Help, mijn kind heeft rode hond!

Vooral kinderen krijgen te maken met kinderziektes. Rode hond, of rubella, is een zo'n kinderziekte, veroorzaakt door een virus, die meestal weinig problemen oplevert voor de zieke. Toch is rode hond opgenomen in het vaccinatieprogramma en worden kinderen ingeënt tegen rode hond. Laten we eens kijken wat rode hond of rubella eigenlijk is.

Virusinfecties

Op jonge leeftijd kun je te maken krijgen met allerlei virusinfecties. Na besmetting met een virus bouwt het lichaam antistoffen op, waardoor het virus te lijf wordt gegaan. Bij een tweede infectie wordt je dus niet ziek: de antistoffen zitten al in je lijf, het virus krijgt geen nieuwe kans meer. Je bent dan immuun geworden. Als klein kind moet je al die antistoffen nog opbouwen. Dat betekent dat vooral kinderen van deze virusinfecties hinder ondervinden en ziek worden. Daarom worden al deze virusinfectie-ziekten samen ook wel kinderziekten genoemd. Wat overigens dus niet wil zeggen dat je als volwassenen zo'n ziekte niet kunt krijgen. Als je in je jeugd niet met het virus in aanraking bent geweest heb je de antistoffen ook nog niet en kun je op 'latere leeftijd' alsnog zo'n virusinfectie oplopen.

Veel voorkomende kinderziekten

Kinderziekten die veel voorkwamen:

• Mazelen
• Bof
• Waterpokken
• Rode hond (rubella)
• Roodvonk
• Vijfde ziekte
• Zesde ziekte

Omdat inentingen tegen enkele van deze ziekten zijn opgenomen in het vaccinatieprogramma voor kinderen, zoals mazelen, bof en rode hond, worden deze ziekten steeds zeldzamer.

Rode hond

Rode hond is een van de vlekjesziekten, net als mazelen, roodvonk, vijfde ziekte, zesde ziekte. De ziekte wordt veroorzaakt door een virus, het rubellavirus. De ziekte wordt daarom ook rubella genoemd. Zoals ook de andere virusinfecties is rubella een besmettelijke ziekte.

Inentingen

Sinds 1963 worden in Nederland alle geboren meisjes ingeënt tegen rubella. Sinds 1974 worden meisjes op 11 jarige leeftijd nogmaals ingeënt. Sinds 1987 is de ingeënte groep verder uitgebreid, en worden alle kinderen op de leeftijd van 14 maanden, en later nog eens op negenjarige leeftijd, tegen de ziekte ingeënt. De tweede inenting is nodig, omdat bij een klein percentage de eerste inenting niet afdoende is. Door dit vaccinatieprogramma is de ziekte rubella of rode hond tamelijk zeldzaam geworden. In Nederland worden of zijn overigens sommige groepen kinderen niet ingeënt. Dat kan bijvoorbeeld zijn in verband met religieuze motieven, of omdat de betreffende kinderen niet in Nederland zijn geboren.

Ziekteverschijnselen

Als je kind is besmet met rode hond, dan zul je na twee tot drie weken de eerste symptomen zien. Meestal begint de ziekte als een soort verkoudheid. De lymfeknopen achter de oren raken opgezet, dan volgt huiduitslag met rode vlekjes. De vlekjes zie je het eerste in de hals en op het gezicht, daarna ook op de rest van het lichaam. De vlekjes kunnen, vooral in het gezicht, samenvloeien. Tegelijk, als gevolg van de afweerreactie van het lichaam, komt koorts op. Gewrichtsklachten en ontsteking van het oogbindvlies komen ook voor. Hoewel de opsomming van symptomen niet gering is, worden geïnfecteerde mensen eigenlijk nauwelijks echt ziek.

