Nierstenen voorkomen: het ontstaan van nierstenen voorkomen

Nierstenen voorkomen kan door voldoende te drinken. Er zijn echter meer manieren om nierstenen te voorkomen. Nierstenen komen vrij vaak voor. Ongeveer tussen de 4 en 8 procent van de volwassenen zal op enig moment in hun leven nierstenen ontwikkelen. Bij mannen komen nierstenen twee tot drie keer zo vaak voor als bij vrouwen. Zo'n 30 tot 50 procent van de mensen die een keer een niersteenaanval hebben meegemaakt, krijgt daarna op zijn minst nog een keer last van nierstenen. Je kunt zelf veel maatregelen nemen om nierstenen te voorkomen. Het belangrijkste is dat je dagelijks veel drinkt, ongeveer 2 liter water per 24 uur. Dit verkleint de kans dat op de vorming van een niersteen aanzienlijk.

Preventie van nierstenen

• Nierstenen
• Typen nierstenen
• Nierstenen voorkomen: algemene adviezen
• Calciumstenen voorkomen
• Eet minder oxalaatrijke voeding
• Normale calciuminname
• Eet minder eiwitten
• Beperk natriuminname
• Struvietstenen voorkomen
• Urinezuurstenen voorkomen
• Cystinestenen voorkomen

Nierstenen

Uit de afvalstoffen die urine bevat, kunnen kleine kristallen ontstaan. Normaal gesproken worden deze weggespoeld met de urine. Wanneer deze kristallen in de nieren achterblijven, kunnen nierstenen ontstaan. Hierbij kun je last krijgen van een niersteenkoliek, wat heftige pijn veroorzaakt in de flank en de lies op het moment dat de niersteen door de urineleider gaat. Dit kan gepaard gaan met bloedverlies via de urine. Sommige nierstenen komen vanzelf naar buiten en andere moeten verwijderd worden door ze bijvoorbeeld te vergruizen.

Typen nierstenen

Om nierstenen te voorkomen is het belangrijk om de oorzaak te achterhalen. Er worden vier typen nierstenen onderscheiden:

• Calciumstenen. Grofweg 85 procent van alle nierstenen bestaan uit calciumzouten, zoals calciumfosfaat en/of calciumoxalaat.
• Struvietstenen of ammoniummagnesiumfosfaatstenen. Zo'n 10 tot 15 procent zijn stenen die uit struviet bestaat. Dit type komt vooral voor bij vrouwen en ontstaan vaak als een gevolg van herhaaldelijke urineweginfecties.
• Urinezuurstenen. Deze stenen treedt vooral op bij mensen die lijden aan jicht.
• Cystinestenen. Deze stenen zijn een zeldzaam verschijnsel en treedt op bij sommige stofwisselingsziekten.

Nierstenen voorkomen: algemene adviezen

Je kunt zelf veel doen om nierstenen te voorkomen. Bij alle soorten nierstenen is het belangrijk dat je dagelijks veel drinkt, ongeveer 2,5 tot 3 liter water per 24 uur. Hierdoor zullen meer ongewenste afvalstoffen uit de nieren worden weggespoeld. Dit verkleint de kans dat op de vorming van een niersteen aanzienlijk. Daarnaast is het belangrijk om maximaal 2 tot 3 glazen alcohol per dag te drinken, een volwaardige voeding te gebruiken (dat wil zeggen gezond en gevarieerd) en te voorkomen dat je ieder dag een megadosis vitamine C tot je neemt. Hoge doses vitamine C vergroten namelijk de kans op steenvorming.

Calciumstenen voorkomen

Adviezen bij calciumstenen zijn:

Eet minder oxalaatrijke voeding

Als je ooit stenen van oxalaat hebt gehad, kun je beter minder spinazie, rabarber, bietjes, noten (alle soorten), chocola (en andere cacaobevattende producten), peterselie, carobepoeder, zwarte (vruchten)thee, boerenkool, knolselderij, pastinaak, postelein, zuring en cola eten of drinken. Vooral spinazie, rabarber en bietjes bevatten veel oxaalzuur. Dit betekent niet dat je deze producten nooit meer mag eten of drinken, maar beperk ze wel. Als je al deze voedingsmiddelen zou schrappen, zou de voeding te eenzijdig worden en onvoldoende essentiële vitamines en mineralen bevatten.

