Nierstenen verwijderen: nierstenen vergruizen en laser

Nierstenen verwijderen door vergruizing en laserbehandeling. Een niersteen is een afzetting van een groot aantal kleine kristallen die gevormd zijn in de urine (in de nieren). In de urine zitten allerlei afvalstoffen die uitgescheiden moeten worden, zoals overtollige zouten, toxische stoffen en andere afvalproducten. Wanneer deze stoffen neerslaan in de nier en kristallen vormen, kunnen nierstenen ontstaan. Kleine nierstenen kunnen de nier verlaten en eventueel op natuurlijke wijze via de urinewegen worden uitgeplast. Grotere stenen kunnen in het nierbekken en in de urineleider (de verbindingsbuis tussen de nieren en de blaas) zitten. Bij een grotere niersteen kan een ingreep nodig zijn.

• Nierstenen verwijderen middels een ingreep
• Vergruizen of operatie
• 'Open' operatie bijna niet meer nodig
• Nierstenen vergruizen: Extracorporal Shock Wave Lithotrypsie
• Niersteenvergruizer
• Grotere nierstenen
• Nierstenen laseren: Ureterorenoscopie met lasertechniek
• Percutane nefrolitholapaxie
• Verwijderen van de steen door de huid heen
• Verkleinen van de niersteen met een laser
• Open chirurgische operatie
• Bloederige urine na de ingreep

Nierstenen verwijderen middels een ingreep

Vergruizen of operatie

Bij een grotere niersteen in de nieren of in de urineleider kan een ingreep nodig zijn, waarbij de steen wordt vergruisd en/of verwijderd door een operatie. De procedure waarbij de steen wordt vergruisd met een niersteenvergruizer (zie afbeelding bovenaan het artikel), wordt ook wel Extracorporal Shock Wave Lithotrypsie (ESWL) genoemd. Dit is de meest gangbare behandeling.

'Open' operatie bijna niet meer nodig

In vroegere tijden werden stenen verwijderd door een 'open' operatie via de buik of flank, waarbij de nier of urineleider werd opgezocht om daar de steen uit te snijden. Heden ten dage is slechts in zeldzame gevallen een open chirurgische ingreep nodig om de steen te verwijderen. Vanwege grote medisch-technisch ontwikkelingen is het nu in vrijwel alle gevallen mogelijk stenen via de urinewegen te benaderen. Dit kan op verschillende manieren en is afhankelijk van waar de steen zich bevindt. De operatie waarbij de chirurg via de blaas en de urineleider omhoog gaat om de steen met een laser te verpulveren, heet ureterorenoscopie met lasertechniek. De methode waarbij de chirurg met een naaldje via de flank in de nier prikt en via een ingebracht hol buisje de steen met behulp van speciale instrumenten verwijdert, noemt men percutane nefrolitholapaxie (PNL).

Nierstenen vergruizen: Extracorporal Shock Wave Lithotrypsie

Niersteenvergruizer

Behandeling met de niersteenvergruizer heet Extracorporal Shock Wave Lithotrypsie (afgekort ESWL) en vindt poliklinisch plaats. De niersteenvergruizer is een apparaat dat door middel van schokgolven energie opwekt. De energie wordt ter plaatse van de steen geconcentreerd en naar de steen geleid door gerichte schokgolven via een rubberen bal. Hierdoor wordt de steen vergruisd of verpulverd tot kleine fragmenten. Het gruis kan worden uitgeplast langs de natuurlijke weg; soms duurt dit enkele dagen. De schokgolven vormen geen gevaar voor het omringende weefsel. Doordat de behandeling niet pijnloos is, worden pijnstillers toegediend. In de dagen na de behandeling kun je bloed in de urine aantreffen. Wanneer de klachten aanhouden, kan de behandeling worden herhaald.

