Gember, medicijn in de fytotherapie

Gember was vroeger in Europa zo duur dat het als betaalmiddel werd gebruikt. Via handelaars uit Arabië is gember vanaf India via Griekenland Europa binnen gekomen. Gember is altijd zowel een kruid om te eten als een medicinaal kruid geweest. Tegenwoordig gebruiken we het vooral in het eten maar de medicinale werkingen zijn onverminderd van kracht. Gember is onder andere een goed middel bij: wagenziekte, indigestie, lage bloeddruk, migraine en reumatische aandoeningen.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving gember
• Gember zelf kweken
• Geschiedenis gember
• Werkzame stoffen gember
• Gember, goed voor de maag
• Gember tegen misselijkheid
• Gember als antisepticum
• Gember, goed voor de spijsvertering
• Gember als bloedverwijdend middel
• Gember goed bij artritis en artrose
• Gember, goed voor het libido
• Gember, goed voor de longen
• Gember als bloedverdunner
• Gember, goed voor de vitaliteit
• Raadpleeg een fytotherapeut

Naamgeving gember

In de taal die wetenschappers onderling gebruiken wordt gebruik gemaakt van de Latijnse namen van een plant. Dit heeft als doel: het uitsluiten van vergissingen. De Latijnse naam voor gember is Zingiber Officinale. Zingiber is een woord wat uit het Sanskriet en Pakriet stamt. Het betekent: ''De vorm van een gewei''. Dat zou slaan op de vorm van de gemberwortel zoals die onder de grond groeit. Een andere verklaring voor dit woord is dat het een verbastering is van Zanzibar; dat is de naam van een Afrikaans eiland waarvan de wortel veelvuldig is verhandeld. Het Nederlands kent een aantal bijnamen voor deze plant, waarvan de meeste verouderd zijn: Gijnebeer, Gingom en Zevenknobbel.

Gember zelf kweken

Bloemenliefhebbers kunnen gember binnenshuis in een pot opkweken. Als het lekker warm is in Europa (ongeveer twee weken in juli óf augustus), dan kan de gember buiten staan. Het is een tropische plant met een bijzondere rode bloem. In de tropen is het een zeer gemakkelijke plant om te laten groeien en bloeien.

Geschiedenis gember

Gember komt uit India maar het groeit er niet in het wild; de plant is nergens ter wereld in het wild gevonden. Gember is via verscheping naar Europa en van daaruit naar de rest van de wereld gegaan. Het is overal een geliefde plant, zowel om zijn culinaire als om zijn geneeskrachtige eigenschappen.

Werkzame stoffen gember

Van gember worden alleen de wortels gebruikt. Deze worden gedroogd nadat het bovengrondse deel van de plat is afgestorven. In de wortel zitten 17 soorten etherische oliën in ruime hoeveelheden. Verder bevat het oleoresiden in de vorm van diverse gingerolen en shogaolen. Voorts bevat het de fenolen gingeol en zingerone en het eiwitsplisend enzym of protease zingibaïne. In mindere mate bevat de gemberwortel: gebonden en vrije polyfenolen, de vitaminen B1, B2, B3, B6, C en betacaroteen, de mineralen calcium, magnesium, fosfor, kalium en seleen. Vetten zoals linolzuur, alfalinoleenzuur, lecithine, oleïnezuur en betasitosterol, koolhydraten, proteïnen, organische zuren en vezels.

Gember, goed voor de maag

Gember is een maagversterkende wortel. De maagsapafscheiding neemt toe en dit gaat gepaard met een verwarmend gevoel. Warmtegevoelige receptoren worden geprikkeld door gember. Het beschermt de maag tegen het ontstaan van zweren. Zingibereen, 6-gingerol, 6-shogaol en zingiberone zijn met name verantwoordelijk voor deze geneeskrachtige werking. Om deze medicinale eigenschappen kunnen fytotherapeuten gember voorschrijven bij de volgende indicaties:

• Zwakke maagsapafscheiding,
• Maagpijn,
• Ter voorkoming van maagzweer.

