Pseudoartrose: symptomen, oorzaken, behandeling en preventie

Pseudartrose of pseudoartrose betekent ‘nepgewricht’ en duidt op het niet binnen afzienbare tijd genezen van botbreuken. Een botbreuk groeit niet vast en er ontstaat een vals gewricht. Dit gaat gepaard met hevige pijn en een onnatuurlijke beweeglijkheid op de plaats van de breuk. Dit wordt ook wel 'hypemobiliteit' genoemd. Laat je niet op het verkeerde been zetten door de benaming 'pseudoartrose', aangezien het niets te maken heeft met artrose, waarbij de kwaliteit van het kraakbeen achteruitgaat. Pseudoartrose treedt vooral op na breuken in de schacht van lange pijpbeenderen, in boven- en onderarm en boven- en onderbeen.

• Wat is pseudoartrose?
• Oorzaken
• Mechanische oorzaken
• Morbide oorzaken
• Soorten pseudoartrose
• Symptomen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van pseudoartrose
• Vitale pseudoartrose
• Avitale pseudoartrose
• Behandelvormen
• Preventie

Wat is pseudoartrose?

Bij 'pseudoartrose' moet je je niet laten verwarren door de naam van de aandoening, omdat het niets te maken heeft met normale artrose, een aandoening die de verschillende structuren in en rond je gewricht aantast. Pseudoartrose treedt op wanneer een botbreuk niet voldoende geneest. De botbreuk groeit niet vast en er ontstaat een vals gewricht. Het gewricht kan zelfs hypermobiel zijn.

Oorzaken

De onvolledige genezing van gebroken botten is de oorzaak van de pseudosrtrose. Hier kunnen verschillende redenen voor zijn, die worden onderscheiden in morbide en mechanische oorzaken:

Mechanische oorzaken

Een mechanische oorzaak kan een gebroken bot zijn dat niet goed geneest. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom een ​​breuk niet geneest zoals zou moeten. Het gewonde bot is mogelijk te snel belast, dat wil zeggen niet voldoende geïmmobiliseerd. Als het botweefsel op dat moment nog niet stevig en stabiel genoeg was, kan te vroeg bewegen uiteindelijk meer kwaad dan goed doen en in het ergste geval tot pseudoartrose leiden.

Andere mechanische oorzaken kunnen zijn:

• de verplaatsing van zachte weefsels in het fractuurgebied
• onvoldoende wondcompressie
• de verplaatsing van de botdelen die weer aan elkaar moeten groeien

Morbide oorzaken

Morbide oorzaken moeten ook worden overwogen. Wanneer een bot overmatig, maar niet goed geneest, kan gesproken worden van morbide oorzaken. Deze categorie omvat ook:

• infecties
• arteriële aandoeningen
• diabetes mellitus

Een aangeboren oorzaak is zelden de reden.

Soorten pseudoartrose

Pseudoartrose kan ook worden onderverdeeld in verschillende categorieën:

• hypertrofische/atrofische pseudoartrose: met een toename of afname van bot- en kraakbeenweefsel;
• vitale/avitale pseudoartrose: met goed of slecht doorbloed weefsel.

In het geval van vitale pseudoartrose is de breuk onstabiel, maar het weefsel is intact en nog steeds voldoende doorbloed. Atrofische pseudoartrose laat een vermindering van de botstructuur zien door slechte doorbloeding van het weefsel. De hypertrofe vorm laat daarentegen laat callusvorming rond de breuk zien, terwijl toch sprake is van non-union. Men spreekt van hypertrofische, vitale pseudoartrose als het bot- en kraakbeenweefsel in overmaat wordt gereproduceerd. Vitale pseudoartrose komt vaker voor dan de avitale variant.

Symptomen

Er zijn verschillende kenmerken die op pseudoartrose wijzen. Een heel langzaam genezende botbreuk kan bijvoorbeeld een eerste teken zijn. Als een breuk binnen vier tot zes maanden geneest, spreekt men van een vertraagde fractuurgenezing, na de zes maanden is het een pseudoartrose. Bovendien veroorzaakt het ook een aantal soms zeer ernstige klachten:

• pijn in het gebied van de aangetaste botten of gewrichten
• zwelling
• het rood worden
• bewegingsbeperkingen
• overbeweeglijkheid (hypermobiliteit)
• instabiliteit
• krakende gewrichten

Als je deze symptomen bij jezelf kunt waarnemen, is het van belang een arts te raadplegen.

Onderzoek en diagnose

Pseudoartrose kan worden gediagnosticeerd als een botbreuk na zes maanden niet is genezen. Bij het stellen van de diagnose werkt de arts in eerste instantie met aanwijzingen die je hem verschaft middels een vraaggesprek. De arts zal tevens je medische geschiedenis in ogenschouw nemen en lichamelijk onderzoek uitvoeren. Als er aanwijzingen zijn voor pseudoartrose, zal de behandelend arts gebruikmaken van beeldvormingsonderzoek. Vooral röntgendiagnostiek wordt als zinvol beschouwd.

Behandeling van pseudoartrose

Vitale pseudoartrose

De behandeling van pseudoartrose hangt af van de vorm en de ernst. De behandelmethoden worden aangepast aan de respectieve oorzaak. Bij de vitale vorm kan een iets gemakkelijkere behandeling worden gestart en zijn de kansen op genezing goed. Met behulp van zogenaamde osteosynthetische maatregelen (botverbindingen) kan hier een goed behandelingsresultaat worden bereikt. Osteosynthese is een techniek waarbij twee of meer botdelen aan elkaar worden vastgezet met behulp van pennen, schroeven en platen. Er kan ook gebruik gemaakt worden van een externe ringfixator. Deze wordt voornamelijk gebruikt om misvormingen van ledematen te corrigeren. Het belangrijkste is de immobilisatie van het aangedane deel van het lichaam.

Avitale pseudoartrose

De behandeling van avitale-pseudoartrose is daarentegen iets gecompliceerder. Hoewel osteosynthetische maatregelen (osteosynthese) ook kunnen worden gebruikt, zullen deze alleen niet voldoende zijn. Bovendien moet er weer goed bot worden opgebouwd. Dit kan in de breukspleet worden geplaatst. Bovendien kunnen patiënten met speciale voedingssupplementen de regeneratie van de fractuur versnellen.

Behandelvormen

De volgende therapeutische maatregelen zijn beschikbaar ter behandeling van pseudoartrose:

• botverbindende, osteosynthetische methoden (bijvoorbeeld ringfixatoren);
• Introductie van botstof in de breukkloof;
• Verwijderen van dood en geïnfecteerd weefsel;
• Toediening van bepaalde voedingssupplementen.

Preventie

Om pseudartrose te voorkomen, is het van belang om je te houden aan de medische aanbevelingen voor de behandeling en bescherming van gebroken botten. Artsen moeten regelmatig de genezing van gebroken botten onderzoeken, met name bij risicovolle patiënten en op plaatsen waarvan bekend is dat ze risico lopen op pseudoartrose, en zij moeten ingrijpen bij de eerste tekenen van een atypisch beloop. Met deze maatregelen kan de kans op pseudoartrose klein worden gehouden.