Erythrodermische psoriasis: Wijdverspreide rode huiduitslag

Erythrodermische psoriasis is een zeldzaam maar zeer ernstig type psoriasis. Bij deze huidziekte heeft de patiënt een wijdverspreide, vurige, verbrande huid die jeukend en pijnlijk is. Enkele risicofactoren verhogen de kans op deze chronische huidaandoening. De arts behandelt de auto-immuunziekte via diverse opties, al zijn mogelijk ook combinaties van behandelingen nodig om de ziekte onder controle te krijgen. Meestal is de behandeling succesvol, maar af en toe is een patiënt niet meer te helpen en komt hij te overlijden als gevolg van complicaties zoals bijvoorbeeld hartfalen, een longontsteking of sepsis (bloedvergiftiging). Het aanpakken van risicofactoren verlaagt de kans op het krijgen dit agressief type psoriasis.

• Epidemiologie
• Oorzaken: Auto-immuunziekte
• Risicofactoren van ernstig type psoriasis
• Symptomen: Wijdverspreide rode, verbrande huiduitslag
• Huid
• Andere tekenen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van chronische huidziekte
• Vervanging van eiwit en vloeistof
• Medicijnen
• Topische (op de huid toegepaste) behandelingen
• Prognose van erythrodermische psoriasis
• Complicaties van huidaandoening
• Preventie

Epidemiologie

Erythrodermische psoriasis is een ernstige en zeldzame vorm van psoriasis die ongeveer 2% van de mensen met psoriasis treft. Het komt voor bij zowel mannen als vrouwen, vaak bij volwassenen van middelbare leeftijd en ouder, hoewel het op elke leeftijd kan beginnen. De aandoening kan ontstaan na jaren van milde psoriasis of zich ontwikkelen als een acute, verergerde episode van bestaande psoriasis. De prevalentie varieert, maar het is bekend dat het vaker voorkomt in bepaalde populaties en bij mensen met een familiegeschiedenis van psoriasis. In epidemiologische studies wordt erythrodermische psoriasis vaak gemeld als een ernstige complicatie die kan leiden tot verhoogde ziekenhuisopnames en aanzienlijke impact op de levenskwaliteit.

Oorzaken: Auto-immuunziekte

Psoriasis is een auto-immuunziekte. Dit treedt op wanneer het natuurlijke afweersysteem van het lichaam gezond weefsel aanvalt. Het is anno oktober 2020 onbekend wat de exacte oorzaak is van de chronische huidziekte. Bij patiënten met psoriasis treedt een overproductie van T-cellen op. Dit zijn een soort witte bloedcellen die bacteriën en virussen afweren. Bij psoriasis vallen deze T-cellen gezonde huidcellen aan. Door de toename van huidcellen en T-cellen ontstaan een scala aan symptomen.

Risicofactoren van ernstig type psoriasis

Over het algemeen zijn de meeste typen psoriasis het gevolg van dezelfde uitlokkende factoren:

• alcoholmisbruik
• allergieën zoals een allergische reactie op medicatie
• een huidletsel
• een infectie zoals een hiv-infectie
• ernstige zonnebrand
• geneesmiddelen zoals lithium, antimalariamiddelen, corticosteroïden of sterke koolteerproducten
• het plotseling stoppen met een systemische psoriasisbehandeling
• moeilijk te behandelen psoriasis: erythrodermische psoriasis treedt soms ook op als psoriasis (vooral plaque psoriasis) moeilijk te controleren is
• stress
• voeding
• weer

Symptomen: Wijdverspreide rode, verbrande huiduitslag

Huid

De symptomen ontstaan geleidelijk of plots. Bij erythrodermische psoriasis heeft de patiënt een wijdverspreide huiduitslag die vrijwel het hele lichaam of zelfs het hele lichaam bedekt. De huiduitslag bestaat uit rode, schilferige vlekken met vaak ernstige jeuk en pijn. De vurige, rode huid lijkt hierbij verbrand. De auto-immuunaandoening veroorzaakt zelfs een afbladderende huid in grote vellen. Verder zijn mogelijk puisten (piepkleine blaasjes) aanwezig die met pus zijn gevuld.

Andere tekenen

Andere symptomen zijn:

• een hoge hartslag
• een snelle pols
• gewrichtspijn
• gezwollen enkels
• koorts
• rillingen
• spierzwakte
• veranderingen in de lichaamstemperatuur zoals onderkoeling omdat de patiënt zichzelf niet warm kan houden
• verstoringen in de bloedsomloop

Als de patiënt deze symptomen heeft, moet hij onmiddellijk de arts raadplegen.

Alarmsymptomen

Bij erythrodermische psoriasis kunnen alarmtekens en symptomen wijzen op een ernstige verergering van de aandoening. Dit omvat een uitgebreide en plotselinge toename van huiduitslag die gepaard gaat met intense roodheid en ontsteking. Patiënten kunnen ook koorts, koude rillingen, en extreme vermoeidheid ervaren. Er kan sprake zijn van een snelle toename van huidafschilfering en jeuk, samen met systemische symptomen zoals een algemeen gevoel van onwelzijn. Als deze symptomen optreden, moet onmiddellijk medische hulp worden ingeroepen om complicaties te voorkomen.