Normale calciuminname

Gebruik een normale hoeveelheid calcium, wat vooral aanwezig is in melkproducten, yoghurt en kaas. Uit onderzoek blijkt dat een lage inname van calcium een hoger risico op recidief nierstenen geeft in vergelijking met een normale calciuminname.

Eet minder eiwitten

Minder eiwitten betekent minder urinezuur, calcium en oxalaat in de urine, zodat de kans op steenvorming afneemt.

Beperk natriuminname

Beperk je natriumgebruik. Natrium is een onderdeel van (keuken)zout. Natriumrijke producten kunnen de calciumuitscheiding in de urine verhogen, met als gevolg dat er stenen ontstaan. waardoor stenen kunnen ontstaan.

Struvietstenen voorkomen

Wanneer je last hebt gehad van struvietstenen, gelden de algemene voedingsadviezen bij nierstenen:

• dagelijks 2,5 tot 3 liter drinken;
• niet meer dan 2 tot 3 glazen alcohol per dag;
• gezond en gevarieerd voedingspatroon;
• een hoge dosis vitamine C voorkomen.

Struvietstenen ontstaan vaak als een gevolg van herhaaldelijke urineweginfecties. Door veel te drinken voorkom je ook blaasontstekingen.

Urinezuurstenen voorkomen

Mensen die deze stenen hebben eten vaak veel dierlijk eiwit, waardoor in de urine relatief veel urinezuur voorkomt. Urinezuur is een afbraakproduct afkomstig van dierlijke eiwitten. De urine is hierdoor zuurder en bijgevolg kunnen zouten minder goed oplossen. Voor mensen met urinezuurstenen gelden de volgende adviezen:

• Verhoogde vochtinname van 4 liter per 24 uur, waarbij je vóór het slapengaan nog een grote hoeveelheid moet drinken en na een onvermijdelijke nachtelijke plasbeurt ook weer flink drinken.
  Matig je koffiegebruik om nierstenen te voorkomen / Bron: Istock.com/PuwanaiSomwan
• Het beïnvloeden van de zuurtegraad van de urine om te voorkomen dat urinezuurstenen terugkomen. Hierbij moet ten minste 1 week per 4 weken de urine alkalisch gemaakt worden met een pH > 6.4, door dieetaanpassingen (veel fruit en groente, beperking van de inname van dierlijke eiwitten, bonen en champignons; vermijd: vis) en voldoende vocht, Neem daarbij alkaliniseerende dranken waarbij de pH hoger wordt:
• Goed: mineraalwater met HCO3 en citrusdrank, mits verdund
• Redelijk: appelsap
• Gewoon mineraalwater
• Matig: koffie en zwarte thee (max 2 kop/dag)
• Vermijd: cola, suikerrijke dranken en alcohol

Wanneer deze dieetmaatregelen onvoldoende effect sorteren, is het mogelijk met medicijnen de zuurgraad van de urine te beïnvloeden. Zyloric (Allopurinol) verlaagt de productie van urinezuur. Vraag je (huis)arts om advies.

Cystinestenen voorkomen

Als je last hebt gehad van cystinestenen, neem dan de volgende adviezen in acht:

• Drink dagelijks ten minste 3 liter vocht en drink extra voor het slapengaan en na de onvermijdelijke nachtelijke plasbeurt.
• Beperk je natriumgebruik.

Lees verder

• Nierstenen verwijderen: nierstenen vergruizen en laser
• Nierstenen: symptomen, oorzaken, behandeling en verwijderen
• Galstenen verwijderen: voeding, ERCP en operatie
• Blaasstenen: symptomen, oorzaak, behandeling en verwijderen
• Bloed in de urine: oorzaken bloed in plas bij man en vrouw