Krakende geluiden van knie (crepitus van kniegewricht)

Bij het buigen om de schoenen dicht te doen of bij het vastnemen van iets dat op de grond ligt, horen mensen af en toe een luid, knallend geluid dat uit de knieën komt. Dit gewrichtsgeluid staat bekend als 'crepitus' (crepitaties). Dit is een vaak voorkomend maar onschuldig symptoom dat geen medische behandeling behoeft. Wanneer de krakende knie echter vergezeld gaat met pijn, gevoeligheid, stijfheid en/of zwelling, is het belangrijk om een arts te raadplegen. Mogelijk is namelijk sprake van een onderliggende aandoening, zoals een letsel of slijtage van het kraakbeen of een gescheurde meniscus. De behandeling is dan afhankelijk van de oorzaak van de gewrichtsgeluiden van de knie. Soms volstaan enkele thuiszorgmaatregelen, maar in andere situaties is een invasieve medische behandeling vereist. Tot slot zijn enkele adviezen bekend om de kniegewrichten zo gezond mogelijk te houden.

• Wat zijn gewrichtsgeluiden (crepitaties) van de knie?
• Oorzaken van krakende geluiden van het kniegewricht
• Gescheurde meniscus
• Kraakbeenschade
• Reumatoïde artritis
• Tips voor gezonde knieën

Wat zijn gewrichtsgeluiden (crepitaties) van de knie?

Het kniegewricht is bedekt met een beschermend membraan dat synoviale vloeistof bevat. Deze vloeistof zorgt er voor dat het gewricht gesmeerd wordt, waardoor het soepel en gemakkelijk kan bewegen. Af en toe hopen zich gasbelletjes op in deze vloeistof. Bij gewrichtsbewegingen komen de gasbelletjes vrij, waardoor de nabijgelegen ligamenten een klikkend of ploffend geluid maken. De medische term hiervoor is ‘crepitus’ (crepitaties), dat ook alle knarsende of knetterende geluiden en sensaties in het lichaam beschrijft.

Oorzaken van krakende geluiden van het kniegewricht

Als de patiënt een knarsend geluid in de knieën hoort, is dit meestal niets om zich zorgen over te maken. Meestal is dit geluid het resultaat van kraakbeen dat op het oppervlak van het kniegewricht wrijft wanneer de patiënt beweegt. Dit is mogelijk levenslang aanwezig zonder problemen te veroorzaken. Een medische behandeling is in deze gevallen niet vereist. Als de gewrichtsgeluiden echter gepaard gaan met pijn, zwelling, gevoeligheid en/of stijfheid is het belangrijk om met een arts of orthopedisch specialist te praten omdat dan mogelijk sprake is van een probleem met het kniegewricht.

Gescheurde meniscus

De meniscus is een rubberachtige C-vormige schijf die de knie beschermt en werkt als een schokdemper. Het helpt ook het gewicht gelijkmatig te verspreiden, zodat de botten niet tegen elkaar wrijven. Als een patiënt plotseling de knie draait, bijvoorbeeld wanneer hij het kniegewricht beweegt maar de voet blijft stilstaan, komt mogelijk een gescheurde meniscus tot stand. Bij jonge patiënten treden scheuren meestal op tijdens een traumatische gebeurtenis, maar naarmate mensen verouderen, scheurt de meniscus gemakkelijker. Minimaal invasieve chirurgie herstelt de scheur. De chirurg verwijdert het weefsel dat pijn, zwelling en irritatie veroorzaakt.

Kraakbeenschade

Letsel
Soms ontstaat een verwonding aan de kraakbeenbedekking van de botten, waardoor een stuk afbreekt en in het gewricht blijft hangen. Meestal reageert de knie op dit letsel door een zwelling en pijn. Langdurig zitten, klimmen, wandelen of hurken leidt sneller tot pijnklachten. Rust, ijs, compressie en elevatie (opheffen van knie) bevorderen de genezing en verminderen de zwelling. Ook een kniebrace vermindert de pijn en zwelling. Verder is fysiotherapie mogelijk om de knie te versterken.

Slijtage
Ook artritis veroorzaakt mogelijk krakende kniegeluiden in combinatie met gewrichtspijn, gezwollen gewrichten en gewrichtsstijfheid. Het kraakbeen bij de gewrichtsontsteking in de knie gaat dan verdunnen of afbreken. Vooral patiënten van middelbare leeftijd of ouderen kampen met artritis. Artrose (knieartrose) is de meest voorkomende vorm van artritis aan het kniegewricht. Sommige patiënten ervaren een ‘slijpend gevoel’ wanneer ze bewegen. Vrij verkrijgbare pijnstillers zoals niet-steroïde ontstekingsremmende medicijnen (NSAID's) verminderen de gewrichtspijn en ontsteking. Bij ernstige symptomen zijn voorgeschreven medicijnen nodig. Fysiotherapie is eveneens nuttig, omdat het de gewrichts- en spierkracht verbetert, waardoor het gemakkelijker wordt om te bewegen en ongemak te verminderen. verder krijgt een patiënt indien nodig corticosteroïde injecties in het gewricht.

Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis, een chronische ontstekingsziekte, leidt mogelijk ook tot crepitus van het kniegewricht. Deze aandoening treedt op wanneer het immuunsysteem per ongeluk de bekleding van de gewrichten beschadigt. Dit leidt uiteindelijk tot erosie van botten en gewrichten met crepitaties tot gevolg. Andere symptomen van reumatoïde artritis zijn pijnlijke, warme en gezwollen gewrichten, gewrichtsstijfheid die meestal 's morgens (ochtendstijfheid) en na inactiviteit erger is, en vermoeidheid, koorts en gewichtsverlies. De ziekte tast ook andere lichaamssystemen aan, wat problemen veroorzaakt zoals droge ogen en een droge mond, infecties als gevolg van een aangetaste immuunfunctie en kortademigheid. De arts behandelt deze aandoening met NSAID's, corticosteroïden, medicijnen die de progressie van de ziekte remmen en het toepassen van warmte of koude. Fysiotherapie is eveneens inzetbaar bij patiënten met reumatoïde artritis, hoewel soms een operatie nodig is om gewrichtsschade aan te pakken.

Tips voor gezonde knieën

Regelmatige lichaamsbeweging versterkt de benen en knieën. Traplopen, squats en oefenen met gewichten of weerstandsbanden zijn enkele goede vormen van lichaamsbeweging. Alvorens te gaan sporten, is het belangrijk om zich op te warmen met dynamische rekoefeningen. Een intensieve training met koude spieren en gewrichten veroorzaakt mogelijk een letsel. Na het sporten zijn statische rekoefeningen belangrijk om letsel te voorkomen. Hierbij strekken mensen regelmatig de spieren aan de voorkant (quadriceps) en achterkant (hamstrings) van het dijbeen. Verder is het aangewezen om geleidelijk over te schakelen naar zwaardere, langere trainingen. Het dragen van goed passende schoenen die in een goede staat zijn, is onontbeerlijk. Ook handhaven mensen het best een gezond gewicht zodat er minder druk en spanning op de knieën komt te liggen. Overgewicht is namelijk een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van vroege knieartrose.

Lees verder

• Krakende geluiden van gewrichten (crepitaties, crepitus)
• Knieartrose: Pijn en stijfheid door slijtage van kraakbeen
• Kniepijn: Oorzaken pijnlijke knie (pijn aan kniegewricht)
• Gezwollen knie: Oorzaken & behandeling van zwelling van knie
• Gescheurde meniscus: Aandoening met pijn & zwelling aan knie