Scleralenzen: Contactlenzen voor onregelmatig hoornvlies

Sommige patiënten hebben een onregelmatig hoornvlies of andere oogproblemen die het dragen van speciale contactlenzen vereisen, met name scleralenzen. Scleralenzen zijn zuurstofdoorlatende lenzen met een grote diameter die speciaal zijn ontworpen om het gehele hoornvlies te bedekken en op het witte gedeelte van het oog (de sclera) te rusten. Deze lenzen hebben een glad oppervlak en kunnen onregelmatigheden in het hoornvlies corrigeren. Tal van oogaandoeningen en oogproblemen kunnen worden behandeld met scleralenzen.

• Speciale effectcontactlenzen versus echte scleralenzen
• Indicaties voor het gebruik van scleralenzen
• Soorten scleralenzen
• Keuze van grootte en type van scleralenzen
• In- en uithalen van scleralenzen
• Kosten van scleralenzen

Speciale effectcontactlenzen versus echte scleralenzen

Soms wordt de term ‘scleralenzen’ of ‘sclerolenzen’ gebruikt om contactlenzen met een speciaal effect aan te duiden. Deze decoratieve contactlenzen veranderen het uiterlijk van de ogen dramatisch. Hoewel ze ook een grote diameter hebben om het hoornvlies volledig te bedekken, verschillen ze wezenlijk van echte scleralenzen. Decoratieve lenzen zijn meestal zachte lenzen die alleen voor cosmetische doeleinden worden gebruikt en niet voor visuele correctie.

Indicaties voor het gebruik van scleralenzen

Droge ogen

Scleralenzen kunnen zeer nuttig zijn voor patiënten met ernstige droge ogen, aangezien de ruimte tussen het hoornvlies en de achterzijde van de scleralens fungeert als een reservoir voor vloeistof. Dit maakt ze ideaal voor patiënten met Sjögren-syndroom, een aandoening die niet alleen leidt tot droge ogen maar ook tot een droge keel en een droge mond. Scleralenzen zijn ook voordelig voor patiënten met graft-versus-hostziekte en het Stevens-Johnson-syndroom.

Hoornvliestransplantatie

Na een hoornvliestransplantatie kunnen onregelmatigheden in het hoornvlies optreden, waarvoor scleralenzen een effectieve oplossing bieden door het hoornvlies gelijkmatig te bedekken.

Keratoconus

Scleralenzen zijn ook zeer effectief bij het corrigeren van visuele problemen veroorzaakt door keratoconus, waarbij het hoornvlies uitsteekt en bol wordt. Bij vroege stadia van keratoconus kan een standaard luchtdoorlatende contactlens volstaan, maar in geavanceerdere gevallen kunnen scleralenzen met een grotere diameter meer stabiliteit en comfort bieden. Ze beschermen het hoornvliesoppervlak en rusten op de sclera, waardoor ze vaak comfortabeler zijn dan traditionele hoornvlieslenzen.

Moeilijke pasvorm van de ogen

Sommige patiënten ondervinden problemen met de pasvorm van traditionele luchtdoorlatende lenzen, of de vorm van hun ogen maakt dat de lenzen gemakkelijk uitvallen. Scleralenzen bieden dan een meer comfortabele en stabiele pasvorm.

Refractieafwijkingen

Scleralenzen zijn ook een uitstekende optie voor refractieafwijkingen zoals ouderdomsverziendheid (presbyopie), verziendheid, bijziendheid en astigmatisme. Ze kunnen helpen bij het verbeteren van het gezichtsvermogen door brekingsfouten te corrigeren.

Andere oogaandoeningen

Scleralenzen kunnen ook nuttig zijn bij andere oogproblemen zoals:

• aniridie (ontbreken van de iris), chemische verwondingen, corneale ectasie, microftalmie (te kleine ogen), neurotrofische keratitis en pellucide degeneratie.

Soorten scleralenzen

Scleralenzen zijn aanzienlijk groter dan standaard luchtdoorlatende contactlenzen en hebben een diameter die gelijk is aan of groter is dan zachte contactlenzen.

Mini-scleralenzen

Mini-scleralenzen hebben een diameter van ongeveer 14,5 mm tot maximaal 18 mm. Deze lenzen bedekken het gehele hoornvliesoppervlak, aangezien de gemiddelde diameter van een hoornvlies ongeveer 11,8 mm is.

Corneo-scleralenzen

Corneo-scleralenzen hebben een diameter van ongeveer 13 tot 15 mm. Deze lenzen bieden extra comfort en worden vaak gebruikt na LASIK-chirurgie of andere refractieve oogchirurgie om onregelmatig astigmatisme te corrigeren.

Volledige scleralenzen

Volledige scleralenzen zijn de grootste scleralenzen en bieden de grootste ruimte tussen de lens en het hoornvlies. Ze zijn ideaal voor patiënten die een groter traanreservoir nodig hebben of voor wie grote veranderingen in de kromming van de cornea moeten worden overbrugd.

Keuze van grootte en type van scleralenzen

Alle moderne scleralenzen zijn gemaakt van sterk ademende, stijve en luchtdoorlatende materialen. Ze bedekken het gehele hoornvlies, maar laten voldoende zuurstof toe om het oog gezond en comfortabel te houden. De keuze van de lensgrootte en -type hangt af van de ernst van de oogaandoening. Tijdens een oogonderzoek bepaalt de oogarts of contactlensspecialist welke type en maat scleralens het meest geschikt is voor de specifieke behoeften van de patiënt.

Milde oogproblemen

Voor mildere vormen van keratoconus en onregelmatig astigmatisme door hoornvliestransplantaties en refractieve chirurgie zijn mini-scleralenzen vaak voldoende.

Ernstigere oogproblemen

Bij complexere aandoeningen, zoals gevorderde keratoconus, ernstige droge ogen of ernstige oogoppervlakaandoeningen, kunnen grotere scleralenzen nodig zijn. Deze grotere lenzen hebben een grotere capaciteit om vloeistof vast te houden en kunnen grotere veranderingen in de kromming van de cornea opvangen.

In- en uithalen van scleralenzen

Het in- en uithalen van scleralenzen kan enige oefening vergen, vooral vanwege hun grotere afmeting en het vloeistofreservoir onder de lens. Patiënten die gewend zijn aan andere luchtdoorlatende lenzen zullen mogelijk extra tijd nodig hebben om aan de scleralenzen te wennen. Er zijn diverse instructievideo’s op YouTube beschikbaar die kunnen helpen bij het leren van de juiste techniek.

Kosten van scleralenzen

Scleralenzen zijn op maat gemaakt en vereisen meer expertise en tijd om te passen dan standaard zachte of luchtdoorlatende contactlenzen. Vaak is een corneatopografie nodig om de kromming van het hoornvlies in kaart te brengen, wat helpt bij het aanpassen van de lens. Patiënten kunnen meerdere lenzen testen tijdens het aanpassingsproces, wat kan leiden tot hogere kosten. Scleralenzen zijn doorgaans drie tot vier keer duurder dan standaard contactlenzen vanwege de maatwerkbehoefte en de complexiteit van het aanpassingsproces.

Lees verder

• Keratoconus: Bolling van het hoornvlies in het oog
• Contactlenzen: Reinigen, veilig dragen en adviezen
• Contactlenzen: Soorten en algemene informatie