Bloeddrukwaarden: leeftijd en tabel man, vrouw en ouderen
Wat zijn bloeddrukwaarden en welke bloeddrukwaarden zijn optimaal voor man en vrouw? Er zijn twee bloeddrukwaarden: de bovendruk (systolische bloeddruk) en de onderdruk (diastolische bloeddruk). De systolische bloeddruk wordt gemeten als het hart samentrekt (systole). Op dat moment is de druk het hoogst. Als het hart zich ontspant (diastole van het hart), is de bloeddruk het laagst. Dit heet de diastolische bloeddruk. Voor zowel man als vrouw geldt dat de streefwaarde voor de bloeddruk onder de 140/90 mmHg moet liggen. Dat geldt voor volwassenen tot 80 jaar. Voor zwangere vrouwen en ouderen gelden andere streefwaarden. Tijdens inspanning of hevige emoties kunnen de bloeddrukwaarden toenemen. Bij een te hoge bloeddruk zijn aanpassingen in de leefstijl van belang, zoals stoppen met roken, gezond en gevarieerd eten, beperkte zoutinname, dagelijks bewegen en goed omgaan met spanning en stress. Eventueel zijn er medicijnen om de bloeddruk onder controle te krijgen.- Wat is bloeddruk?
- Bloeddruk
- Hoge bloeddruk
- Ideale bloeddrukwaarden man, vrouw en ouderen
- Volwassenen
- Hogere leeftijd
- Bloeddruk 60- en 65plussers
- Bloeddruk bij 70 jaar en ouder
- Bloeddrukwaarden zwangerschap
- Verandering van de bloeddruk is normaal
- Zwangerschapshypertensie
- Schommelingen van de bloeddruk
- Het meten van de bloeddruk
- Arts
- Zelfmeting
- Bloeddrukwaarden tabel
- Tabel
- Toelichting
- Behandeling hoge bloeddruk
- Leefstijladviezen
- Medicatie
- Bloeddruk verlagen door voeding
- Plantaardig dieet
- Voorkom verhoogde bloeddrukwaarden: 10 maatregelen
- Zout? Niet te veel van dat goedje!
- Blijf in beweging
- Groenten op je bord = Goud voor je hart
- Minder stress, meer rust
- Pas op met alcohol: Mannen, let extra op
- Roken? Nee, bedankt
- Houd je gewicht in de gaten
- Beperk je cafeïne-inname
- Slaap jezelf gezond
- Lach, leef en heb plezier!
[MODULE=N2B5M7G9]
Bloeddruk meten bij patiënt / Bron: Istock.com/KatarzynaBialasiewiczWat is bloeddruk?
Bloeddruk
Bloeddruk is de druk van het bloed in de slagaders (arteriële vaten). Dit zijn de vaten die het bloed naar het lichaam voeren. Bloeddruk wordt gemeten in millimeters kwik (mm Hg). De bloeddruk wordt uitgedrukt in twee getallen. Bijvoorbeeld, 140/95 mm Hg, uitgesproken als '140 over 95'. Het eerste getal duidt op de systolische druk, de bovendruk: de druk in de bloedvaten als het hart samentrekt (samentrekking of systole van de hartspier). Het tweede getal is de diastolische druk. de onderdruk: de druk in de bloedvaten als het hart rust tussen elke hartslag (de ontspanning of diastole van het hart).Hoge bloeddruk
Hoge bloeddruk is geen ziekte, maar langdurige hoge bloeddruk geeft samen met andere risicofactoren, zoals onder andere diabetes, een verhoogd cholesterolgehalte, overmatig alcoholgebruik, te weinig lichaamsbeweging en overgewicht, wel een verhoogde kans op hart- en vaatziekten. Het risico op hart- en vaatziekten neemt toe naarmate je ouder wordt en is voor mannen groter dan voor vrouwen. Hoge bloeddruk komt veel voor en neemt toe met de leeftijd. In de leeftijd van 25 tot 45 jaar heeft ongeveer 3% van de bevolking een verhoogde bloeddruk, bij de 45 tot 65 jarigen is dat aantal al toegenomen tot 14% en bij mensen boven de 65 jaar is dit meer dan 25%.Ideale bloeddrukwaarden man, vrouw en ouderen
Volwassenen
Voor zowel man als vrouw geldt dat de streefwaarde voor de bloeddruk onder de 140/90 mmHg moet liggen. Dat geldt voor volwassenen tot 80 jaar. Dat geldt als een gezonde bloeddruk. De ideale bloeddruk voor een volwassen man of vrouw met een goede gezondheid is echter 120/80. De onder- en bovendruk zijn dan hoog genoeg om ervoor te zorgen dat het bloed alle delen van het lichaam kan bereiken. Tegelijk zijn de beide drukken laag genoeg om geen schade aan de bloedvaten te veroorzaken.Hogere leeftijd