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
De arts bevraagt de patiënt over zijn medische geschiedenis. De arts wenst ook informatie over de familiegeschiedenis van psoriasis. Hij polst ook naar mogelijke risicofactoren zoals het gebruik van via de mond ingenomen corticosteroïden, de aanwezigheid van een infectie of het plotseling stoppen met het nemen van psoriasismedicatie. Vervolgens is een lichamelijk onderzoek nodig waarbij de arts kijkt naar de aanwezigheid van enkele psoriasistekenen zoals plaques op de huid, gewrichtspijn en nagelpsoriasis.

Diagnostisch onderzoek
De arts voert een huidbiopsie uit waarbij hij een stukje van de aangetaste huid verwijdert en dit laat controleren in het laboratorium op tekenen van psoriasis. Er is geen laboratoriumtest om te bevestigen dat de patiënt lijdt aan erythrodermische psoriasis, maar laboratoriumonderzoeken kunnen wel andere oorzaken uitsluiten van gelijkaardige symptomen, zoals atopische dermatitis, seborreïsche dermatitis en andere aandoeningen.

Behandeling van chronische huidziekte

Niet altijd zijn de andere symptomen van deze ziekte gemakkelijk te behandelen. Mogelijk moet de patiënt meerdere behandelingen of combinaties van behandelingen uitproberen alvorens de symptomen onder controle gebracht kunnen worden.

Vervanging van eiwit en vloeistof

Mogelijk is een ziekenhuisopname nodig voor patiënten met deze ernstige vorm van psoriasis. Dit type psoriasis veroorzaakt namelijk ernstige problemen door een verlies van eiwit en vloeistof. De arts vervangt dit door intraveneuze (via een ader) elektrolyten en vloeistof.

Medicijnen

De behandeling hangt af van de ernst van de symptomen en ook of de patiënt lijdt aan andere gezondheidsproblemen. Mogelijk is een combinatie van één of meer medicijnen nodig die de huidontsteking verlichten. De arts schrijft soms ook nog antibiotica voor om een infectie te helpen voorkomen. Pijnstillers zijn ook nodig. Verder zet de arts geneesmiddelen in om de jeuk onder controle te krijgen. Tot slot schrijft de arts soms angstverlichtende medicijnen voor.

Topische (op de huid toegepaste) behandelingen

Om de huid aan de buitenkant te kalmeren, zijn natte verbanden, steroïde crèmes, zalven of vochtinbrengende middelen inzetbaar. Ook het nemen van een bad vol havermout kan helpen.

Prognose van erythrodermische psoriasis

De prognose van erythrodermische psoriasis hangt af van de ernst van de aandoening en de reactie op de behandeling. Hoewel het een chronische aandoening is, kunnen veel patiënten aanzienlijke verbetering ervaren met de juiste behandeling. Het kan echter een langdurige en uitdagende aandoening zijn om te beheren, en sommige patiënten kunnen periodieke opflakkeringen van symptomen ervaren. Het is belangrijk voor patiënten om een goede samenwerking met hun zorgverleners te behouden en een behandelplan te volgen om de kwaliteit van leven te verbeteren.

Complicaties van huidaandoening

De huid is belangrijk voor je algehele gezondheid. Het helpt bij de regulatie van de lichaamstemperatuur, houdt ziektekiemen en toxines (gifstoffen) buiten en houdt vocht vast. Erythrodermische psoriasis tast deze functies aan en hierdoor ontstaan soms levensbedreigende complicaties. De patiënt krijgt bijvoorbeeld te maken met een gevaarlijk lage lichaamstemperatuur (hypothermie), het verlies van de broodnodige eiwitten en vloeistoffen en ernstige ziekten zoals sepsis (bloedvergiftiging) en een longontsteking. Als een patiënt te veel vocht verliest, heeft het hart niet genoeg bloed om te pompen. Dat leidt tot een shock, nierfalen en hartfalen.

Preventie

Hoewel erythrodermische psoriasis moeilijk te voorkomen is, kunnen bepaalde maatregelen helpen om uitbraken te verminderen. Het vermijden van bekende uitlokkende factoren, zoals stress en bepaalde medicijnen, kan nuttig zijn. Regelmatige controle door een specialist en het volgen van een gepersonaliseerd behandelplan kunnen helpen om symptomen onder controle te houden en verergeringen te voorkomen. Het handhaven van een gezonde levensstijl en het beheren van andere gezondheidsproblemen kan ook bijdragen aan het verminderen van het risico op uitbraken.

Lees verder

• Psoriasis: Uitlokkende factoren van opflakkering huidziekte
• Psoriasis: Chronische huidziekte met droge huid en schilfers
• Huiduitslag: Veel voorkomende oorzaken van uitslag op huid