Drukgevoel in oor: symptomen en oorzaken van druk in het oor

Een drukgevoel in het oor of gevoel van oordruk is iets waar iedereen wel eens last van heeft gehad. In de wintermaanden, wanneer je getroffen bent door een verkoudheid, door te duiken in het zwembad of tijdens een vliegtuigvlucht, sluiten de oren zich en ontstaat er een drukgevoel ofwel een dof gevoel in het oor. Het wattige gevoel in het oor is meestal onschadelijk, maar het kan ook een symptoom zijn van plotseling gehoorverlies of een andere ziekte die moet worden behandeld. Bij aanhoudend of verergerend drukgevoel raadpleeg je het beste je huisarts of een KNO-arts. De arts kan onderzoeken wat er aan de hand is en welke behandeling nodig is om de klachten te verhelpen.

• Klachten met het gehoor
• Oorzaken van een dof gevoel in het oor
• Problemen met de buis van Eustachius
• Bijdragende factoren
• Andere oorzaken druk op de oren
• Verband tussen buis van Eustachius en druk in het oor
• Drukgevoel in het oor: anatomie van het oor
• Bij welke symptomen een arts raadplegen?
• Onderzoek en diagnose
• Otoscopie met de Valsalva-manoeuvre
• Pneumatische otoscopie
• Rhinoscopie
• Tympanometrie
• Gehoortest
• Verder specialistisch onderzoek
• Behandeling van oordruk
• Hulp op korte termijn tegen oordruk
• Vermijd drukgevoel in het oor tijdens vliegreizen
• Oorsmeerprop laten verwijderen
• Vreemd voorwerp in het oor verwijderen
• Onderliggende oorzaak behandelen
• Anatomische problemen
• Ballondilatatie buis van Eustachius

Klachten met het gehoor

Meestal werken je oren zoals het hoort. Als je problemen met je oren hebt, is het vaak geen sinecure om de problemen goed te beschrijven; een verstoorde gehoorperceptie is immers ongebruikelijk. Maar dat is wel wat belangrijk is om de huisarts of KNO-arts belangrijke informatie over de oorzaak van de klachten te kunnen verschaffen. Gebruik dus gerust alle vergelijkingen die je te binnen schieten, bijvoorbeeld:

• De oren voelen geblokkeerd alsof je houtwol erin hebt gedaan of alsof je oordoppen draagt.
• Het voelt als watten in je oor.
• Geluiden klinken zacht, alsof ze van een afstand komen.
• Geluiden klinken gedempt, alsof je onder water bent.
• Eigen geproduceerde geluiden zoals slikken, kauwen of spreken, echoën op een onaangename manier.
• Het kraakt of borrelt in de oren.
• Een zoemen van de oren en ritselen van de oren is hoorbaar alsof iemand aan de kraan draait.
• Je voelt druk in je oren alsof er te veel of te weinig lucht in zit.
• De oren sluiten alsof ze gesloten zijn met een flapje.

Oorzaken van een dof gevoel in het oor

Problemen met de buis van Eustachius

Oordruk of een drukgevoel in het oor kan verschillende oorzaken hebben. Het ontstaat meestal wanneer de buis van Eustachius
niet goed wordt geventileerd of de drukcompensatie naar het middenoor niet goed werkt. Artsen spreken dan van een zogenaamde ventilatiestoornis. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer buis van Eustachius is gezwollen of is geblokkeerd (bijvoorbeeld door een vergrote keelamandel) of niet goed opengaat. Als er geen luchtuitwisseling mogelijk is, kan er een negatieve druk in het oor ontstaan, waardoor het trommelvlies naar binnen uitpuilt. Dit kan ongemakkelijk of zelfs pijnlijk aanvoelen en leiden tot een gevoel van druk of een vol gevoel in het oor.

Als de buis van Eustachius gesloten is, kunnen zich afscheidingen ophopen in het middenoor en tegen het trommelvlies drukken. Dit kan ook oorpijn of andere oorproblemen veroorzaken, zoals druk in het oor. Als zich lange tijd vocht ophoopt, kan dit op een gegeven ogenblik leiden tot ontsteking van het middenoor (oorontsteking). Vooral jonge kinderen worden vaak getroffen omdat de buis van Eustachius nog niet volledig is ontwikkeld en relatief korter is dan bij oudere kinderen en volwassenen. Dit veroorzaakt sneller middenoorontsteking, waarbij het slijmvlies in de buis van Eustachius vaak zwelt en de buis afsluit.