Met het voortschrijden der jaren worden de wanden van de slagaders minder soepel, waardoor het bloed wat meer moeite heeft om door de bloedvaten te stromen. Voor mensen van 80 jaar en ouder geldt dan ook een streefwaarde van de bloeddruk van 150 tot 160 mmHg.Bloeddruk 60- en 65plussers
De American Heart Association (AHA) stelt in hun richtlijnen dat mensen van 65 jaar en ouder idealiter een bloeddruk moeten hebben die lager is dan 130/80 mm Hg.[1] In Nederlands wordt voor volwassenen tot 80 jaar de streefwaarde 140/90 mmHg aangehouden. Vaak wordt in Nederland bij gezonde mannen en vrouwen die ouder zijn dan 60 jaar ook 160/90 aangehouden (bron: UMCG).[2] Het is echter belangrijk om in individuele gevallen te overleggen met je huisarts, aangezien de bloeddruk varieert, afhankelijk van persoonlijke factoren zoals gezondheid, medicijngebruik, en leefstijl.Bloeddruk bij 70 jaar en ouder
Als je 70 jaar of ouder bent, dan is het belangrijk om regelmatig je bloeddruk te (laten) meten. Als er bij jou hoge bloeddruk wordt vastgesteld, is het noodzakelijk om dit adequaat te behandelen. Door de bloeddruk te behandelen, kun je zowel het risico op hart- en vaatziekten als het algehele risico op gezondheidsproblemen verminderen.
Bij zwangere vrouwen kan de bloeddruk dalen tot 90/60 / Bron: Greyerbaby, PixabayBloeddrukwaarden zwangerschap
Verandering van de bloeddruk is normaal
Het is volkomen normaal dat je bloeddruk een beetje verandert tijdens de zwangerschap. Bij zwangere vrouwen kan de bloeddruk dalen tot 90/60, hetgeen onder meer wordt veroorzaakt door zwangerschapshormonen die de wand van je bloedvaten verzwakken, waardoor deze minder goed kunnen samentrekken. Het hormoon progesteron ontspant de wanden van de bloedvaten. Ook groeien er extra bloedvaatjes in je placenta en andere organen, waardoor het bloedvatenstelsel zich flink uitbreidt, meer nog dan de hoeveelheid extra bloed die je lichaam aanmaakt. Hierdoor wordt de druk op je bloedvaten lager. Deze factoren dragen ertoe bij dat je bloeddruk kan verlagen tijdens het eerste trimester en het tweede trimester van de zwangerschap. Je kunt je met een lagere bloeddruk wat slapjes voelen als je lang staat of als je te snel opstaat. Je bloeddruk is het laagst in het midden van de zwangerschap en begint weer langzaam te stijgen vanaf de 24e week van de zwangerschap. Tegen die tijd heb je 1 liter extra bloed aangemaakt, dat je hart moet rondpompen. Door de extra hoeveelheid bloed, gaat je bloeddruk in de laatste weken voor de bevalling als het goed is terug naar het niveau van voor de zwangerschap.Zwangerschapshypertensie
Sommige vrouwen ontwikkelen hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap, ook wel zwangerschapshypertensie genoemd. Bij een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap kunnen bij zowel moeder als kind complicaties optreden.Bij zwangere vrouwen vaak de meeste waarde gehecht aan de onderdruk. Bij een onderdruk tot 90 mmHg is er geen verhoogd risico op complicaties voor zowel moeder als het ongeboren kind. Daarentegen is er vanaf een bloeddruk van 90-95 een grotere kans op complicaties. De nieren en lever van de zwangere vrouw kunnen tijdelijk slechter gaan werken, er kunnen afwijkingen in de bloedstolling ontstaan en de bloedtoevoer naar de placenta (moederkoek) kan afnemen. Extra controle is dan geboden, evenals overleg met de gynaecoloog. Ook de bovenwaarde van de bloeddruk moet niet uit het oog verloren worden. Er is ook sprake van hypertensie bij een bovendruk boven 140. Bij een onderdruk van meer dan 95 of een bovendruk boven de 140, heb je een groot risico op zwangerschapsvergiftiging.