Gember tegen misselijkheid

Gember heeft nog meer positieve werkingen op de maag. De belangrijkste daarvan is dat het braakneigingen stilt. Door gember wordt de maagperistaltiek verhoogt en het absorbeert zuren en gifstoffen. Gingerolen, shogaoneen en zingerone werken mee aan deze werking. Wetenschappelijk onderzoek bewijst dat een gram gemberpoeder effectiever werkt dan 100 mg metoclopramide, het reguliere geneesmiddel tegen misselijkheid. Gember is goed tegen allerlei soorten misselijkheid, ook van bewegingsziekte en zwangerschapsmisselijkheid. Vier gram gedroogde gemberpoeder, ingenomen verspreid op de dag, doet de misselijkheid significant afnemen. Om deze medicinale reden wordt gember voorgeschreven bij:

• Reisziekte, bewegingsziekte, wagenziekte, zeeziekte,
• Misselijkheid na een operatie,
• Zwangerschapsmisselijkheid,
• Misselijkheid door chemotherapie of alcohol.

Wanneer een zwangere vrouw met minder toe kan dan 4 gram gemberpoeder per dag, wordt aangeraden dat te doen.

Gember als antisepticum

Gember is een antisepticum. De etherische oliën in gember maken dat bacteriën minder kans krijgen. Infecties worden op deze manier voorkomen. Bovendien absorbeert het toxinen en zuren in de darmen. Door deze werking geschiedt de spijsvertering beter. Fytotherapeuten kunnen gemberwortel om deze redenen voor schrijven bij de volgende indicaties:

• Diarree, dysenterie,
• Voedselvergiftiging, mosselvergiftiging,
• Diverticulitis of darmuitstulpingen.

Gember, goed voor de spijsvertering

Gember heeft een uitgebreide positieve werking voor de spijsvertering zoals reeds uit de drie alinea´s hierboven blijkt. Daar komt nog bij dat het spijsverteringsproces zelf door gemberwortel wordt geoptimaliseerd. Dat geldt met name voor de vertering van eiwitten. De spijsvertering begint al in de mond. Speeksel zorgt ervoor dat het eten verteerd wordt. Door gember wordt de speekselafscheiding verhoogd, waardoor voedsel beter verteerd wordt. Het is een natuurlijke eetlustopwekker. Zingibereen is één van de stoffen die gemberwortel tot een carminatief middel maakt. Carminatief wil zeggen dat het de vorming van darmgassen vermindert. Gember is daarnaast een krampwerend middel. Om deze medicinale werkingen wordt gember voorgeschreven bij de volgende indicaties:

• Indigestie, dyspepsie, zure oprispingen,
• Zwakke spijsvertering van eiwitten en vetten,
• Anorexia,
• Maagdarmkrampen en -kolieken,
• Flatulentie, meteorisme,
• Priikelbaredarmsyndroom,
• Leaky gut syndrome of ´lekkende darm´,
• Verminderde speekselafscheiding, ziekte van Sjögren,
• Adjuvans bij leverziekten, leverstoornissen.

Gember als bloedverwijdend middel

Gember is een vasodilator; dat is een medische term wat ´vaatverwijderaar´ betekent. Zingerone is een stof die de bloedvaten doet verwijden. Daardoor stroomt het bloed beter. Dat zorgt er onder andere voor dat je je warmer voelt. De bloedsomloop van met name de huid wordt gestimuleerd door gember. De bloedvatverbeterende werking heeft eveneens een positieve uitwerking voor de hartspier en het bloedvatenstelsel in de hersenen. Gember wordt ingezet bij:

• Slechte bloedcirculatie,
• Doorbloedingsproblemen,
• Koude handen en voeten, winterhanden en -voeten,
• Hartinsufficiëntie, hartzwakte,
• Lage bloeddruk,
• Hartkloppingen,
• Migraine.

Gember goed bij artritis en artrose

Gember is een ontstekingswerend middel. Het vermindert het doorsijpelen via de darmen van macromoleculen die kunnen leiden tot de afbraak van kraakbeen. Hierdoor is het een middel dat wordt aanbevolen bij reumatische aandoeningen. In de medische wereld wordt het als chomdroprotectief of kraakbeenbeschermend beschouwd. Daarnaast is het een pijnstillend middel. Om deze redenen wordt gember door fytotherapeuten voorgeschreven bij de volgende indicaties:

• Artritis,artrose,
• Reumatoïde artritis,
• Gewrichtsklachten door vochtigheid en kou.