Bijdragende factoren

Bepaalde factoren kunnen bijdragen aan oordruk of drukgevoel in het oor:

Hoogteverandering
Afhankelijk van de hoogte is er ook een verandering in luchtdruk. Meestal balanceert de buis van Eustachius het drukverschil met het middenoor. Als dit niet goed werkt, kan je een onaangename of pijnlijke druk op de oren voelen. Typische hoogteverschillen die leiden tot druk in het oor zijn onder meer:

• bij het opstijgen of landen met het vliegtuig
• in een lift in een hoog gebouw
• bij bergbeklimmen
• tijdens het duiken

Anatomische omstandigheden
Bij sommige mensen is de buis van Eustachius van geboorte af aan smaller en kan deze gemakkelijker bewegen, wat sneller kan leiden tot problemen met drukvereffening. Mensen met strakkere buis van Eustachius hebben vaker last van druk op hun oren wanneer ze per vliegtuig reizen, vooral tijdens de landing. Een (meestal aangeboren) kromming van het neustussenschot kan ook leiden tot druk in het oor.

Infecties (oorontsteking, verkoudheid)
Infecties in het oor of de neus-keelholte (nasopharynx) kunnen leiden tot een verhoogd drukgevoel in het oor. Bij een otitis media (een ontsteking van het middenoor) kan er bijvoorbeeld vocht ophopen in het middenoor wat de druk verhoogd. en dus de druk verhoogd. Luchtweginfecties zoals een verkoudheid, of bijholteontsteking, kunnen echter ook gepaard gaan met druk op de oren als bijvoorbeeld de buis van Eustachius zwelt of wordt geblokkeerd door afscheidingen.

Voortdurend openstaande buis van Eustachius
Een tuba aperta of open buis van Eustachius kan ook leiden tot druk op de oren. Dit duidt op een klachtenpatroon waarbij de buis van Eustachius te vaak open staat en zo te veel lucht toelaat in het middenoor. Als er veranderingen zijn in de hoeveelheid vet en bindweefsel rond de buis van Eustachius, kan dit tot gevolg hebben dat de buis constant open staat. Hier kunnen verschillende redenen voor zijn, zoals gewichtsverlies of lage druk in de aderen. Doch veranderingen in het gebied van het omringende kraakbeen of spieren zijn ook mogelijk.

Allergieën
Als onderdeel van een allergie kunnen de slijmvliezen in de neus-keelholte opzwellen en er is tevens een verhoogde slijmproductie. Dit kan van invloed zijn op de functie van de buis van Eustachius.

Vreemd voorwerp in het oor
Als er een vreemd voorwerp in je oor blijft steken, kan dit ook een drukgevoel in het oor en oorpijn veroorzaken. Dit komt vaker voor bij kleine kinderen, die soms vreemde voorwerpen in hun oren, neus of mond steken.

Andere oorzaken druk op de oren

Andere mogelijke oorzaken die kunnen leiden tot druk in het oor zijn onder meer:

• te veel oorsmeer in de gehoorgang
• vergrote keelamandelen
• plotseling gehoorverlies
• temporomandibulaire dysfunctie (TMD), wat duidt op een veel voorkomende aandoening die de natuurlijke functionaliteit van de kaak beperkt
• spierspanning in het gehemelte / kaakgebied
• Ziekte van Menière
• Schisis (hazenlip)
• tumoren

Verband tussen buis van Eustachius en druk in het oor

De buis van Eustachius) speelt een belangrijke rol bij de oordruk. Het verbindt de nasopharynx met het middenoor; meer precies met de trommelholte die normaliter met lucht gevuld is. De buis van Eustachius wordt voornamelijk gebruikt om het middenoor te 'ventileren' en daardoor de druk in het middenoor aan te passen aan de externe druk (dat wil zeggen de luchtdruk in de nasopharynx).

Afscheiding kan ook vanuit het middenoor in de keel stromen via de buis van Eustachius. De buisvormige verbinding loopt diagonaal van de trommelholte naar beneden in de nasopharynx. Dit maakt het gemakkelijker om af te tappen en het biedt tevens enige bescherming tegen ziektekiemen of opstijgende infecties. Alleen wanneer het middenoor vrij is van afscheidingen en de druk overeenkomt met de externe druk, kan het trommelvlies ongehinderd trillen en een normaal gehoor aanwezig zijn.

