Niet-allergische rhinitis: Chronische symptomen aan neus

Niet-allergische rhinitis is een aandoening waarbij tekenen verschijnen die lijken op allergische rhinitis en hooikoorts. De exacte oorzaak is echter niet bekend. Irriterende stoffen, voeding en drank en hormonale veranderingen zijn enkele bekende risicofactoren voor niet-allergische rhinitis. Chronisch niezen en een chronische verstopte neus zijn enkele symptomen van niet-allergische rhinitis. Diverse zelfzorgtips en medicijnen verlichten de chronische klachten die optreden bij de neusaandoening. Niet-allergische rhinitis gaat tot slot af en toe gepaard met complicaties, zoals problemen met het reukvermogen en het obstructief slaapapneusyndroom.

• Oorzaken van niet-allergische rhinitis
• Risicofactoren van neusaandoening
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Soorten
• Atrofische rhinitis
• Infectieuze rhinitis
• Vasomotorische rhinitis
• Symptomen: Niezen en een loopneus
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van niet-allergische rhinitis
• Zelfzorg
• Medicijnen
• Complicaties van chronische klachten aan neus

Oorzaken van niet-allergische rhinitis

Vaak is de oorzaak van niet-allergische rhinitis onbekend. Niet-allergische rinitis verschijnt wanneer bloedvaten in de neus uitzetten (verwijden), waardoor de neuswand opzwelt. Dit stimuleert de slijmvliezen in de neus, waardoor deze verstopt raakt en gaat druipen.

Risicofactoren van neusaandoening

Aandoeningen

Virale infecties zoals een verkoudheid of de griep veroorzaken mogelijk de neusaandoening.

Omgevingsfactoren

Hormonale veranderingen
Niet-allergische rinitis treedt vaak op tijdens perioden van hormonale onbalans. Dee aandoening verschijnt dan bijvoorbeeld tijdens de puberteit, menstruatie of zwangerschap. Meestal start de aandoening tijdens de tweede zwangerschapsmaand en houden de klachten aan tot de bevalling. Hormonale aandoeningen zoals hypothyreoïdie (een te traag werkende schildklier) veroorzaken ook deze symptomen.

Illegale drugs
Cocaïne en andere illegale straatdrugs veroorzaken vaak chronische niet-allergische rinitis.

Irriterende stoffen
Irriterende stoffen uit de omgeving zijn veel voorkomende uitlokkende factoren van niet-allergische rhinitis. Sommige uitlokkende stoffen zijn in huis aanwezig terwijl anderen vaker op de werkplek aanwezig zijn. Wanneer dergelijke uitlokkende factoren niet-allergische rinitis veroorzaken, veroorzaken ze vaak ook astma.

Voorbeelden van stoffen die mogelijk symptomen veroorzaken zijn:

• chloor
• haarlak
• houtstof
• latex
• lijm
• metaalzouten
• parfum
• reinigingsoplossingen
• sigarettenrook
• smog
• uitlaatgassen
• wasmiddelen

Medicatie
Sommige medicijnen leiden tot niet-allergische rhinitis veroorzaken. Voorbeelden zijn:

• antidepressiva
• bloeddrukmedicijnen zoals ACE-remmers en bètablokkers
• geneesmiddelen voor de behandeling van erectiestoornissen
• het langdurig gebruik van decongestiva-neussprays of neusdruppels
• NSAID's (niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen) zoals aspirine en ibuprofen
• orale (via de mond ingenomen) anticonceptiva
• tranquillizers

Voeding en drank
Voedsel en dranken veroorzaken soms ook niet-allergische rhinitis. Voorbeelden zijn:

• alcoholische dranken, vooral bier en wijn
• heet voedsel, zoals soep
• pittig voedsel

Weersveranderingen
Plotselinge veranderingen in weer of de temperatuur leiden mogelijk tot niet-allergische rhinitis. Skiërs krijgen bijvoorbeeld vaak een loopneus. Sommige patiënten krijgen de aandoening door blootstelling aan koude. In sommige gevallen beginnen patiënten zelfs te niezen na het verlaten van een koude kamer met airconditioning.

Soorten

Atrofische rhinitis

Atrofische rhinitis treedt op wanneer de vliezen in de neus (turbinaatweefsel) verdunnen en verharden, waardoor de neusgangen verwijden en verdrogen.

Infectieuze rhinitis

Infectieuze rhinitis (virale rhinitis) is vaak het gevolg van een infectie, zoals een verkoudheid of de griep. De bekleding van neus en keel raakt ontstoken wanneer een virus het gebied aanvalt. Een ontsteking veroorzaakt slijmproductie waardoor een patiënt moet niezen en een loopneus krijgt.

Vasomotorische rhinitis

Vasomotorische rinitis treedt op wanneer de bloedvaten in de neus te gevoelig zijn en er een abnormale zenuwcontrole van de bloedvaten in de neus is. Dit leidt tot een ontsteking. Normaal gesproken helpen de samentrekking en uitzetting van bloedvaten in de neus om de stroom van slijm te reguleren. Als de bloedvaten overgevoelig zijn, zorgen bepaalde omgevingsinvloeden ervoor dat de bloedvaten gaan verwijden. Dit veroorzaakt een verstopte neus en een overproductie van slijm. Uitlokkende factoren zijn onder meer chemische irriterende stoffen, parfums, verfdampen, rook, veranderingen in de vochtigheid, een temperatuurdaling, alcoholgebruik, gekruid voedsel en mentale stress.

