Cornu cutaneum (huidhoorn): symptomen, oorzaak & behandeling

Een cornu cutaneum of huidhoorn is een hoornachtig gezwelletje van enkele millimeters tot enkele centimeters, die zich manifesteert op chronisch aan zonlicht blootgestelde huid. De hoorn bestaat uit compacte massa's dode huidcellen. In veel gevallen ontstaat de hoornpilaar op de basis van een aktinische keratose of eenvoudige wrat. Soms zit er een beginnend plaveiselcelcarinoom onder; dat is een vorm van huidkanker. De kleur van een huidhoorn kan variëren van wit, roze, geel, geelbruin tot bruin. Behandeling bestaat uit chirurgische verwijdering van de huidhoorn. De kans op een huidhoorn is kleiner als je je huid goed beschermt tegen de zon.

• Wat is een cornu cutaneum?
• Synoniemen
• Wie krijgt het?
• Oorzaak cornu cutaneum
• Risicofactoren huidhoorn
• Symptomen cornu cutaneum
• Groote, vorm, kleur en locatie
• Toelichting
• Alarmsymptomen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling cornu cutaneum
• Chirurgische verwijdering
• Vermijd te veel zonlicht
• Complicaties
• Preventie
• Prognose

Wat is een cornu cutaneum?

Een cornu cutaneum staat ook wel bekend onder de naam 'huidhoorn'. Een cornu cutaneum betekent letterlijk 'hoorn van de huid'. Een cornu cutaneum is een tamelijk veel voorkomend hoornachtig aangroeisel van de huid, die voornamelijk bestaat uit compact keratine (dode huidcellen) en waarvan de grootte varieert van enkele millimeters tot enkele centimeters. Zonexpositie is een predisponerende factor.

Synoniemen

Een cornu cutaneum staat ook bekend als cutaneous horn, huidhoorn of cutane hoorn.

Wie krijgt het?

Cornu cutaneum komt vaker voor bij ouderen, met een piekincidentie tussen 60 en 70 jaar. Ze komen even vaak voor bij mannen en vrouwen, hoewel er een groter risico is dat de laesie bij mannen kwaadaardig is. Men veronderstelt dat bepaalde mensen een groter risico lopen op het ontwikkelen van een huidhoorn, hoewel het ontwikkelen van een huidhoorn iedereen kan overkomen. Groepen met een hoger risico zijn:

• mensen met een blanke huidskleur
• infectie met humaan papillomavirus (HPV)
• ouderen
• mensen met veel huidschade door de zon

Oorzaak cornu cutaneum

Een cornu cutaneum is een hyperkeratose (verdikking van de huid met verhoorning) als reactie op bepaalde dermatologische aandoeningen (zie 'risicofactoren'). Door afwijkingen aan de huidcellen schilfert hoorn niet geleidelijk af, maar vormt deze een vaste, compacte massa.

Risicofactoren huidhoorn

Een cornu cutaneum komt vooral voor bij volwassenen en dan meestal bij oudere mensen met een lichte huid en een sterk door de zon beschadigde huid. Vaak gaat het gepaard met actinische keratosen. Maar ook andere huidafwijkingen kunnen aanleiding geven tot het ontstaan van een huidhoorn, zoals een verruca vulgaris (gewone wrat), verruca seborrhoica (ouderdomswrat), plaveiselcelcarcinoom (veel voorkomende vorm van huidkanker) of de ziekte van Bowen (plaveiselcelcarcinoom in situ). Onder de hoorn kunnen dus diverse huidafwijkingen van benigne of (pre)maligne oorsprong schuilgaan. In de meeste gevallen betreft het een goedaardige huidafwijking, en in 16 tot 40% van de gevallen wordt een (pre)maligne afwijking als basis van de hoorn gevonden.

