Gezonde seizoensgroenten: najaarsgroente
De herfst staat bekend als het natte jaargetijde. Regen, wind en guur weer ontdoen de bomen van hun bladeren. Qua groentes profiteren we nog volop van de overvloed die de zomer ons bracht. Toch brengt de herfst zijn eigen seizoensgroentes voort. Denk hierbij dan voornamelijk aan pompoenen, knollen, wortelsoorten en koolsoorten. Niet te vergeten en een toonbeeld van de herfst zijn de paddenstoelen. Wie er verstand van heeft trekt de natuur in om zelf een maaltje paddenstoelen te plukken. Paddenstoelen zijn rijk aan vitamines en mineralen. Maar de gezondste herfstgroente is de kastanje! Een groente die lang niet bij iedereen op tafel staat.Hoofdstukken
- Kastanjes
- Pastinaak
- Paddenstoelen
- Tabel met najaarsgroenten vers van de akkers
- Bewaartips
- Nog een lekker najaarsrecept: Bospaddenstoelensoep
Kastanjes
De kastanje wordt officieel niet echt als groente gerekend, meer tot de vergeten groentes. Net als pastinaak en koolrabi, ook twee karakteristieke herfstgroentes. Kastanjes behoren eigenlijk tot de noten, maar is prima als groente te eten. Kastanjes zijn rijk aan vitamine B1, foliumzuur, vitamine E, kalium en zink. Er zijn twee soorten kastanjes de wilde en de tamme kastanje. Alleen de tamme kastanje (Castenea sativa) is eetbaar. De bolster van de tamme kastanje is zacht en harig. Verse tamme kastanjes zijn verkrijgbaar van oktober tot december. Ze zijn dan vers of in gepofte vorm beschikbaar. Het overgrote deel van de kastanjeoogst
Pastinaak / Bron: TACLUDA, RgbstockPastinaak
Een tweede vergeten (herfst)groente is de pastinaak. Pastinaak bevat vooral veel B-vitamines. Vitamine B is een verzamelnaam voor acht vitamines waarvan de bekendste foliumzuur (vitamine B11) is. Het is een wortelgewas met een crème-witte kleur en deze heeft een zoete anijsachtige smaak. Van oorsprong komt de pastinaak uit het Middellandse Zeegebied. In de middeleeuwen kwam de pastinaak naar Europa en was, voordat de aardappel hier werd geïntroduceerd, een belangrijk volksvoedsel. De pastinaak kan rauw, gekookt, gestoofd, gebakken of gefrituurd gegeten worden.Paddenstoelen
Een paddenstoel is het vruchtlichaam van een schimmel of zwam, waarvan het grootste deel onder de grond groeit. Eetbare paddenstoelen hebben een andere samenstelling van voedingsvezels dan die van planten(groentes). Uit onderzoek blijkt dat deze voedingsvezels grotere gezondheidseffecten hebben dan de voedingsvezels uit groentes. Paddenstoelen zijn rijk aan vitamine C, B1, B2, B3, B5, B7 en K. Ook de mineralen ijzer, fosfor, kalium, koper en seleen komen veel in paddenstoelen voor. In het najaar groeien de paddenstoelen overal in het wild en voornamelijk in bosrijke gebieden. Heb men veel verstand van de verschillende soorten dan kan men ze plukken en bereiden. Heeft men er weinig tot geen verstand van paddenstoelen dan kan men ze beter laten staan. Sommige soorten zijn erg giftig en men kan hier erg ziek van worden of erger. De giftigste paddenstoel is de groene knolzwam, als je deze eet, kun je namelijk in twaalf uur dood zijn! De meeste groenteboeren hebben in het najaar een grote collectie paddenstoelen die men veilig kan eten.Tabel met najaarsgroenten vers van de akkers
| Groente per 100 gram | vitamine-C /mg | vitamine-B6 /mg | zink /mg | ijzer /mg | kalium /mg | calcium /mg | eiwitten /gram | koolhydraten /gram | energie /KJ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aardperen | 5,0 | - | - | 3,0 | - | 15,0 | 2,5 | 17,5 | 343 |