Symptomen: Niezen en een loopneus

Meestal ontwikkelt de aandoening zich in de volwassenheid en houden de symptomen het hele jaar door aan.

Symptomen die vaak tot uiting komen bij niet-allergische rhinitis zijn:

• een loopneus
• een verstopte neus
• hoesten
• nasale druk (het gevoel van druk op de neus)
• neuspijn
• niezen
• postnasale drip (keelslijmen: overmatig veel slijmen aan de achterkant van de keel)

Niet-allergische rhinitis veroorzaakt meestal geen jeukende neus, jeukende ogen of een jeukende keel, terwijl deze symptomen wel optreden bij allergieën zoals hooikoorts.

Diagnose en onderzoeken

Allergische rhinitis en niet-allergische rhinitis lijken sterk op elkaar. Daarom zijn specifieke allergietesten en bloedonderzoeken nodig zodat de arts het onderscheid tussen beide aandoeningen kan maken en een infectie kan uitsluiten. Om een sinusinfectie uit te sluiten, zijn een neusendoscopie en een CT-scan nodig.

Behandeling van niet-allergische rhinitis

Niet-allergische rhinitis is niet te genezen anno oktober 2020, maar de symptomen zijn wel onder controle te krijgen aan de hand van enkele zelfzorgmiddeltjes en professionele medische behandelingen.

Zelfzorg

Volgende huishoudmiddeltjes verminderen de klachten van niet-allergische rhinitis:

• één of meerdere keren per dag de neusgaten spoelen met zoutwater – een zoutoplossing
• elke chemische stof of materiaal vermijden die leidt tot vaak niezen of een loopneus
• huismiddeltjes zoals neusspoelingen gebruiken
• kachels en open haarden vermijden wanneer deze leiden tot symptomen
• niet roken of niet passief roken
• schoonmaakmiddelen, huishoudelijke sprays, parfums en geurige producten vermijden als ze symptomen veroorzaken
• uitlokkende factoren van rhinitis vermijden
• vrij verkrijgbare medicijnen innemen

Medicijnen

Andere medicijnen
Wanneer de patiënt medicatie neemt die mogelijk leidt tot de klachten, schrijft de arts indien mogelijk andere medicijnen voor. De patiënt mag dit niet zelf beslissen maar overlegt altijd met de arts het medicatiegebruik.

Nasale antihistaminica
Nasale antihistaminica verlichten de symptomen van postnasale infusie (postnasale drip), een verstopte neus en niezen binnen enkele minuten. Ze zijn het meest effectief als de patiënt deze op regelmatige basis gebruikt.

Nasale glucocorticoïden
Het dagelijks gebruik van deze medicijnen verlicht de symptomen. Het duurt vaak dagen of weken alvorens de neussprays volledig effectief zijn. Soms hebben patiënten baat bij het gebruik van een combinatie van nasale antihistaminica en nasale glucocorticoïden.

Nasale ipratropium
Ipratropiumbromide is de beste behandeling voor de waterige neusafscheiding die tot stand komt door het eten en drinken van bepaalde voedingsmiddelen en dranken.

Decongestiva
Orale decongestiva verlichten de verstopte neus doordat ze de zwelling van de slijmvlies in de neus verminderen, maar deze medicijnen zijn normaliter niet aanbevolen, tenzij de symptomen niet verbeteren door nasale antihistaminica en neusglucocorticoïden. Decongestivum-neussprays met oxymetazoline (Afrin) of fenylefrine (Neo-synephrine) mag een patiënt niet langer dan twee of drie dagen gebruiken om het risico op een aanhoudende verstopte neus te voorkomen.

Complicaties van chronische klachten aan neus

Niet-allergische rinitis is voor patiënten net zo vervelend als allergische rhinitis. Dezelfde complicaties komen ook tot stand zoals:

• astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen)
• een chronische middenoorontsteking, bekend als otitis media
• een stoornis in de buis van Eustachius
• een verlies van geur (anosmie)
• fantosmie (onechte geuren waarnemen)
• het obstructief slaapapneusyndroom
• neuspoliepen (goedaardige gezwellen in neus of sinussen)
• sinusitis, een ontsteking of zwelling van het weefsel langs de sinussen

Niet-allergische rhinitis is eveneens geassocieerd met:

• bijwerkingen van de behandeling, zoals slaperigheid, een bloedneus en een droge neus
• een verminderde productie op het werk
• verhoogde doktersbezoeken

Lees verder

• Allergieën en allergische reactie: Contact met allergenen
• Niezen: Oorzaken, weetjes en fabels van niesbuien
• Postnasale drip: Overmatig veel slijm in achterkant van keel
• Verstopte neus (nasale obstructie) door diverse aandoeningen
• Loopneus: Afscheiding uit neus door zwelling en ontsteking