Collageen: wat is collageen en behandeling met supplementen

Collageen is het meest voorkomende eiwit in het lichaam. Collageen draagt bij aan de structuur van je haar, huid, nagels, botten, ligamenten en pezen. Dankzij collageen kun je je beter verplaatsen, buigen en rekken. Collageen zorgt dat je haar en nagels sterk en glanzend zijn. Naarmate je ouder wordt, en hoe meer stress je te verduren hebt, des te groter de impact die het heeft op de productie van collageen. Door collageen via een uitgebalanceerd dieet binnen te krijgen, kan je lichaam regenereren wat verloren is gegaan door een defect. Collageen is een eiwit dat bestaat uit aminozuren: glycine, proline, hydroxyproline en arginine, die allemaal het bindweefsel van je lichaam, de huid, het haar, de nagels en de gezondheid van de darmen zo gezond mogelijk maken. Spiergroei, gewrichtsgezondheid en een gezond uiterlijk kunnen gedeeltelijk worden toegeschreven aan het aminozuurmengsel in collageen dat nergens anders te vinden is.

• Wat is collageen?
• Soorten collageen
• Voordelen van collageensuppletie
• Reumatoïde artritis en artrose
• Verbetert de gezondheid van atleten
• Huid
• Haargroei
• Botdichtheid verhogen
• Verbetert de bloedsuikerwaarden
• Doorligwonden
• Factoren die de productie van collageen verminderen
• Uv-straling
• Vitamine C-tekort
• Suiker
• Roken
• Stress en gebrek aan slaap
• Hoge bloedsuikerspiegel en diabetes
• Collageenproductie verhogen
• Nutriënten die de collageenproductie verhogen
• Lichaamsbeweging
• Royal jelly of koninginnegelei
• Aloë Vera
• Silicium
• Behandeling met supplementen (poeder of tabletten)

Wat is collageen?

Collageen is een eiwit dat bestaat uit aminozuren, die op hun beurt zijn opgebouwd uit koolstof, zuurstof en waterstof. Collageen bevat specifieke aminozuren. te weten glycine (afgekort tot Gly of G), proline (afgekort tot Pro of P), hydroxyproline (een gehydroxyleerde variant van het aminozuur proline) en arginine (afgekort tot Arg of R). Collageen maakt grofweg 30% van de eiwitten in het lichaam uit. Dit zijn harde en sterke structuren die overal in het lichaam worden aangetroffen. Collageen is daarmee een van de belangrijkste bouwstenen voor je botten, huid, spieren, pezen en bindweefsel. Vitamine C speelt een belangrijke rol bij de opbouw van collageen, want het functioneert als co-enzym en bij een gebrek aan vitamine C worden instabiele collageenvezels
gevormd.

Soorten collageen

Er worden in totaal 16 verschillende typen of soorten collageen onderscheiden, waarvan type 1 tot en met 4 het belangrijkste zijn voor het menselijk lichaam.

Voordelen van collageensuppletie

Reumatoïde artritis en artrose

Bij patiënten met (ernstige) reumatoïde artritis (RA) verminderden binnen drie maanden het aantal gezwollen en gevoelige gewrichten bij inname van collageen type II (welke wordt gewonnen uit het borstbeen van kippen), in vergelijking met een placebo. Bij patiënten met artrose verminderen de symptomen bij inname van collageen type II gedurende 90 dagen. Ook vermindert de pijn en verbetert hun vermogen om dagelijkse activiteiten te verrichten.

Verbetert de gezondheid van atleten

Bij atleten met gewrichtspijn kan het gebruik van collageenhydrolysaat gedurende 24 weken hun pijn significant verminderen. En atleten met kniepijn kunnen de pijn verminderen door vijf gram per dag aan collageenpeptiden gedurende 12 weken in te nemen.

