Alcohol & bloeddruk: verband tussen alcohol & hoge bloeddruk

Eén op de vier volwassenen in Nederland heeft een te hoge bloeddruk, ook wel 'hypertensie' genoemd. Alcohol kan een rol spelen bij hoge bloeddruk, maar je kunt het risico laag houden door de algemene richtlijnen van het Voedingscentrum te volgen. Anno 2023 is het advies om geen alcohol te drinken, of in ieder geval niet meer dan 1 glas per dag. Dit advies geldt voor zowel mannen als vrouwen. Drie of meer glazen alcohol per dag werken op termijn hoge bloeddruk in de hand. Alcohol kan de bloeddruk tijdelijk verhogen; het effect zal afnemen zodra je stopt met drinken en je lever de alcohol uit je lichaam verwerkt. Bij overmatig gebruik van alcohol kan een te hoge bloeddruk een chronisch probleem worden. Het verminderen van de hoeveelheid alcohol die je dagelijks drinkt, is direct gecorreleerd aan het verminderen van de systolische bloeddruk (de bovendruk).

• Wat is hoge bloeddruk?
• Verband tussen alcohol en bloeddruk
• Symptomen van hoge bloeddruk
• Oorzaken van hoge bloeddruk
• Alcohol en bloeddruk
• Andere oorzaken
• Hoe te bepalen of je een hoge bloeddruk hebt?
• Effecten en gevolgen van hoge bloeddruk
• Beroerte
• Hartaanval
• Andere gevolgen
• Hoge bloeddruk verlagen
• Alcohol onder controle houden

Wat is hoge bloeddruk?

Wanneer je hart klopt, pompt het hart je bloed je hele lichaam rond om het lichaam van energie en zuurstof te voorzien die het nodig heeft. Er is druk nodig om het bloed te laten circuleren. De druk duwt tegen de wanden van je bloedvaten en je bloeddruk is een maat voor de kracht waarmee het bloed tegen de wanden van de bloedvaten wordt gepompt, gecombineerd met de weerstand van de slagaderwanden.

Een normaal hart pompt gemakkelijk bloed rond het lichaam, bij een normale druk. Hoge bloeddruk betekent dat je hart harder moet pompen en dat de bloedvaten bloed moeten vervoeren dat onder grotere druk stroomt. Dit belast je bloedvaten en je hart, wat op zijn beurt je risico op een hartaanval, een beroerte of nierziekte verhoogt.

Verband tussen alcohol en bloeddruk

Regelmatig alcohol drinken gedurende een langere periode verhoogt je risico op hoge bloeddruk. Bovendien kan je door alcohol in gewicht aankomen vanwege de hoeveelheid calorieën die het bevat. Overgewicht verhoogt ook het risico op hoge bloeddruk. Excessief drinken verhoogt het risico op hoge bloeddruk en dat geldt door voor zowel vrouwen als mannen. Minder alcohol gebruiken kan helpen om het risico op hoge bloeddruk te verminderen.

Symptomen van hoge bloeddruk

Gewoonlijk merk je er niets van dat je hoge bloeddruk hebt; het wordt daarom ook wel 'een sluipmoordenaar' gemerkt. Pas als je getroffen wordt door een beroerte of hartaanval, kom je erachter dat je een te hoge bloeddruk hebt. Dit komt omdat hoge bloeddruk zelden symptomen veroorzaakt. Symptomen van extreem hoge bloeddruk kunnen bestaan uit:

• ernstige hoofdpijn
• vermoeidheid of verwardheid
• problemen met het zien zoals wazig zien
• pijn op de borst
• ademhalingsproblemen
• onregelmatige hartslag
• bloed in de urine
• oorsuizen

Oorzaken van hoge bloeddruk

Alcohol en bloeddruk

Te veel alcohol drinken kan de bloeddruk verhogen tot ongezonde niveaus. Als je meer dan drie glazen in een keer drinkt, verhoogt dit tijdelijk de bloeddruk, maar herhaaldelijk alcoholmisbruik kan op lange termijn leiden tot een hogere bloeddruk. Zware drinkers die matig drinken, kunnen hun systolische bloeddruk (het hoogste cijfer bij een bloeddrukmeting) verlagen met 2 tot 4 millimeter kwik (mm Hg) en hun diastolische bloeddruk (het onderste getal bij een bloeddrukmeting) met 1 tot 2 mm Hg.

Andere oorzaken

Er is niet altijd een duidelijke verklaring waarom de bloeddruk van iemand hoog is. Er zijn echter verschillende factoren die een rol kunnen spelen bij het verhogen van het risico op het ontwikkelen van hypertensie:

• regelmatig te veel alcohol drinken
• niet genoeg bewegen
• overgewicht
• een familiegeschiedenis van hoge bloeddruk
• te veel zout (natrium) consumeren

Bepaalde aandoeningen zoals diabetes, nierziekten, hart- en vaatziekten, spelen ook een rol.

Hoe te bepalen of je een hoge bloeddruk hebt?

Vanwege het ontbreken van merkbare symptomen is hypertensie de 'stille aandoening'. De enige manier om erachter te komen of er een probleem is, is om je bloeddruk te (laten) meten. Je kunt dit laten doen bij je huisartsenpraktijk, sommige lokale apotheken, of je kunt een bloeddrukmeter kopen bij de drogist.