Schommelingen van de bloeddruk
Gedurende de dag schommelt de bloeddruk. Vaak is de bloeddrukwaarde in de ochtend en avond enigszins lager dan 's middags. De bloeddruk gaat ook omhoog bij inspanning, sterke emoties en opwinding of bij verandering van houding. Ook is de bloeddruk op het spreekuur van een arts vaak iets hoger, omdat de patiënt dan wat gespannen is.Het meten van de bloeddruk
Arts
Als een arts je bloeddruk meet, dan moet je bedenken dat een eenmalige verhoogde bloeddrukwaarde niet meteen betekent dat je hoge bloeddruk (hypertensie) hebt. Het is belangrijk dat de bloeddruk op verschillende tijdstippen èn onder verschillende omstandigheden gemeten worden. Met tussenpozen van steeds enkele weken wordt je bloeddruk dan gecontroleerd. Uiteraard varieert de duur van de 'meetperiode’, afhankelijk van de beginmeting en of je andere gezondheidsrisico’s en aandoeningen hebt. Pas na meerdere meetmomenten kan een arts goed vaststellen of je werkelijk een hoge bloeddruk hebt. Indien nodig kan de arts een 24-uurs bloeddrukmeting voorstellen. Je krijgt dan om je arm een manchet met daaraan vast een bloeddrukmeter, die aan de heup is vastgemaakt met een riem. Overdag wordt ieder kwartier je bloeddruk gemeten en 's nachts iedere 30 minuten. Op deze manier kan de arts een nauwkeurig beeld krijgen van je bloeddruk gedurende een etmaal.
Thuis zelf je bloeddruk meten / Bron: Bacho/ShutterstockZelfmeting
Er zijn steeds meer mensen die thuis hun bloeddruk meten met een bloeddrukmeter die ze zelf hebben aangeschaft. Vaak wordt daarvoor een volautomatische digitale bloeddrukmeter gebruikt. Het in een dagboekje bijhouden van op verschillende momenten thuis gemeten bloeddrukken, kan nuttige informatie opleveren. Het beste meet je twee keer per dag, één keer 's ochtends en één keer 's avonds op ongeveer dezelfde momenten. Zo kun je een goed beeld krijgen van je bloeddruk. Een reden om zelf thuis je bloeddruk te meten is als je medicijnen tegen hoge bloeddruk gebruikt, zodat je kunt controleren of deze goed werken.Bloeddrukwaarden tabel
Tabel
In onderstaande tabel staan de verschillende bloeddrukwaarden die voor zowel man als vrouw hetzelfde zijn:| Classificatie | Systolische bloeddruk | Diastolische bloeddruk |
|---|---|---|
| Optimale bloeddruk | < 120 | < 80 |
| Normale bloeddruk | 120-129 | 80-84 |
| Hoog-normale bloeddruk | 130-139 | 85-89 |
| Milde hypertensie (graad 1) | 140-159 | 90-99 |
| Matige hypertensie (graad 2) | 160-179 | 100-109 |
| Ernstige hypertensie (graad 3) (Hypertensieve crisis) | ≥ 180 | ≥ 110 |
| Geïsoleerde systolische hypertensie | ≥ 140 | < 90 |
Bloeddrukmeting door een arts / Bron: Kurhan/ShutterstockToelichting
- Normaal is de bovendruk lager dan 140 en de onderdruk lager dan 95 mmHg. Een lage bloeddruk (hypotensie) is ook mogelijk. Mannen hebben een lage bloeddruk bij waarden onder de 110/70 mmHg en vrouwen hebben een lage bloeddruk bij waarden onder de 100/60 mmHg. Een lage bloeddruk hoeft niet altijd tot klachten te leiden. Het wordt vaak bij toeval ontdekt en het is dan niet iets om je ongerust over te maken. De klachten die kunnen optreden bij een lage bloeddruk zijn: duizeligheid; vermoeidheid; flauwvallen; misselijkheid; wazig zien.
