Beknelde zenuw pols/hand: symptomen, oorzaken & behandeling

Lokale druk op een zenuw staat bekend als ‘compressieneuropathie’. Dit kan ook plaatsvinden in de pols of hand. Dit kan leiden tot een klachtenpatroon in bepaalde gebieden die door deze aangedane zenuw worden geïnnerveerd, zoals spierzwakte, spierafname en spiertrekkingen. Je kunt ook last krijgen van tintelingen, gevoelloosheid en verlies van kracht. Verdikking van spieren, bindweefsel, vergrote bloedvaten, ganglioncyste (een uitstulping van de peesschede of van het kapsel van het gewricht) die dichtbij een zenuw groeit, letsel en artrose, zijn mogelijke oorzaken van druk op een zenuw.

• Beknelde zenuw in pos of hand
• Druk op de nervus ulnaris
• Druk op de nervus medianus
• Beknelde zenuw in de pols door CTS
• Risicofactoren beknelde zenuw in pols of hand
• Symptomen van een beknelde zenuw in pols of hand
• Algemeen
• CTS
• Onderzoek en diagnose
• Het teken van Tinel
• Polsflexietest of de test van Phalen
• Röntgenfoto's
• Elektromyografie (EMG) en zenuwgeleidingsonderzoek
• Behandeling van een beknelde polszenuw
• Niet-chirurgische behandelingen
• Chirurgische behandelingen
• Preventie

Beknelde zenuw in pos of hand

Druk op de nervus ulnaris

Er kan sprake zijn druk op de nervus ulnaris (elleboogszenuw), een zenuw in de arm. Een beknelling ter hoogte van de pols veroorzaakt gevoelloosheid en tintelingen van de pink, de pinkzijde van de ringvinger en de handpalm. Druk op de nervus ulnaris ter hoogte van de elleboog veroorzaakt gevoelloosheid en tintelingen op de rug van de hand aan de pinkzijde. Druk op de nervus radialis in de onderarm of boven de pols geeft gevoelloosheid en tintelingen over de rug van de hand aan de duimzijde.

Druk op de nervus medianus

Een beknelling van de nervus medianus (middelste armzenuw) in het verloop van de overgang van de onderarm naar de hand ter hoogte van de pols, de zogeheten 'carpale tunnel', geeft behalve de klachten van het carpale tunnel syndroom ook klachten aan de basis van de duim aan handpalmzijde. Het carpaal tunnel syndroom is een klachtenpatroon veroorzaakt door een beknelling van deze zenuw. Symptomen zijn onder meer gevoelloosheid en tintelingen in de hand, aanvankelijk meestal 's nachts.

Beknelde zenuw in de pols door CTS

Het carpaal tunnel syndroom (CTS) is een veel voorkomende aandoening die pijn, gevoelloosheid en zwakte in de handen en pols veroorzaakt. Het komt voor wanneer er een verhoogde druk op een zenuw ontstaat, die de nervus medianus wordt genoemd. Deze zenuw geeft gevoel aan de duim, wijsvinger en middelvinger, en aan de helft van de ringvinger. Deze verschaft ook kracht aan sommige van de spieren aan de basis van de duim.

De carpale tunnel is een smal kanaal in de pols. De onderkant en zijkanten van de tunnel worden gevormd door een halve cirkel van botten die carpale botten worden genoemd. Een sterk weefsel, een ligament genoemd, vormt de bovenkant van de tunnel. De mediane zenuw en pezen passeren deze nauwe ruimte. Pezen laten de vingers en duim buigen en recht trekken. Aandoeningen die de carpale tunnel doen versmallen of ervoor zorgen dat de pezen die door deze tunnel gaan zwellen veroorzaken het carpaal tunnel syndroom door de nervus medianus te comprimeren.

De pijn in je carpale tunnel is te wijten aan overmatige druk in je pols en op de nervus medianus. Ontsteking kan zwelling veroorzaken. De meest voorkomende oorzaak van deze ontsteking is een onderliggende medische aandoening die zwelling in de pols veroorzaakt en soms de bloedstroom belemmerd.

De behandeling kan bestaan uit veranderingen in levensstijl, het dragen van een spalkje van kunststof waarmee je pols rust krijgt en de klachten kunnen afnemen. Een operatieve ingreep kan ook nodig zijn.

Risicofactoren beknelde zenuw in pols of hand

Je loopt het meeste risico om een beknelde zenuw in de pols te ontwikkelen als je activiteiten verricht waarbij repetitief gebruik van de vingers nodig is, met name waarbij je flinke kracht moet gebruiken of langdurig werkzaamheden of activiteiten met extreme polsbewegingen en trillingen. Andere factoren die bijdragen aan een beknelde zenuw in pols of hand zijn:

• erfelijkheid (kleinere carpale tunnels kunnen in bepaalde families voorkomen)
• zwangerschap, meestal vanaf de zesde maand
• hemodialyse (een nierfunctievervangende therapie)
• (eerdere) gebroken pols en dislocatie.
• vervorming van pols of hand
• reumatoïde artritis
• jicht
• traag werkende schildklier (hypothyreoïdie)
• diabetes
• alcoholisme
• een massa (tumor) in de carpale tunnel
• oudere leeftijd

Symptomen van een beknelde zenuw in pols of hand

Algemeen

Zenuwcompressie of zenuwbeknelling kan plaatselijk verlies van beschermende cellen rond de zenuw veroorzaken, wat op een gegeven ogenblik kan leiden tot afsterven van zenuwen. Vooral dikke zenuw zijn gevoelig en kwetsbaar voor druk. Beknelde gevoelszenuwen kunnen leiden tot klachten als een doof gevoel, gevoelloosheid, tintelingen, branderig gevoel (met name bij aanraking). Bij beknelling van de zenuwen naar spieren (motorische zenuwen) kun je last krijgen van krachtverlies.