Gember, goed voor het libido

Gember is een doorbloedingsverbeterend kruid. Dat geldt ook voor het onderlichaam. Dat is één van de redenen dat het libido verhoogd wordt. Daarnaast bevordert gember de vruchtbaarheid van de man. Zowel het aantal spermatoïden als de beweeglijkheid van sperma worden verbeterd na het eten van gember. Met name de gingerolen zijn voor de laatstgenoemde eigenschappen werkzaam. Gember kan worden aanbevolen bij:

• Verminderd libido, impotentie, seksuele zwakte,
• Verminderde vruchtbaarheid van de man, verminderd aantal spermacellen,
• Verminderde beweeglijkheid van sperma,
• Uitblijvende menstruatie, onvoldoende menstruatiebloeding,
• Pijnlijke menstruatie.

Gember, goed voor de longen

Gember is een slijmoplossend middel. Het verwarmt de longen. 1,8-Cineal, citral en cymeen zijn stoffen die pathologische bacteriën in longen en luchtwegen bestrijden. Het is een hoeststillend middel. Daarnaast is het een zweet- en koortsdrijvend middel. Bovendien wordt het ademhalingscentrum in de hersenen gestimuleerd door stoffen in gember. Het is eveneens een immunostimulans, wat wilt zeggen dat het weerstandsmechanisme van de mens wordt verbeterd. Door deze medicinale eigenschappen voor de longen is gember een natuurmedicijn bij:

• Bronchitis of luchtwegeninfecties,
• Pneumonie of longinfecties,
• Chronische bronchitis, hoest,
• Verkoudheid met slijmvorming,
• Preventie en aanpak van griep, verkoudheden,
• Beginnende koorts, rillende koorts, koorts met koud gevoel.

Gember mag niet worden gegeven bij hoge koorts!

Gember als bloedverdunner

Gember is een natuurlijke, plantaardige bloedverdunner. Doordat het bloed verdund wordt, werkt het preventief bij een aantal aandoeningen. Het vermindert de samenkleving van bloedplaatjes. Onder andere ALA, kaemferol, shogaol en coumarinen zijn in deze de werkzame stoffen. Om deze geneeskwaliteiten wordt de gemberwortel door fytotherapeuten voorgeschreven bij de volgende indicaties:

• Preventie van trombose,
• Preventie van te dik bloed, visceus bloed,
• Preventie van aderverkalking,
• Preventie van migraine.

Gember, goed voor de vitaliteit

Gember is een algemeen versterkend middel; een tonicum. Daarnaast is het een anti-mutageen oftewel een voedselsoort die kanker voorkomt. Dat komt omdat gember sterke antioxidanteigenschappen heeft. Gingerolen, shogaolen en polyfenolen zijn werkzaam als antioxidanten. Daarnaast verlaagt gember de bloedsuikerspiegel. Om deze brede medicinale effecten wordt het ingezet bij:

• Algemeen gebrek aan energie, tekort aan vitaliteit,
• Depressiviteit,
• Preventie van kankers,
• Ouderdomsdiabetes.

Raadpleeg een fytotherapeut

Wie gember als geneeskrachtig middel wilt gebruiken wordt aangeraden een consult te nemen bij een fytotherapeut. Gemberextracten en medicijnen in de vorm van moedertinctuur, poeder, gedroogd kruid, vloeibaar extract en afkooksel dienen alleen op voorschrift van bevoegden aangewend te worden. Een fytotherapeut kan daarover meer vertellen net als over de eventuele bijwerkingen en interacties met andere medicijnen of kruiden. Daarnaast bestaan er heilzame combinaties met kruiden. Sommige kruiden kunnen elkaars werkingen versterken; dat wordt synergie genoemd. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van dit geneeskruid zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt gebruikt in de fytotherapie.

Lees verder

• Salie, smaakvol geneeskruid
• De frisse geneeskracht van karwij
• De frisse geneeskracht van kruidnagel
• Tijm, een kruid met geneeskracht