Stijve handen: oorzaken en symptomen van een stijve hand
Stijve handen is een zeer vervelende aandoening die interfereert met je dagelijkse bezigheden. Je gebruikt je handen voor bijna alles. Wanneer je last krijgt van stijve handen krijg je moeite om dagelijkse activiteiten die je als vanzelfsprekend beschouwt goed uit te voeren, van het schrijven van een brief, het openen van een fles of het bellen met je mobiele telefoon. Als een hand stijf wordt, kan dit veroorzaakt worden door een aantal problemen, sommige ernstiger dan andere. Er kan sprake zijn van een reumatische aandoening of een pees- of spieraandoening. Hoe dan ook, ga bij aanhoudende of verergerende klachten naar je huisarts voor onderzoek en diagnose. Op basis daarvan zal de arts een behandelplan voorstellen om de klachten te verhelpen. De meeste oorzaken van een stijve hand zijn goed te behandelen met zelfzorgmaatregelen, medicatie/injecties, fysiotherapie of soms een operatie. Hierdoor treedt een herstel van de functie van de hand op en verbetert tevens de kwaliteit van leven.
Stijve handen /
Bron: Alice Day/Shutterstock.comStijve handen
Stijve handen kent verschillende mogelijke veroorzaken. Stijve handen zorgen ervoor dat het gebruik en de functie die we vaak als vanzelfsprekend beschouwen, wordt beperkt. Stijfheid kan optreden als er problemen zijn in en rond de structuren van een gewricht, waaronder ligamenten en spieren. Sommige van deze problemen kunnen bestaan uit reumatische aandoeningen, een botbreuk, dislocatie, verstuikingen en pees- en spierblessures. Minder bekend is het diabetische stijve hand syndroom, ook wel geschaard onder 'beperkte gewrichtsbeweeglijkheid' en soms ook wel 'cheiroarthropathie' genoemd.
Symptomen
Stijve, stramme handen kunnen gepaard gaan met andere symptomen:
Er kan ook sprake zijn van
stijve vingers of één stijve vinger.
Oorzaken van een stijve hand
Er zijn meerdere mogelijke oorzaken van een stijve hand of stijve handen. De belangrijkste oorzaken zijn:
Artrose
Artrose is een chronische aandoening waarbij de kwaliteit van het gewrichtskraakbeen verslechtert en soms zelfs helemaal verdwijnt. Handartrose wordt gekenmerkt door stijfheid en pijn in de pols, vinger(s) of duim. Het komt vooral voor bij vrouwen van 45 jaar en ouder.
Reumatoïde artritis (RA)
Reumatoïde artritis is een chronische aandoening die wisselend verloopt. RA is een vorm van reuma waarbij chronische ontstekingen in de gewrichten ontstaan (
gewrichtsontsteking of
artritis genaamd). Als de handen zijn getroffen, krijg je last van een gezwollen, warm, stijf en pijnlijk gevoel in de handen en daarnaast heb je moeite met bewegen en het uitvoeren van dagelijkse handelingen.
Botbreuk
Een handfractuur is een medische term voor een gebroken hand. De belangrijkste symptomen zijn zwelling van de hand, het niet (goed) kunnen bewegen van vinger(s) en hand en pijn of gevoeligheid van de hand.
Dislocatie
Elke dislocatie van de bovenste ledematen kan ervoor zorgen dat de handen stijf aanvoelen.
Gekneusde hand
Een
gekneusde hand treedt op als gevolg van een direct trauma van de hand. Je kunt hierdoor last krijgen van aanzienlijke zwelling van de hand en de
vingers).
Pees- en spierblessures
Dergelijke blessures kunnen optreden als gevolg van een verwonding of zelfs een snee in de hand. Blessures aan de pees kunnen ontstaan door een diepe snee.
Diabetische stijve hand syndroom
Diabetische stijve hand syndroom, ook bekend als diabetische cheiroarthropathie, is een aandoening waarbij de beweging van de vingers beperkt wordt naarmate de handen meer wasachtig en verdikt raken. Zowel mensen met
diabetes type 1 als
diabetes type 2 kunnen getroffen worden door het diabetische stijve hand syndroom.
Stijve vinger door triggerfinger
Een triggerfinger is een vinger die ‘vastloopt’ en vervolgens krom blijft staan, omdat er een pees vastzit in de schede. Je kunt de aangedane vinger alleen met moeite strekken, waarna deze met een schok(je) recht komt. Het
strekken en buigen verloopt moeilijk en de aangedane vinger kan bovendien pijnlijk en stijf aanvoelen.
