoek van de galblaas, de gal- en pancreasgangen.
Differentiële diagnose
Bij symptomatische patiënten bootsten de tekenen volgende aandoeningen na:
Behandeling van tweedeling van alvleesklier
Een behandeling is niet altijd vereist bij deze afwijking, en zeker niet wanneer de patiënt geen symptomen ervaart. Bij symptomatische patiënten die bijvoorbeeld lijden aan recidiverende pancreatitis, zijn diverse behandelingsopties mogelijk:
- niet-operatieve behandeling: pancreasenzymsupplementen
- minor papillectomie
- minor papilla stent
- ballondilatatie van elke bijbehorende strictuur (chirurgisch verwijden van de vernauwing)
Prognose
De meeste patiënten met een pancreas divisum blijven asymptomatisch. Bijgevolg zijn de vooruitzichten voor deze patiënten uitstekend. Patiënten met symptomen van pancreatitis hebben dezelfde prognose als gewone patiënten met pancreatitis. Zelfs na de behandeling flakkert de ontsteking van de alvleesklier mogelijk weer op.
Lees verder