24-uurs urinecollectie

Een 24-uurs urinecollectie is een snel, eenvoudig en niet-invasief diagnostisch onderzoek dat een arts gebruikt om meer te weten komen over de nierfunctie. Zo krijgt de arts bijvoorbeeld een idee over de hoeveelheid creatinine die de nieren zuiveren. Maar het onderzoek geeft eveneens een beeld over eiwitten, hormonen, mineralen en andere chemische verbindingen. Een patiënt moet over een periode van 24 uur plassen en de verzamelde urine in een bokaal (speciale verzamelpot) brengen. De pot moet koel bewaard blijven tijdens deze periode totdat deze naar het laboratorium gaat voor verdere analyse.

• Voor het onderzoek
• Voorzorgsmaatregelen
• Tijdens het onderzoek
• Na het onderzoek
• Risico's en complicaties

Voor het onderzoek

Een 24-uurs urinecollectie gebeurt soms in combinatie met andere diagnostische procedures zoals cystometrie en cystografie. Soms zijn er ook andere redenen om een 24-uurs urinecollectie uit te laten voeren. Afhankelijk van de medische aandoening, moet een patiënt het onderzoek soms op een aantal opeenvolgende dagen uitvoeren.

De patiënt bespreekt best vooraf zijn eventuele (andere) medische problemen met de arts zodat hij mogelijk nog tips of andere onderzoeksadviezen geeft. Ook geeft de patiënt een lijst aan de arts van gebruikte medicijnen, kruidendranken, vitaminen enzovoort omdat deze de resultaten mogelijk beïnvloeden. Het is verder belangrijk dat (vermoedelijk) zwangere vrouwen aan hun arts doorgeven dat ze (wellicht) in verwachting zijn. Het onderzoek is niet mogelijk bij vrouwen die hun menstruatie hebben. Er zijn geen specifieke voorbereidingen vereist. De patiënt hoeft dus niet te vasten of krijgt geen verdoving. Best kiest de patiënt een periode van 24 uur waarbij hij (indien mogelijk) thuis is zodat hij zijn urine niet hoeft te vervoeren.

Voorzorgsmaatregelen

De patiënt krijgt één of meer potten voor het verzamelen en opslaan van zijn urine. Hierin bevindt zich poeder dat in de pot moet blijven en wat nodig is om de urine achteraf goed te onderzoeken. De patiënt gebruikt vervolgens een pan, fles, emmer of potje om de urine te verzamelen. De patiënt bewaart de urine in een (bruine) plastic pot. De urine moet uiteindelijk steeds in de verzamelpot terecht komen waarbij oog moet zijn voor het goed afsluiten van de pot. De patiënt mag in geen geval plassen in de grote verzamelpot omdat hierdoor mogelijk spatten ontstaan en urine verloren gaat. De pot staat best koel, donker en op een propere plaats zoals in een koelkast of kelder. Let er wel op dat de pot buiten het bereik van kinderen blijft. Verder is het belangrijk dat de patiënt geen ontlasting mengt met de urine. Het onderzoek dient immers opnieuw te gebeuren indien dit toch het geval is daar dit resulteert in foutieve uitslagen. De patiënt moet dan ook steeds het laboratorium inlichten over eventueel gemaakte fouten bij het onderzoek.

Tijdens het onderzoek

Een 24-uurs urinecollectie gebeurt in principe poliklinisch zodat de patiënt direct naar huis mag na het onderzoek. Soms verblijft een patiënt reeds in het ziekenhuis en is dit onderzoek een onderdeel van zijn verblijf.

De urinecollectie start meestal vroeg in de ochtend, wanneer de patiënt voor het eerst gaat plassen. Vervolgens verzamelt hij alle urine in de volgende periode van 24 uur. De eerste plas dient hij niet te bewaren maar de patiënt moet wel het specimen spoelen en de starttijd opvolgen omdat dit nodig is voor de 24-uurs collectie. Alle urine nadien bewaart hij en houdt hij koud voor de volgende 24 uur. Soms dient de patiënt ook telkens de opgevangen hoeveelheid te noteren. De patiënt plast na de 24 uur het liefst opnieuw op de begonnen starttijd om de collectie te voltooien. Indien het plassen toch niet zou lukken, is dit geen probleem. Nadat de urinecollectie voltooid is, gaan de urinepotten zo snel mogelijk naar het laboratorium. Patiënten die thuis de urinecollectie doen, krijgen vooraf instructies over het tijdstip en de vervoersmodaliteiten van de urine.

Na het onderzoek

Normaalgezien is er geen specifieke zorg meer nodig na dit onderzoek. De resultaten van een 24-uurs urinecollectie verstrekt informatie aan de arts zodat hij hiermee een diagnose maakt of bevestigt.

Risico's en complicaties

Er zijn geen risico's aan dit onderzoek verbonden. Wel zijn er bepaalde factoren of omstandigheden waardoor de nauwkeurigheid van een 24-uurs urinecollectie beïnvloed wordt. Soms vergeet een patiënt bijvoorbeeld wel eens zijn urine te verzamelen. En anderzijds zijn er ook patiënten die langer dan de geplande 24 uur hun urine blijven verzamelen (overtollige urine). Ook is het mogelijk dat een patiënt morst waardoor urine verloren gaat. Daarnaast zijn er patiënten die de urine niet koud bewaren. Acute stress, veel inspanning gebruiken om te plassen en bepaalde voedingsmiddelen zoals koffie, thee, cacao, bananen, citrusvruchten en vanille hebben ook invloed op de resultaten van de 24-uurs urinecollectie. Tot slot interfereert soms een medische aandoening met de resultaten.

Lees verder

• Nierstenen vergruizen: De behandeling
• Urodynamisch onderzoek (UDO): Onderzoek van blaasfunctie
• Uroflowmetrie: Onderzoek urinestraal door uroloog
• Blaasproblemen: De PTNS-behandeling (zenuwstimulatie)
• Mictiesyncope: Flauwvallen tijdens of na het plassen