Grotere nierstenen

De niersteenvergruizer is minder geschikt voor hele grote, zeer harde of juist zachte stenen is de niersteenvergruizer minder geschikt en zal een andere behandeling worden voorgestaan (zie onder).

Nierstenen laseren: Ureterorenoscopie met lasertechniek

Bij ureterorenoscopie (URS) met lasertechniek brengt de arts een dun hol buisje, welke een uretero-renoscoop wordt genoemd, via de plasbuis en blaas in de urineleider of (als de steen in de nier zit) tot in het nierbekken. Daarna wordt de steen met speciale instrumenten (paktangetje en vangnetje) die uiterst flexibel zijn verwijderd. Als de steen te groot is, zal deze eerst met behulp van lasertechniek worden verpulverd en daarna verwijderd. Alle plaatsen in de nier kunnen met de flexibele instrumenten bereikt worden bereikt. De kans van slagen is met deze behandeling vrij groot. Meestal verblijf je een dag en een nacht in het ziekenhuis. De ingreep vindt normaal gesproken onder narcose plaats. Na afloop van krijg je tijdelijk een katheter in de blaas om eventuele bloedstolsels en gruis van verpulverde niersteentjes uit de blaas te spoelen.

Percutane nefrolitholapaxie

Verwijderen van de steen door de huid heen

Bij Percutane NefroLitholapaxie (PNL) wordt de steen verwijderd met behulp van een bepaalde operatietechniek door een klein gaatje in de huid en de betreffende nier. Percutaan betekent 'door de huid heen'. Bij deze methode wordt de nier met behulp van een naald door de huid heen aangeprikt. Vervolgens wordt een hol buisje in de nier gebracht en via dit buisje kan de niersteen met behulp van speciale instrumenten worden verwijderd. Dit buisje heeft slechts een diameter van ongeveer één centimeter. De operatie vindt onder verdoving plaats. PNL is vooral aangewezen bij grote of moeilijk bereikbare stenen die zich in de nier of urineleider bevinden.

Verkleinen van de niersteen met een laser

Indien de steen groter is dan de doorsnede van de buis, dan zal de niersteen eerst met een laser verkleind moeten worden, waarna de niersteendeeltjes kunnen worden verwijderd. De urine is na de ingreep meestal bloederig. Daarom na verwijdering van de steen de holle buis vervangen door een nierkatheter, een zogeheten nefrostomiekatheter en via dit slangetje wordt de urine afgevoerd. Bij een steen die een groot gedeelte van het verzamelsysteem in de nier opvult. (een zogeheten afgietselsteen), kan de complete steen vaak niet in één keer verwijderd worden. Eventuele reststenen kunnen dan door een niersteenvergruizer (zie boven) verkleind worden. Na deze behandeling kunnen de deeltjes worden uitgeplast. Een enkele keer is een tweede percutane behandeling geïndiceerd.

Open chirurgische operatie

Soms slaagt de arts er niet in om de nier op de juiste manier aan te prikken en kan hij niet bij de steen komen. Dan kan een open chirurgische operatie nodig zijn om de steen alsnog te verwijderen. Bij een open chirurgische operatie wordt de nier blootgelegd en is de (operatie)wond veel groter dan bij PNL.

Bloederige urine na de ingreep

Na de ingreep kan de urine wat bloederig zijn en mogelijk dat je nog wat reststeentjes ofwel gruis uitplast. Dit kan gepaard gaan met schrijnende pijn. De eerste week na de ingreep kun je een branderig gevoel bij het plassen ervaren, beetje vergelijkbaar met een blaasontsteking.

Lees verder

• Nierstenen voorkomen: het ontstaan van nierstenen voorkomen
• Nierstenen: symptomen, oorzaken, behandeling en verwijderen
• Nierpijn: oorzaken pijn aan de nieren, nierstreek en rugpijn
• Pijn in onderrug: pijnlijke onderrug links, rechts en midden
• Pijn in de zij of flank: rechts en links en pijn in de rug