- Bij ouderen is geïsoleerde systolische hypertensie de meest voorkomende vorm van hypertensie. Het ontstaat door toename van de stijfheid van de vaten. Hierdoor kan de systolische bloeddruk relatief sterker stijgen en de diastolische bloeddruk dalen.
- Een hypertensieve crisis is een acuut ontstane, extreem hoge bloeddruk (meestal >200-220 mmHg systolisch en >120-130 mmHg diastolisch), waardoor acute schade aan organen op kan treden zoals aan de hersenen, hart, nieren, grote bloedvaten of ogen. Hierbij is snelle en adequate behandeling (en ziekenhuisopname) noodzakelijk. Een hypertensieve crisis treft elk jaar circa 1% van alle patiënten met hoge bloeddruk, meer mannen dan vrouwen.
- Een licht verhoogde bloeddruk staat bekend als prehypertensie. Prehypertensie kan zonder behandeling overgaan tot hoge bloeddruk. Zowel prehypertensie als hypertensie (graad 1 en 2) verhogen het risico op hartaanval, hersenbloeding en hartfalen. Daarom is ook behandeling van prehypertensie van belang.
Wazig zien door een te lage bloeddruk / Behandeling hoge bloeddruk
Leefstijladviezen
Bij een te hoge bloeddruk, gelden de volgende leefstijladviezen teneinde je bloeddrukwaarden te verlagen:- niet roken;
- gezond en gevarieerd eten;
- beperk je zoutinname;
Bewegen is goed voor de bloeddruk / Bron: Halfpoint/Shutterstock.com - afvallen bij overgewicht;
- minimaal 30 minuten per dag bewegen; en
- adequaat omgaan met spanning en stress.
Medicatie
Als het aanpassen van de leefstijl onvoldoende soelaas biedt, kan het nodig zijn om met behulp van medicijnen de bloedwaarden te laten dalen. Er bestaat ook een effectieve behandeling voor patiënten met moeilijk behandelbare bloeddruk die geen of weinig baat hebben bij medicijnen of daar aanzienlijke bijwerkingen van ondervinden. Deze behandeling wordt 'renale denervatie' genoemd. Hierbij wordt werking van de zenuwen van en naar de nieren onderbroken. Onderzoek heeft laten zien dat zenuwen van en naar de nier een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van hoge bloeddruk. Door deze behandeling kan de bloeddruk substantieel verlaagd worden.
Gezonde voeding bereiden / Bron: Gpointstudio/Shutterstock.comBloeddruk verlagen door voeding
Eén manier om je bloeddruk te verlagen via voeding is via het DASH-dieet, dat in Amerika is ontwikkeld en in Nederland door de Hartstichting wordt aangeprezen. Studies over het DASH-dieet hebben aangetoond dat het DASH-dieet de bloeddruk verlaagt, het risico op hartaandoeningen, beroerte en kanker verlaagt en het risico op nierstenen vermindert. Het DASH-dieet is rijk aan fruit, groenten, magere zuivelproducten, volle granen, vis, gevogelte, bonen, zaden en noten. Het bevat weinig zout en natrium, toegevoegde suikers en snoep, vet en rood vlees.Plantaardig dieet
Nog beter dan het DASH-dieet, is een 'whole foods plant based' (WFPB) dieet, oftewel een plantaardig dieet. Een plantaardig dieet bestaat uit groenten, fruit, knollen (zoals aardappelen), granen, peulvruchten, noten en zaden. Vlees, vis, zuivel en eieren worden vermeden, evenals bewerkte producten gemaakt van bloem, geraffineerde suikers en oliën/vetten. Volgens wetenschappelijk onderzoek kan een plantaardig dieet de bloeddruk verlagen, zelfs als er ook kleine hoeveelheden vlees en zuivelproducten worden geconsumeerd.[3]Voorkom verhoogde bloeddrukwaarden: 10 maatregelen
Hoge bloeddruk—het is de stille saboteur die je hart sneller laat slaan, maar niet op een romantische manier. Wil je jouw bloeddruk netjes in de groene zone houden en je hart gezond laten kloppen als een soepel ritme? Hier zijn de 10 beste manieren om hoge bloeddruk te voorkomen:Zout? Niet te veel van dat goedje!