Medische hulp inschakelen
Huisarts raadplegen
Raadpleeg je huisarts als stijve handen niet reageren op zelfzorgmaatregelen of als de klachten verergeren of steeds terugkeren. Ga naar je huisarts als stijve handen:
- niet verbeteren met thuisbehandeling
- steeds erger worden
- niet reageert op de behandeling die een arts aanbeveelt
- te wijten kan zijn aan een val of ander letsel
- voorkomt met andere symptomen, zoals pijn aan de arm, koorts of uitputting
Alarmsymptomen
Ga naar de eerste hulp bij:
- intense, plotselinge, ondraaglijke handpijn
- een vermoedelijke gebroken pols, hand of arm
- een zichtbare verwonding aan de hand die intense pijn veroorzaakt
CT-scan /
Bron: Tyler Olson/Shutterstock.comOnderzoek en diagnose
De huisarts zal aan je vragen wanneer de stijfheid is begonnen en hoe het verloop is gegaan, inclusief het effect op het gebruik van de hand, eventuele verwondingen, andere medische aandoeningen en eventuele eerdere behandelingen. De huisarts zal daarbij je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. Zorgvuldig lichamelijk onderzoek wordt uitgevoerd naar het bewegingsbereik, zwelling en gevoeligheid, alsmede de conditie van je spieren en pezen. Meestal zullen er röntgenfoto's worden gemaakt om te controleren op reumatische aandoeningen en elke andere vervorming van de botten en gewrichten. Voor speciale situaties kunnen andere beeldvormende onderzoeken worden overwogen, zoals een MRI- of CT-scan.
Behandeling van stijve handen
Behandeling van stijve handen hangt af van de onderliggende oorzaak. Behandeling kan bestaan uit rekoefeningen voor de gewrichten en spieren om deze te helpen ontspannen. Verschillende soorten spalken kunnen worden gebruikt om de strakke gewrichten uit te rekken en meer bewegingsbereik te geven. Een operatie kan nodig zijn als andere behandelingen niet werken of als de pijn of stijfheid de handfunctie beïnvloedt. Elke chirurgische ingreep vereist meestal een aanzienlijke handrevalidatie na de operatie. Zonder deze therapie kan de stijfheid terugkeren.
Het is onbekend wat het diabetische stijve hand syndroom veroorzaakt, maar het wordt als preventieve methode aanbevolen om de
bloedsuikerspiegel onder controle te houden.
Prognose
Stijve handen kunnen aanvoelen alsof je handen ineens ouder zijn geworden dan de rest van je lichaam. Elke beweging die ooit soepel en moeiteloos was, lijkt nu meer op een strijd om een roestige deur open te krijgen. De prognose voor stijve handen hangt sterk af van de onderliggende oorzaak, maar er zijn wel wat lichtpuntjes te zien aan de horizon.
Onderliggende oorzaken aanpakken
Stel je voor dat je handen in een soort onzichtbare knoop zitten, vastgehouden door de strakke strengen van artritis, peesontstekingen of andere aandoeningen. De sleutel tot het losmaken van die knoop ligt in het vinden en behandelen van wat die strengen zo strak trekt. Met de juiste diagnose en behandeling, zoals medicatie, fysiotherapie of soms zelfs chirurgie, kunnen de strengen beginnen te ontspannen. De soepelheid die je kwijt was, kan langzaam terugkeren, als een bloem die na een koude nacht weer begint te bloeien in de ochtendzon.
Oefening en beweging
Beweging is als olie voor de scharnieren van je lichaam. Door je handen te blijven gebruiken en te oefenen, kunnen de gewrichten en spieren weer wat van hun oude souplesse terugkrijgen. Het is alsof je elke dag een beetje smeerolie toevoegt, waardoor die roestige deur steeds makkelijker open gaat. Het kan tijd en geduld vergen, maar met doorzettingsvermogen kun je vaak grote stappen maken naar verbetering.
Leven met aanpassingen
Soms vraagt je lichaam om een nieuwe aanpak. Als de stijfheid niet volledig verdwijnt, kan het leren omgaan met aanpassingen in je dagelijkse routine een wereld van verschil maken. Zie het als het herontdekken van je handen in een nieuwe rol, waar hulpmiddelen en aanpassingen je helpen om weer controle te krijgen. Kleine veranderingen, zoals aangepaste handvatten of hulpmiddelen, kunnen je handen weer in staat stellen om taken uit te voeren die ze ooit zonder moeite deden.
Psychische gevolgen
De stijfheid in je handen kan ook een emotionele tol eisen. De frustratie van niet meer dezelfde dingen kunnen doen, van het gevoel dat je onafhankelijkheid een deuk heeft opgelopen, kan zwaar wegen. Maar net als een storm die uiteindelijk voorbijtrekt, kan het omgaan met deze veranderingen ruimte maken voor acceptatie en nieuwe manieren om plezier te vinden in je dagelijkse leven.
Complicaties
Mogelijke complicaties van stijve handen zijn:
Beperkte mobiliteit
Stijve handen kunnen voelen alsof je handen gevangen zitten in een onzichtbare gipsverband, waardoor elke beweging stug en moeizaam wordt. Het openen van een pot, het vastgrijpen van een pen of zelfs het knopen van je veters kan aanvoelen als het oplossen van een lastige puzzel. Deze beperkingen kunnen langzaam maar zeker je onafhankelijkheid aantasten, alsof je stukje bij beetje de controle over je dagelijkse leven kwijtraakt.