Een bloeddrukmeting bestaat uit twee cijfers of niveaus, de systolische druk (bovendruk) en de diastolische druk (onderdruk). Tenzij de arts anders aangeeft, moeten je bloeddrukwaarden lager liggen dan 140/90 mmHg, bij voorkeur 120/80 mmHg.

Effecten en gevolgen van hoge bloeddruk

Hoge bloeddruk is een belangrijke oorzaak van een beroerte en een hartaanval. Je kunt het risico op een beroerte of een hartaanval verminderen door je bloeddruk te verlagen.

Beroerte

Een beroerte is een ernstige, levensbedreigende aandoening die optreedt wanneer de bloedtoevoer naar een deel van de hersenen wordt onderbroken. Ongecontroleerde hoge bloeddruk veroorzaakt druk op bloedvaten over het hele lichaam, inclusief vitale bloedvaten in de hersenen. Deze spanning kan ertoe leiden dat bloedvaten verzwakken of verstopt raken, wat op zijn beurt kan leiden tot verstopping van de bloedvaten die bloed naar de hersenen brengen (een herseninfarct) of een hersenbloeding. Hoe dan ook, het kan resulteren in een beroerte.

Hartaanval

Een hartaanval is een ernstige medische noodsituatie waarbij de toevoer van bloed naar het hart plotseling wordt geblokkeerd, meestal door een bloedstolsel. Gebrek aan bloed naar het hart kan de hartspier ernstig beschadigen

Als je een hoge bloeddruk hebt, loopt je in de toekomst meer risico op een hartaanval of het ontwikkelen van een hartaandoening. Vanwege de verhoogde belasting van je hart en bloedvaten, kan een onbehandelde hoge bloeddruk angina pectoris veroorzaken (pijn op de borst en kortademigheid, veroorzaakt wanneer de bloedtoevoer naar de spieren van het hart wordt beperkt) en kan uiteindelijk leiden tot een hartaanval.

De symptomen van een hartaanval variëren van persoon tot persoon. Je kunt een beklemmend gevoel of pijn op de borst ervaren. Dit kan zich uitbreiden naar je armen (pijn in de linkerarm), nek (nekpijn), kaak (kaakpijn), rug (rugpijn) of maag (maagpijn). Bij sommige mensen is de pijn of benauwdheid ernstig, terwijl anderen niets meer dan een mild ongemak kunnen voelen. Evenals het hebben van pijn op de borst of ongemak, kun je je duizelig voelen. Je kunt je ook misselijk voelen of je moet braken.

Andere gevolgen

Andere effecten van hoge bloeddruk zijn nierschade en schade aan het netvlies.

Hoge bloeddruk verlagen

Je kunt je bloeddruk verlagen door je levensstijl aan te passen en een gezonde leefstijl te omarmen:

• Verminder alcohol. Alcohol kan een langdurig effect hebben op de bloeddruk en onderzoek heeft aangetoond dat zwaar drinken kan leiden tot een verhoogd risico op hypertensie bij zowel mannen als vrouwen.
• Gezonde voeding en lichaamsbeweging helpen de bloeddruk te verlagen.
• Houd cafeïne tot een minimum beperkt: het kan je hartslag en je bloeddruk tijdelijk verhogen. Als je regelmatig meer dan vier kopjes koffie per dag drinkt (of andere producten waar cafeïne inzit), is het een goed idee om te minderen.

Zware drinkers die de bloeddruk willen verlagen, kunnen het beste langzaam hun alcoholgebruik terugschroeven in een periode van één tot twee weken. Zware drinkers die plotseling stoppen, lopen het risico om gedurende enkele dagen een ernstige hoge bloeddruk te ontwikkelen. Vraag eventueel je huisarts om advies.

Als je een hoge bloeddruk hebt, vermijd alcohol of drink alcohol met mate. Matig drinken wordt over het algemeen beschouwd als:

• Twee glazen per dag voor mannen jonger dan 65 jaar.
• Eén drankje per dag voor mannen van 65 jaar en ouder.
• Eén drankje per dag voor vrouwen van alle leeftijden.

Houd er rekening mee dat alcohol calorieën bevat en kan bijdragen aan ongewenste gewichtstoename en dit is een risicofactor voor hoge bloeddruk. Ook kan alcohol van invloed zijn op de werking van bepaalde bloeddrukmedicatie of de kans op bijwerkingen ervan verhogen.

Alcohol onder controle houden

Anno 2023 is het officiële advies om géén alcohol te drinken, of in ieder geval niet meer dan 1 glas per dag. Dit advies geldt voor zowel mannen als vrouwen. Hier zijn drie manieren waarop je je alcoholgebruik onder controle kunt houden:

• Blijf op de hoogte van wat je drinkt. Download een app waarop je kunt bijhouden hoeveel je drinkt en of je over de schreef gaat.
• Eet goed, gevarieerd en gezond. Een gezonde maaltijd voordat je begint te drinken, en magere (hartige) snacks met een laag zoutgehalte tussen de drankjes door kan de opname van alcohol helpen vertragen. Het helpt ook om je bloeddruk te verlagen.
• Drink op meerdere dagen van de week geen alcohol. Als je wilt minderen met drinken, is een geweldige manier om meerdere dagen zonder alcohol door te brengen.

Lees verder

• Hoge bloeddruk: symptomen, oorzaken, gevolgen en behandeling
• Hoge bloeddruk: hoofdpijn, vermoeidheid, vlekjes voor ogen
• Hoge bloeddruk behandeling: medicijnen en leefstijl