Huid

De huid is het grootste orgaan van het lichaam en collageen is een van de belangrijkste componenten. Naarmate je ouder wordt, daalt het collageengehalte met 1% per jaar (per oppervlakte-eenheid huidoppervlak). Deze afname is te zien in de vorm van een rimpelende, loszittende en slappe huid. Dagelijkse collageensuppletie gedurende acht weken kan reeds de elasticiteit van de huid vergroten, wat een indicator is van verhoogd collageen. En de inname van collageenhydrolysaten gedurende acht weken heeft een positief effect op de huidvochtigheid en elasticiteit en vermindert rimpels en ruwheid.

Haargroei

Bij vrouwen met dunner wordend haar kan 180 dagen collageensuppletie verbeteringen aanbrengen in de haarvolume, dekkingsgraad, glans en dikte. Huidvochtvochtigheid verbetert ook. Topische toediening van collageen kan gunstig zijn voor de haargroei, omdat het zich kan hechten aan en doordringen in de buitenste laag van de haarzakjes en hun dikte kan vergroten. Naast collageensuppletie kun je ook op zoek naar haar- en huidverzorgingsproducten die collageenhydrolysaat bevatten.

Botdichtheid verhogen

Collageen is ook een belangrijk onderdeel van botten. Naarmate je ouder wordt, daalt de productie van collageen in de botten, wat de botdichtheid verlaagt. Mensen die ouder zijn dan 70 hebben hebben daarom een lagere botdichtheid en een verhoogd risico op letsel. Bij mensen die lijden aan osteoporose verloopt dit proces nog sneller. Gehydrolyseerd collageen dat is gebaseerd op een dierlijk eiwit dat erg lijkt op ons eigen collageen, stimuleert menselijke kraakbeen producerende cellen (chondrocyten) om meer extracellulaire matrixmoleculen te maken, inclusief collageen zelf. Deze bevindingen duiden erop dat collageen leeftijdgerelateerde botdichtheidsvermindering bij mensen effectief kan voorkomen.

Verbetert de bloedsuikerwaarden

Het gebruik van collageensupplementen kan leiden tot betere bloedsuikerwaarden (een lagere bloedsuikerspiegel), een lagere bloeddruk, en verbeterde cholesterol en creatininespiegels. Om de bloedsuikerspiegel te beheersen, adviseren artsen over het algemeen een dieet en lichaamsbeweging. Je kunt je dieet ook aanvullen met collageen om de bloedsuikerspiegel te verlagen en het insulinegehalte te verhogen.

Doorligwonden

Bij mensen met doorligwonden (decubitus), kunnen supplementen van collageenhydrolysaat die drie keer per dag gedurende acht weken worden toegediend, de genezing van doorligplekken bevorderen.

Factoren die de productie van collageen verminderen

Uv-straling

Uv-straling activeert verschillende celgroeifactoren en cytokinereceptoren, wat de MMP (matrix metalloproteinase)-productie verhoogt (deze proteasen komen vrij bij inflammatoire processen en ruimen de kapotte cellen op) en de productie van collageen type I vermindert. Type 1 wordt aangetroffen in botten, pezen, de huid, bindweefsel, bloedvaten en kraakbeen. Blootstelling aan de zon veroorzaakt ook een verhoogde afbraak van de extracellulaire matrix (ECM), welke stevigheid en structuur biedt aan weefsels.

Vitamine C-tekort

Vitamine C is nodig voor de juiste vorming van collageen. Een vitamine C-tekort kan leiden tot scheurbuik. Scheurbuik is het gevolg van misvormd collageen in de extracellulaire matrix (ECM). Dit leidt tot defecte weefsels en kan uiteindelijk de dood veroorzaken.

Suiker

Naast dat het slecht is voor je taille, kan suiker ook nadelige effecten hebben op je huid. Wanneer je te veel enkelvoudige koolhydraten consumeert, zoals geraffineerde suiker, gaan ze snel in glucose uiteen en zorgen ervoor dat je insulineniveau omhoog schiet en dit veroorzaakt ontsteking door het hele lichaam. De ontsteking produceert enzymen die collageen en elastine afbreken, wat kan bijdragen aan een slappe huid en rimpels.