Zout geeft smaak, maar het is ook de sluipmoordenaar van een gezonde bloeddruk. Vermijd teveel zout in je voeding door niet alleen je zoutstrooier in toom te houden, maar ook verpakte en bewerkte voedingsmiddelen te controleren op natrium. Minder zout betekent dat je bloedvaten ontspannen blijven.Blijf in beweging
Regelmatig bewegen is de sleutel tot een soepel werkend lichaam en een rustige bloeddruk. Of je nu dol bent op joggen, fietsen, dansen of een yogasessie in de ochtend, minstens 30 minuten per dag actief zijn, houdt je hart gezond en je bloeddruk laag.
Avocado's / Bron: Istock.com/NataliaBulatovaGroenten op je bord = Goud voor je hart
Wil je een bloeddruk die stabiel blijft als een rots in de branding? Voeg dan meer groenten en fruit toe aan je dieet. Kaliumrijke voeding, zoals bananen, spinazie en avocado's, werkt als een natuurlijke bloeddrukregelaar en helpt je hart in balans te blijven.Minder stress, meer rust
Stress is als olie op het vuur voor je bloeddruk. Zorg ervoor dat je stress kunt temperen met mindfulness of ademhalingsoefeningen. Een wandeling door de natuur doet wonderen, en je hart zal je dankbaar zijn voor de broodnodige rust.Pas op met alcohol: Mannen, let extra op
We weten allemaal dat alcohol je bloeddruk kan verhogen, maar hier is een verrassend feit: mannen zijn gevoeliger voor dit effect dan vrouwen. Bij mannen kan al één standaardglas per dag hun bloeddruk verhogen. Bij vrouwen ligt de drempel iets hoger, namelijk vanaf 2,5 standaardglazen per dag. Dus, heren, geniet van dat wijntje, maar wees bewust van het risico. Voor vrouwen geldt ook: matiging is key!
Stoppen met roken / Bron: Dmytro Zinkevych/Shutterstock.comRoken? Nee, bedankt
Roken en hoge bloeddruk gaan hand in hand—en niet op een leuke manier. Roken beschadigt je bloedvaten, maakt ze stijf en zorgt voor een verhoogde bloeddruk. Stoppen met roken is een van de beste cadeaus die je je lichaam én hart kunt geven.Houd je gewicht in de gaten
Een gezond gewicht helpt om je bloeddruk in toom te houden. Extra kilo's, vooral rond je buik, kunnen je bloedvaten onnodig belasten. Door op een gezond gewicht te blijven, verlicht je de druk op je hart en zorg je dat je bloeddruk netjes binnen de grenzen blijft.Beperk je cafeïne-inname
Dat ochtendkopje koffie voelt misschien onmisbaar, maar teveel cafeïne kan je bloeddruk verhogen. Houd je inname in de gaten en kies af en toe voor een decaf of kruidenthee. Je hart heeft soms een koffiepauze nodig!Slaap jezelf gezond
Een goede nachtrust is essentieel voor een gezonde bloeddruk. Te weinig slaap verhoogt stresshormonen en daarmee je bloeddruk. Creëer een rustgevende slaaproutine zodat je elke nacht optimaal kunt herstellen en je hart kan ontspannen.Lach, leef en heb plezier!
Lachen is het beste medicijn, ook voor je bloeddruk. Plezier en positiviteit brengen je lichaam in een staat van ontspanning, wat je bloeddruk kan verlagen. Omring jezelf met fijne mensen, lach zo veel mogelijk en geniet van de mooie momenten—jouw hart zal je eeuwig dankbaar zijn.Noten:
[OLIST]Frontier. Elderly & Blood Pressure Chart – What’s Normal? https://frontiermgmt.com/blog/elderly-blood-pressure-chart-whats-normal/ (ingezien op 29-1-2023)
UMCG. Bloeddruk, hoog. https://www.umcg.nl/NL/Zorg/Volwassenen/zob2/Bloeddruk_hoog/Paginas/default.aspx (ingezien op 19-11-2018)
University of Warwick. (2020, July 24). Plant-based diets shown to lower blood pressure even with limited meat and dairy. ScienceDaily. Retrieved May 9, 2021 from www.sciencedaily.com/releases/2020/07/200724191441.htm[/OLIST]