Verlies van kracht
Met stijve handen komt vaak een verlies van kracht, alsof je handen langzaam hun grip op de wereld verliezen. Voorwerpen die je ooit zonder nadenken optilde, kunnen nu een ware test van je uithoudingsvermogen worden. Het is alsof je handen niet meer dezelfde vertrouwelijke partners zijn die je altijd ondersteunden, maar nu moeten ze zelf ondersteund worden.
Chronische pijn
De stijfheid kan gepaard gaan met een aanhoudende, zeurende pijn, alsof er een doffe, constante druk op je gewrichten rust. Deze pijn kan je dag doordringen, je slaap verstoren en je geduld op de proef stellen. Het is alsof je handen een eigen leven zijn gaan leiden, met een ritme dat niet langer synchroon loopt met de rest van je lichaam.
Geestelijke gevolgen
Stijve handen kunnen je geestelijke welzijn beïnvloeden, alsof ze niet alleen je fysieke kracht, maar ook je zelfvertrouwen en vreugde vastklemmen. De frustratie van niet meer in staat zijn om de dingen te doen die je altijd met gemak deed, kan zich opstapelen en je emotioneel uitputten. Het is alsof je vastzit in een lichaam dat niet meer volledig met je meewerkt, waardoor zelfs de kleinste dagelijkse taken aanvoelen als een grote opgave. Dit kan leiden tot gevoelens van frustratie, machteloosheid, en soms zelfs depressie, als je merkt dat je afhankelijker wordt van anderen voor dingen die ooit vanzelfsprekend waren.
Sociaal isolement
Stijve handen kunnen je sociale leven beïnvloeden, alsof er een barrière wordt opgeworpen tussen jou en de activiteiten waar je van houdt. Het deelnemen aan hobby's, het vasthouden van een glas op een feestje, of simpelweg het schudden van iemand's hand kan plotseling lastig of pijnlijk zijn. Hierdoor kun je je terugtrekken uit sociale situaties, niet omdat je niet wilt, maar omdat het fysiek en emotioneel belastend is. Dit kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid en het gevoel dat je wereld kleiner wordt.
Moeilijkheden op het werk
Als je werk afhankelijk is van fijne motoriek en handvaardigheid, kunnen stijve handen je carrière beïnvloeden. Het typen op een toetsenbord, het vasthouden van gereedschap, of het uitvoeren van precieze handelingen kan steeds moeilijker worden. Het is alsof je handen je niet langer de tools geven om je werk goed te doen, wat kan leiden tot stress, onzekerheid over je toekomst en mogelijk zelfs de noodzaak om te heroverwegen hoe je je carrière voortzet.
Verhoogd risico op letsel
Met stijve handen loop je een groter risico op letsel. Het verlies van behendigheid en grip kan ervoor zorgen dat je vaker dingen laat vallen
Preventie
Neem de volgende preventieve maatregelen in acht:
- Regelmatige beweging: Beweeg je handen en vingers dagelijks, alsof je een muzikant bent die zijn instrument stemt. Strekkingen, draaiende bewegingen en het maken van vuisten helpen de gewrichten soepel te houden en voorkomen dat ze gaan "roesten".
- Hydratatie: Houd je handen gehydrateerd, zowel van binnenuit als van buitenaf. Drink voldoende water en gebruik vochtinbrengende crèmes, zodat je huid en gewrichten veerkrachtig blijven, alsof je ze een beschermend schild geeft tegen uitdroging en stijfheid.
- Warm houden: Bescherm je handen tegen de kou, alsof je ze in zachte, warme dekens wikkelt. Koude temperaturen kunnen stijfheid verergeren, dus draag handschoenen en houd je handen warm tijdens de koude maanden.
- Gezond dieet: Voed je lichaam met de juiste voedingsstoffen, zoals omega-3 vetzuren en vitamine D, die je gewrichten smeren en versterken, alsof je je handen van binnenuit smeert en verstevigt.
- Ergonomische aanpassingen: Pas je dagelijkse taken aan met ergonomische hulpmiddelen, zoals kussentjes voor je polsen of aangepaste gereedschappen, zodat je handen altijd in de beste positie zijn, alsof je ze een comfortabele zetel biedt waarin ze zonder spanning kunnen rusten.
- Regelmatige rustpauzes: Geef je handen de rust die ze verdienen, alsof je een pauze neemt om op adem te komen. Vermijd overbelasting door regelmatig pauzes in te lassen tijdens repetitieve activiteiten.
- Stressmanagement: Houd stress onder controle, aangezien spanning in je lichaam vaak doorwerkt in je handen. Ontspan en geef je handen de rust en rust die ze nodig hebben.
- Vroege signalen serieus nemen: Luister naar je lichaam en neem de eerste tekenen van stijfheid serieus. Raadpleeg een professional om te voorkomen dat kleine problemen zich ontwikkelen tot grotere, alsof je een klein lek in een schip direct repareert voordat het een groot probleem wordt.
Lees verder