De suiker die je verwerkt, hecht zich permanent aan de vetten en eiwitten in je huid in een proces dat bekend staat als glycatie. Glycatie vormt geavanceerde glycatie-eindproducten (AGE's), die ervoor zorgen dat de eiwitvezels stijf en misvormd worden. Collageen- en elastinevezels, die verantwoordelijk zijn voor een jeugdige huid en een glad uiterlijk, zijn het meest vatbaar voor glycatie. Glycatie kan de collageen- en elastinevezels in je huid verzwakken, verkleuren en minder glad maken. Dit verschijnt op het oppervlak van de huid als rimpels en verzakking. Glycatie kan de tekenen van een ouder wordende huid versterken en huidaandoeningen zoals acne en rosacea verergeren.

Suikerconsumptie kan volgens dr. Andrew Weil een rol spelen bij het ontstaan van rimpels en slappe huid, maar de invloed ervan is volgens hem gering vergeleken met de effecten van andere omgevingsfactoren en van veroudering zelf.[1] Met het voortschrijden der jaren wordt je huid droger, minder elastisch en kwetsbaarder door een verminderde productie van natuurlijke vetten. De huid wordt ook slap doordat het onderliggende vet afneemt. Blootstelling aan ultraviolet licht versnelt het verouderingsproces door onderhuids bindweefsel af te breken; Aangenomen wordt dat dit de hoofdoorzaak is van vroegtijdige rimpels. Roken en blootstelling aan luchtverontreiniging spelen ook een niet te verwaarlozen rol, evenals gezichtsuitdrukkingen (zoals fronzen, lachen, praten, knijpen met je ogen), die in de loop van de jaren rimpels en later groeven veroorzaken. Genetische aanleg speelt ook een grote rol bij veroudering en rimpelvorming. De ontwikkeling van het gen MC1R, ook wel het 'rimpel-gen' genoemd, is bijvoorbeeld van invloed over de mate waarin je gezicht veroudert. Een drager van het pigmentgen MC1R krijgt dus eerder rimpels.

Roken

Het roken van tabak kan de collageenproductie verminderen. Rokers produceren 18% minder collageen type I en 22% minder collageen type III in hun huid dan niet-rokers. Door de productie van collageen te verminderen, versnelt roken de veroudering van de huid en vermindert het het vermogen van je lichaam om wonden te herstellen. Stoppen met roken heeft veel voordelen voor de huid en je algehele gezondheid.

Stress en gebrek aan slaap

Het is bekend dat stress een negatieve invloed heeft op je gezondheid. Stress kan indirect leiden tot versnelde huidveroudering en slechte wondgenezing door de collageenintegriteit te verminderen. Gebrek aan slaap veroorzaakt stress en verhoogt de cortisolspiegel. Cortisol verlaagt de collageenproductie en het vermindert de stabiliteit van collageen.

Hoge bloedsuikerspiegel en diabetes

Collageen is een langlevende proteïne. Aminozuren in collageen zoals lysine en hydroxylysyl kunnen suikers verzamelen naarmate je ouder wordt. Hoge bloedsuikerspiegel (hyperglycemie) maakt collageen vatbaarder voor glucose-accumulatie.

Naarmate je ouder wordt, wordt collageen stijver. Personen met diabetes vertonen over het algemeen stijver collageen. Ook hebben mensen met een hoge bloedsuikerspiegel minder stabiele collageenvorming.

Collageenproductie verhogen

Nutriënten die de collageenproductie verhogen

Er bestaan ​​vele soorten collageen-supplementen, maar vaak zijn er meerdere doses nodig gedurende de dag. Hier zijn een paar belangrijke factoren die de collageenproductie op natuurlijke wijze zullen stimuleren:

• Vitamine C: wordt aangetroffen in veel soorten fruit en groenten.
• Lysine en proline: zijn te vinden in mager vlees zoals kip en vis.
• Vitamine B3: in hoge concentraties aangetroffen in mager vlees, pinda’s en paddenstoelen. Het is een voorloper van NAD / NADH, wat kan helpen bij het stimuleren van collageensynthese.
• Vitamine A: dit kan de activiteit van matrixmetalloproteinase (MMP's) verminderen en de productie van collageen verhogen.