| Andijvie | 0,0 | 0,04 | 0,30 | 0,4 | 300 | 60,0 | 1,5 | 1,0 | 70 |
| Bleekselderij | 30 | 1,10 | 0,10 | 0,4 | 400 | 80,0 | 0,7 | 3,5 | 75 |
| Bloemkool bereid | 40 | 0,10 | 0,20 | 0,3 | 210 | 20,0 | 1,9 | 2,2 | 86 |
| Boerenkool | 95 | 0,25 | 0,33 | 1,9 | 500 | 210 | 4,3 | 5,5 | 215 |
| Chinese kool bereid | 10 | 0,05 | 0,30 | 0,5 | 250 | 125 | 1,0 | 2,5 | 81 |
| IJsbergsla | 8,0 | 0,08 | 0,22 | 1,1 | 300 | 35 | 1,2 | 0,9 | 48 |
| Knolselderij | 6,0 | 0,10 | 0,10 | 1,0 | 400 | 80 | 2,0 | 5,0 | 135 |
| Koolraap | 40 | 0,10 | 0,07 | 0,4 | 200 | 80 | 1,0 | 5,0 | 102 |
| Koolrabi | 60 | 0,10 | 0,25 | 1,0 | 500 | 100 | 2,0 | 4,0 | 122 |
| Paksoi | 20 | 0,10 | 0,20 | 0,5 | 250 | 50 | 1,0 | 0,8 | 38 |
| Pastinaak | 18,0 | 0,11 | - | 0,7 | 50 | 50 | 1,5 | 17,0 | 373 |
| Pompoen bereid | 8,0 | 0,03 | 0,20 | 0,10 | 80 | 20 | 0,6 | 2,5 | 73 |
| Postelein | 25 | 0,06 | 0,15 | 3,0 | 800 | 130 | 1,2 | 1,5 | 73 |
| Prei bereid | 10 | 0,12 | 0,30 | 0,50 | 400 | 60 | 1,5 | 3,8 | 117 |
| Rode biet bereid | 3,0 | 0,04 | 0,40 | 0,30 | 340 | 20 | 1,4 | 5,8 | 143 |
| Rode kool bereid | 35 | 0,10 | 0,10 | 0,30 | 250 | 36 | 1,2 | 2,4 | 78 |
| Savooikool | 40 | 0,15 | 0,20 | 0,50 | 300 | 50 | 2,5 | 4,0 | 129 |
| Spitskool | 50,0 | 0,10 | 0,20 | 0,5 | 300 | 50 | 3,0 | 4,0 | 141 |
| Winterwortel | 2,0 | 0,09 | 0,60 | 2,1 | 290 | 40 | 1,0 | 5,2 | 140 |
| Witlof bereid | 2,0 | 0,02 | 0,10 | 0,20 | 190 | 16 | 1,2 | 1,9 | 61 |
| Witte kool vers | 40 | 0,11 | 0,20 | 0,50 | 220 | 25 | 1,5 | 3,8 | 117 |
Bewaartips
- Aardperen, in de koelkast 7 dagen houdbaar,
- Andijvie, in de koelkast 2 dagen houdbaar,
- Bleekselderij, in de koelkast 2 tot 5 dagen houdbaar,
- Bloemkool, in de koelkast 7 tot 10 dagen houdbaar,
- Boerenkool, in de koelkast 7 dagen houdbaar,
- Chinese kool, in de koelkast 2 dagen houdbaar,
- IJsbergsla, in de koelkast 2 dagen houdbaar,
- Knolselderij, op een koele plaats 3 weken houdbaar,
- Koolraap, op een koele plaats 4 weken houdbaar,
- Koolrabi, in de koelkast 2 dagen houdbaar,
- Paksoi, in de koelkast 2 dagen houdbaar,
- Pastinaak, in de koelkast 6 dagen houdbaar,
- Pompoen, op een koele plaats 2 maanden houdbaar,
- Postelein, in de koelkast 2 dagen houdbaar,
- Prei, in de koelkast 14 dagen houdbaar,
- Rode biet, in de koelkast met loof 5 tot 7 dagen houdbaar, zonder loof 2 dagen houdbaar,
- Rode kool, buiten de koelkast 2 tot 3 weken houdbaar,
- Savooikool, buiten de koelkast 5 tot 7 dagen houdbaar,
- Spitskool, in de koelkast 2 tot 3 dagen houdbaar,
- Winterwortel, buiten de koelkast 4 weken houdbaar,
- Witlof, in de koelkast 10 dagen houdbaar,
- Witte kool, buiten de koelkast 2 tot 3 weken houdbaar,
Nog een lekker najaarsrecept: Bospaddenstoelensoep
Ingrediënten
Portobello / Bron: TACLUDA, Rgbstock- 800 gram paddenstoelenmix
- 6 bosuitjes
- 60 gram boter
- 1 eetlepel tijm gehakt
- 3/4 liter kruidenbouillon
- 1 dl witte wijn
- 2 dl kookroom
- 1 eetlepel grove mosterd
- 1 eetlepel verse peterselie fijngehakt
- versgemalen peper naar smaak
Bereiding
Maak de paddenstoelen schoon door ze af te borstelen en snij deze in plakjes. Hak de bosuitjes fijn. Smelt 50 gram boter in een braadpan en bak hierin de uitjes en 600 gram paddenstoelen. Voeg na een minuut of 5 de tijm, witte wijn en de bouillon toe en breng het geheel aan de kook. Na 15 minuten de soep pureren met een staafmixer en op een zacht vuurtje warm houden. Bak de resterende paddenstoelen in het restant van de boter mooi bruin. Roer de kookroom, de gebakken paddenstoelen en de mosterd door de soep en breng het geheel op smaak met peterselie en peper.