Symptomen cornu cutaneum

Groote, vorm, kleur en locatie

De symptomen van cornu cutaneum (huidhoorn) zijn:

• over het algemeen een gebogen, harde hoorn
• huidhoorn is wit, roze, geel geelbruin of bruin van kleur
• ze kunnen worden omringd door normale huid of een rand met een verdikte huid
• de zijkant van de hoorn kan terrasvormig zijn met horizontale randen.
• de basis van de hoorn kan plat zijn, uitsteken of als een krater zijn
• ontsteking kan aanwezig zijn als gevolg van herhaald letsel.
• de huidhoorn is tweemaal zo groot als de breedte aan de basis.
• de omvang kan variëren van enkele millimeters tot enkele centimeters (en soms vele malen groter)
• het gaat meestal om één huidhoorn, maar soms zijn er meerdere
• ze kunnen overal op het lichaam voorkomen, maar komen vaker voor in de zon belichte delen, met name het hoofd en de oren, de achterkant van handen en onderarmen
• ze kunnen ook voorkomen op de borst, nek, schouder en penis

Toelichting

Een cornu cutaneum manifesteert zich meestal in de chronische aan zon blootgestelde gebieden van het lichaam (typische locaties zijn neus, schedel, handrug, hals en oor) en ziet eruit als een hoornachtig gezwelletje van enkele millimeters tot enkele centimeters groot. Meestal gaat het om een hard aanvoelende wat bleek gelig of witgrijs hoornpilaar, welke bestaat uit dode huidcellen. Wanneer de huidhoorn wordt verwijderd, wordt meestal een rood wondje zichtbaar, met soms een enigszins opgeworpen randje.

Alarmsymptomen

Iedereen die een huidhoorn ontdekt, moet een afspraak maken met zijn of haar huisarts om de hoorn te laten beoordelen op kanker. Degenen die een bestaande cornu cutaneum reeds hebben laten onderzoeken door een arts, moeten onmiddellijk een nieuwe afspraak maken als een van de volgende symptomen optreedt:

• pijn
• een toename in grootte
• roodheid aan de basis van de hoorn
• de hoorn wordt breder dan dat hij lang is
• een harde of gebobbelde huid omringt de hoorn

De bovenstaande symptomen duiden erop dat de hoorn mogelijk kwaadaardig is geworden.

Onderzoek en diagnose

De diagnose wordt meestal op het oog gesteld, waarbij door de arts ook de rest van de huid onderzocht wordt op eventuele afwijkingen.Histologisch onderzoek (onderzoek van het weefsel onder een microscoop) is van belang om kwaadaardigheid uit te sluiten.

Behandeling cornu cutaneum

Chirurgische verwijdering

Behandeling bestaat uit chirurgische verwijdering door middel van excisie (wegsnijden) of diepe curettage (weglepelen). Het preparaat zal worden aangeboden voor microscopisch onderzoeken aan de patholoog, zodat bekeken kan worden of er een maligniteit (kwaadaardigheid) aan ten grondslag ligt.

Vermijd te veel zonlicht

Zonpreventie is geboden, aangezien de huidschade voornamelijk door zonlicht wordt geluxeerd.

Complicaties

Pijn en ontsteking kunnen optreden als de huidhoorn beschadigd raakt in de huid. Een cornu cutaneum kan een teken van kanker zijn, dus het is belangrijk de plek te laten beoordelen door je huisarts. Symptomen waarbij je altijd je huisarts moet inschakelen, zijn:

• een nieuwe huidhoorn
• pijn en ontsteking van de huidhoorn of de huid eromheen
• roodheid of bloeding
• snelle groei
• harde of verdikkende huid aan de basis van de hoorn

Preventie

Hoewel er geen duidelijke preventieve maatregelen zijn om huidhoorns te voorkomen, kan het vermijden van blootstelling aan de zon en het gebruik van een zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor het risico verminderen.

Prognose

Een cutane hoorn is niet besmettelijk en kan zich niet verspreiden naar andere mensen. Het is een huidgroei die kan lijken op een hoorn, kegel of grote bult. Een huidhoorn komt vaker voor bij ouderen en verschijnt meestal op delen van het lichaam die zijn blootgesteld aan de zon.

Lees verder

• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Bruine vlekken op de huid: nek, hand, gezicht, schouder, arm
• Ouderdomsvlekken in gezicht: verwijderen en behandelen
• Jeukende huid of jeuk: oorzaken van jeuk en soorten jeuk
• Keratosis pilaris: symptomen, oorzaken en behandeling