Lichaamsbeweging

Na inspanning of lichaamsbeweging nemen de concentraties van hydroxyproline (een belangrijke bouwsteen van collageen) en gezond collageen toe. Na inspanning is er een toename van de mRNA's die coderen voor collageentypen I, III en IV. Dit geeft aan dat de productie van collageen verhoogd is na inspanning.

Royal jelly of koninginnegelei

Royal jelly (RJ), ook wel koninginnegelei genoemd, wordt afgescheiden door de klieren van honingbijen. Het bevat veel eiwitten, suikers, vetten, vitamines en mineralen. RJ bevat ook onverzadigde vetzuren die de collageenproductie verhogen en de afbraak van collageen verminderen. Door tet nemen van een supplement van RJ, zul je meer collageen in de huid produceren.

Aloë Vera

Aloë vera is een plant die veel wordt gebruikt in huid- en haarverzorgingsproducten zoals lotions, zalven en shampoos. Traditioneel wordt aloë vera gebruikt voor het verminderen van huidirritaties zoals zonnebrand. Aloë vera-supplementen kunnen het rimpelen van de huid verbeteren door de collageenproductie te verhogen en de collageenafbraak te verminderen.

Silicium

Silicium, ook wel kiezelzuur genoemd, is een belangrijk mineraal voor het menselijk lichaam. Dit stofje is waarschijnlijk betrokken bij de productie van collageen. Silicium verhoogt de collageenproductie en de hoeveelheid van een enzym die nodig is om collageen (prolylhydroxylase) te maken in kraakbeen- en botcellen. Een vorm van silicium genaamd orthosilic acid (OSA) verhoogt type 1 collageenproductie in botcellen. OSA-suppletie kan zinvol zijn bij personen met lage botdichtheid of tekort aan botmassa (osteopenie) of osteroporose. En bij mensen met een door de zon beschadigde huid, kan OSA de gladheid van de huid verbeteren en de broosheid van haar en nagel verminderen, wat wijst op een verhoogde productie van collageen. Het kan dus gebruikt worden bij broos haar en broze nagels.

Behandeling met supplementen (poeder of tabletten)

Het innemen van een collageensupplement is heilzaam als je lichaam niet over bepaalde voedingsstoffen beschikt of als je last hebt van bepaalde klachten zoals een doffe huid, rimpelvorming, broze nagels, etc. Het lichaam maakt zijn eigen voorraad collageen, dus is het belangrijk om gezond en gevarieerd te eten en voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen om ervoor te zorgen dat je dit proces ondersteunt. Als je een extra boost wilt, kan het nuttig zijn om een collageenpoeder te nemen. Een dergelijk supplement heeft meer voordelen naarmate je ouder wordt, omdat de natuurlijke collageenproductie van je lichaam begint af te nemen. Je kunt collageentabletten, -capsules of -poeder kopen. Vaak is er ook vitamine C aan toegevoegd en bevat het tevens hyaluronzuur, een suikermolecuul dat water vasthoudt en er voor zorgt dat de huid gehydrateerd blijft en de gewrichten soepel.

Noten:

1. Dr. A. Weil. Does Sugar Cause Wrinkles? https://www.drweil.com/health-wellness/body-mind-spirit/hair-skin-nails/does-sugar-cause-wrinkles/ (ingezien op 1-2-2021)

Lees verder

• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Droge huid in het gezicht: oorzaken van droge gezichtshuid
• Droge huid onder ogen: behandeling, crème en verzorging
• Droge huid: oorzaken & behandeling schilferige huid met jeuk
• Huidaandoeningen handen en vingers: oorzaken en behandeling