Drukgevoel in het oor: anatomie van het oor

Als de drukcompensatie via de buis van Eustachius niet goed werkt, kan dit zich uiten als een gevoel van druk in het oor. De buis van Eustachius is ongeveer drie tot vier centimeter lang. Door het elastische kraakbeen en de slappe wanden is deze verbindingsbuis normaal gesproken afgesloten, waardoor bacteriën en ongewenste stoffen geen kans hebben vanuit de keel in het middenoor te komen. Bij slikken, kauwen, geeuwen en spreken gaat de buis heel even open zodat de luchtdruk aan beide kanten van het trommelvlies gelijk blijft. Wanneer geopend, is hun diameter ongeveer twee tot drie millimeter. Soms hoor je een krakend of ploffend geluid wanneer de buis van Eustachius opengaat en de druk wordt gecompenseerd. Door regelmatig te slikken opent de buis van Eustachius gemiddeld eenmaal per minuut. Als de drukomstandigheden veranderen en de externe druk toeneemt ten opzichte van het middenoor, wordt het trommelvlies naar binnen gebogen door de negatieve druk in het oor. Het kan ongemakkelijk of zelfs pijnlijk aanvoelen. Getroffen mensen voelen dan vaak druk op de oren of hebben het gevoel dat er iets in de oren zit en de oren vult.

Bij welke symptomen een arts raadplegen?

Maak een afspraak met arts als je last hebt van een drukgevoel in het oor:

• dat aanhoudt of verergert ondanks behandeling thuis of zelfzorgmaatregelen;
• dat gepaard gaat met symptomen zoals hevige pijn, koorts, duizeligheid of bloeden uit je oor
• dat te wijten is aan een vreemd voorwerp dat niet kan worden verwijderd met behulp van EHBO-technieken

Onderzoek en diagnose

Otoscopie met de Valsalva-manoeuvre

Je huisarts of een keel-neus-oorarts (KNO-arts) kan verschillende tests uitvoeren om erachter te komen wat de langdurige druk op de oren veroorzaakt. Met behulp van een oorspiegel (otoscopie) kan hij bijvoorbeeld veranderingen in het trommelvlies detecteren. Onder bepaalde omstandigheden kan dit ook worden gecombineerd met de Valsalva-manoeuvre, waarbij de patiënt uitademt met de mond dicht en de neus dichtgeknepen en lucht in de buis van Eustachius drukt. Als de drukvereffening via de Valsalva-manoeuvre werkt, kan de arts dit herkennen aan het uitpuilende trommelvlies.

Pneumatische otoscopie

Een andere methode die kan worden gebruikt om de functie van de buis van Eustachius te testen, is de zogenaamde pneumatische otoscopie. De arts gebruikt hierbij een speciale otoscoop die de buitenste gehoorgang afdicht en lucht in de gehoorgang brengt via een ballon, die vervolgens weer wordt vrijgegeven. Ondertussen observeert de arts hoe het trommelvlies reageert op de gegenereerde drukomstandigheden en of en hoe het beweegt.

Rhinoscopie

Bij een rhinoscopie wordt in de neus gekeken naar de oorzaak van de neusproblemen. Rhinoscopie geeft informatie over mogelijke ontstekingsprocessen in het gebied van de neus en maakt het mogelijk om de opening van buis van Eustachius te onderzoeken.

Tympanometrie

De eigenschappen van het trommelvlies en het middenoor kunnen ook worden gecontroleerd met behulp van tympanometrie. Hierbij wordt de werking van het middenoor onderzocht. De arts gebruikt een kleine sonde in de buitenste gehoorgang om de druk in het middenoor te meten in vergelijking met de externe druk.

Gehoortest

Een gehoortest kan worden gedaan om te bepalen of er gehoorproblemen zijn.

Verder specialistisch onderzoek

Als de oorzaken van de oordruk niet in het oor is gelokaliseerd, maar mogelijk in het gebied van de kaakgewrichten of de gehemelte en kaakspieren, kan een tandarts of andere specialist geraadpleegd worden.

Behandeling van oordruk

Vaak duurt het drukgevoel in de oren slechts kort en verdwijnt het vanzelf, zodat er geen behandeling nodig is. In sommige gevallen blijven de klachten echter dagen tot weken bestaan. In dat geval kan behandeling nodig zijn.

Hulp op korte termijn tegen oordruk

Tegen druk kunnen op korte termijn eenvoudige maatregelen worden genomen, zoals geeuwen, kauwen of slikken. Dit betekent ook dat de Valsalva-manoeuvre een gevoel van druk kan sturen: lucht wordt in de buis van Eustachius gedrukt en er kan dan een drukvereffening plaatsvinden. Wanneer de drukvereffening succesvol is, hoor je je oren ploppen of klikken.