Besmetting

Het rubellavirus wordt bij het hoesten of door te praten in hele kleine druppeltjes in de lucht verspreid. Besmetting kan ook via de handen, of aangeraakte voorwerpen waar dat soort druppeltjes op terecht zijn gekomen. De incubatietijd is ongeveer twee tot drie weken. Anders gezegd: na besmetting kan het twee tot drie weken duren voor ziekteverschijnselen zichtbaar worden.

Besmettelijk

Als je kind besmet is met rode hond, dan is het tien dagen vóór er vlekjes te zien zijn al besmettelijk voor anderen. Die besmettingsperiode is ongeveer tot zeven dagen ná het begin van de vlekjes. Je weet dus soms niet dat je kind na contact met een besmet kind ook een besmetting opgelopen heeft, omdat op dat moment bij dat besmette kind nog geen ziekteverschijnselen zichtbaar waren.

Genezing en geneesmiddelen

Rode hond is in principe een ziekte waar je niet zo veel last van hebt en die vanzelf over gaat. Genezing gaat dus vanzelf en geneesmiddelen zijn niet nodig.

Wat kun je nog meer doen?

Laat je kind goed drinken en behandel het verder als een gewone verkoudheid. Je kind kan gewoon naar school, maar licht de school (of kinderdagverblijf, peuterspeelzaal) wel even in.

Waarschuwen

Als je kind is besmet het rode hond, is thuishouden van school eigenlijk geen optie. Vergeet niet, dat je kind al besmettelijk voor anderen was vóór de ziekte zich openbaarde. Je moet wel de schoolleiding meteen op de hoogte brengen. Het is belangrijk dat de school kan waarschuwen, dat er een besmetting met rode hond binnen de school is. Dit is vooral van belang voor zwangere vrouwen, rode hond is namelijk soms wél gevaarlijk voor ongeboren kinderen.

Gevaarlijk voor zwangeren

De ziekte rode hond is eigenlijk voor de zieke niet zo ernstig. Toch is een inenting tegen de rode hond opgenomen in het vaccinatieprogramma. Dat heeft alles te maken met de schade die door het virus aan bepaalde ongeboren kinderen wordt toegebracht. Het rubellavirus kan schade toebrengen aan ongeboren kinderen, indien:

• de moeder niet is ingeënt tegen rode hond
• én de moeder heeft nooit een rubella-infectie gehad
• én de moeder krijgt rode hond in de eerste helft van de zwangerschap.

Deze combinatie van factoren is, door de uitgebreide vaccinatieprogramma's, niet meer zo waarschijnlijk, maar alertheid is nooit verkeerd.

Wat kan er fout gaan voor het ongeboren kind?

Als het rubellavirus het ongeboren kind beschadigt, dan heeft het een kans van 80 procent op hartafwijkingen, oogproblemen en doofheid. Een bekend voorbeeld van waar het fout is gegaan speelt zich af binnen het Koninklijk Huis. Koningin Juliana werd besmet met het rubellavirus tijdens de zwangerschap van haar vierde kind, Christina. Inentingen waren er toen nog niet en ze had de ziekte als kind nooit gehad. Haar dochter Christina had als gevolg hiervan een oogafwijking. Wordt ondanks alle voorzorgen toch een ongeboren kind met rubella besmet, dan zijn later wel operaties mogelijk om bepaalde effecten van de ziekte te corrigeren of te verminderen.

Huisarts

Denk je dat je kind toch een besmetting met rode hond heeft opgelopen of heb je vragen over het verloop van een besmetting? Heeft je kind een ziekte met rode vlekjes of bultjes, en je vraagt je af of dit rode hond is of iets anders? Met al dit soort vragen kun je beste even naar je huisarts gaan. Deze kan de juiste diagnose stellen en je adviseren wat je het beste kunt doen.

Lees verder

• Help, mijn kind heeft de vijfde ziekte!
• Help, mijn kind heeft de zesde ziekte!
• Help, mijn kind heeft roodvonk!
• Help, mijn kind heeft waterpokken!
• Help, mijn kind heeft waterwratten!