CTS

Symptomen beginnen meestal langzaam en kunnen op elk moment optreden. Vroege symptomen van CST zijn gevoelloosheid 's nacht, tintelingen en/of pijn in de vingers (vooral de duim, wijsvinger en middelvinger). Omdat veel mensen slapen met gekrulde polsen, zijn nachtelijke symptomen gebruikelijk en je kunt er zelfs wakker van worden. Deze nachtelijke symptomen zijn vaak de eerste gemelde symptomen. Schudden met je hand helpt in een vroeg stadium van de aandoening om de symptomen te verlichten.

Veel voorkomende symptomen overdag zijn tintelingen en verminderd gevoel in de vingertoppen. Je kunt ook problemen ervaren met het hanteren van kleine voorwerpen, het vastpakken van een stuurwiel, het vasthouden van een boek om te lezen, met schrijven en het gebruik van een toetsenbord.

Naarmate het carpale tunnel syndroom verslechtert, worden de symptomen constanter. Zwakte in de hand en onvermogen om taken uit te voeren waarvoor fijne bewegingen nodig zijn (zoals het dichtknopen van een overhemd), zijn klachten die steeds vaker optreden. Ook kun je pardoes dingen uit je hand laten vallen. In de meest ernstige toestand krimpen de spieren aan de basis van de duim zichtbaar in grootte.

Onderzoek en diagnose

Eerst zal je huisarts vragen stellen over de klachten die je ervaart en je medische geschiedenis bespreken. Daarna volgt lichamelijk onderzoek. De volgende onderzoeken worden uitgevoerd:

Het teken van Tinel

In deze test geeft de arts een korte tik op de huid op de plek waar de zenuw loopt. Iemand met CTS zal veelal tintelingen voelen in een deel van de hand, als op het midden van de binnenkant van de pols wordt getikt.

Polsflexietest of de test van Phalen

In deze test laat je je ellebogen rusten op een tafel en laat je de pols vrij naar voren vallen, zodat de hand en onderarm een rechte hoek maken, de vingers naar beneden wijzen. Druk vervolgens de rug van beide handen tegen elkaar. In geval van CTS treden er tintelingen op.

Röntgenfoto's

Röntgenfoto's van de pols kunnen worden gemaakt als de beweging van de pols beperkt is of als er aanwijzingen zijn voor artritis of trauma.

Elektromyografie (EMG) en zenuwgeleidingsonderzoek

Deze onderzoeken bepalen hoe goed de nervus medianus of nervus ulnaris zelf werkt en hoe goed deze de spierbeweging regelt.

Behandeling van een beknelde polszenuw

Niet-chirurgische behandelingen

Niet-chirurgische behandelingen worden meestal eerst geprobeerd. De behandeling van CTS begint met het dragen van (nachtelijke) spalken, en het nemen van niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen, zoals ibuprofen, om pijn te verlichten. Injecties met corticosteroïde kunnen ook worden gegeven, hoewel ze slechts tijdelijke verlichting van symptomen geven. Bovendien kunnen wijzigingen aan de werkplek en ergonomische aanpassingen worden aangebracht. CTS gaat bij zwangere vrouwen vaak vanzelf weer over.

Een nervus ulnaris entrapment kan vaak goed behandeld worden middels fysiotherapie. De fysiotherapeut zal vaststellen welke verschillende factoren mogelijk hebben bijgedragen aan het ontstaan van de klachten en dit vervolgens proberen te corrigeren. Soms verdwijnen de klachten ook door het vermijden van te intensieve arm- en handbewegingen.

Chirurgische behandelingen

Chirurgie wordt bij CTS aanbevolen als niet-chirurgische behandelingen geen soelaas bieden of bij ernstige klachten. Het doel van chirurgie is om de tunnel groter te maken en zodoende de druk op de zenuwen en pezen die door de tunnel gaan te verminderen. Dit wordt gedaan door het dak van de carpale tunnel door te snijden, waardoor de weke zenuw van de beknelling wordt verlost.

Bij ulnaris neuropathie kan de arts een ingreep verrichten waarbij de zenuw wordt vrijgelegd, waarbij de bindweefselband die van de epicondylus ulnaris naar de elleboogspunt verloopt, onder verdoving chirurgisch wordt doorgesneden.

Een ganglioncyste die dichtbij een zenuw groeit en veel klachten geeft, kan met een operatie worden verwijderd.

Preventie

Vanwege de vele oorzaken is een beknelde zenuw moeilijk te voorkomen. Ergonomische aanpassingen kunnen helpen bij het verminderen van sommige factoren die kunnen leiden een beknelde zenuw. Andere preventieve maatregelen bestaan uit:

• slapen met rechte polsen
• houd je polsen recht wanneer je gereedschap gebruikt
• vermijden om je polsen vaak te buigen
• vermijd repetitieve handelingen waarbij de pols in een gebogen positie verkeert
• frequente rustpauzes nemen van repetitieve activiteiten
• rekoefeningen uitvoeren voor en na activiteiten

Lees verder

• Beknelde zenuw in arm of elleboog: oorzaken en behandeling
• Pijn in de handen of pijnlijke hand: oorzaken van handpijn
• Pijn in de pols: oorzaken en symptomen van pijnlijke pols
• Pijn in de pols: oorzaken van stekende of zeurende polspijn