Vermijd drukgevoel in het oor tijdens vliegreizen

Als je problemen hebt met de druk op je oren wanneer je per vliegtuig reist, kun je neusdruppels of een neusspray gebruiken om de druk in je oren in evenwicht brengen. Gebruik dan een neusspray met xylometazoline één uur voor het opstijgen en één uur voor de landing. Hierdoor zullen de neusslijmvliezen slinken, waardoor er minder druk op de oren komt te staan.

Oorsmeerprop laten verwijderen

Haal alleen zichtbaar oorsmeer weg en gebruik geen wattenstaafjes. Indien er een oorsmeerprop in je oor zit die de gehoorgang afsluit, dan kan je huisarts de gehoorgang uitspuiten.

Vreemd voorwerp in het oor verwijderen

Als een object vast komt te zitten in het oor, neem dan de volgende maatregelen:

• Steek niet in het oor niet met een hulpmiddel zoals een wattenstaafje of lucifer. je riskeert hiermee dat het voorwerp verder naar binnen wordt geduwd en het oor beschadigd raakt.
• Verwijder het object indien mogelijk. Als het object duidelijk zichtbaar, plooibaar is en gemakkelijk kan worden vastgegrepen met een pincet, verwijder het dan voorzichtig.
• Probeer de zwaartekracht te gebruiken. Kantel het hoofd naar de aangedane zijde om te proberen het object los te maken.
• Probeer olie te gebruiken als er een insect in het oor zit. Kantel dan het hoofd zodat het oor met het insect omhoog is. Probeer het insect uit te drijven door olijfolie of babyolie in het oor te gieten. De olie moet warm zijn, maar niet heet. Gebruik geen olie om een ​​ander voorwerp dan een insect te verwijderen. Gebruik deze methode niet voor een kind als er buisjes in de oren aanwezig zijn of als je vermoedt dat het trommelvlies is geperforeerd. Tekenen en symptomen van een geperforeerd trommelvlies zijn pijn, bloedingen of afscheiding uit het oor (oorafscheiding).

Als deze methoden falen of als je last blijft houden van pijn, afscheiding uit de gehoorgang, verminderd gehoor of een gevoel van iets dat in het oor vastzit, schakel dan medische hulp in.

Onderliggende oorzaak behandelen

Als het drukgevoel in het oor te wijten is aan een ziekte, moet deze worden behandeld. Afhankelijk van de oorzaak worden dan vaak medicijnen gebruikt, bijvoorbeeld:

• decongestiva in de vorm van neusdruppels of een neusspray
• antiallergisch middel
• glucocorticoïden (een groep steroïde-hormonen die door de bijnierschors worden geproduceerd)
• antibiotica

Als de oordruk ontstaat omdat zich vloeistof achter het trommelvlies heeft opgehoopt (bijvoorbeeld als gevolg van chronische otitis media), kan een zogenaamde trommelvliesbuisje worden aangebracht waarbij een verbinding tussen de gehoorgang en je middenoor wordt gemaakt Hierdoor krijgt je middenoor weer lucht en kan het vloeistof weglopen.

Anatomische problemen

Als anatomische aandoeningen (zoals een kromming van het neustussenschot) de oorzaak zijn van de druk op de oren, kunnen deze mogelijke operatief verholpen of gecorrigeerd worden.

Ballondilatatie buis van Eustachius

In het geval van een permanent vernauwde buis van Eustachius kan een ballondilatatie van de buis van Eustachius uitgevoerd worden met behulp van een ballonkatheter. De KNO-arts gebruikt een speciale endoscoop om een ​​ballonkatheter in de nauwe buis van Eustachius door de neus en keel te steken, die vervolgens kort wordt aangebracht met fysiologische zoutoplossing. Het uitrekken veroorzaakt microbreuken in het kraakbeenweefsel rond de buis van Eustachius, zodat deze meer ruimte en een grotere diameter krijgt. Op deze manier kunnen de ventilatiefuncties van het oor en de bijbehorende oorklachten, zoals een drukgevoel in het oor, worden opgeheven.

Lees verder

• Pus uit het oor: oorzaken en behandeling van pus in de oren
• Knaltrauma: symptomen, oorzaken, behandeling en herstel
• Krakend geluid in oor: oorzaken en symptomen kraken in oren