ADHD onderzoek bij kinderen

Alle kinderen zijn weleens druk, hyperactief of snel afgeleid. En alle kinderen hebben weleens een periode dat het op school even wat minder lekker gaat. Maar wat moet je doen wanneer je denkt dat kind ADHD heeft? Waar moet je je aanmelden voor een ADHD onderzoek bij kinderen? En hoe ziet zo'n ADHD onderzoek voor kinderen eruit? Hoe ziet het ADHD onderzoek traject er uit, van begin tot eind? Welke ADHD testen kunnen er gedaan worden?

Diagnostisch onderzoek ADHD

Wanneer je vermoedt dat je zoon of dochter ADHD heeft, is het verstandig een ADHD onderzoek in te zetten. Je kunt een om dergelijk onderzoek bij je huisarts vragen, deze geeft je dan - indien hij of zij je vermoedens deelt - een verwijzing naar een instelling voor kinder- en jeugdpsychiatrie. Een gedegen onderzoek is noodzakelijk, omdat alleen dan de beste behandeling voor je kind bepaald kan worden. Er bestaan helaas nogal wat misverstanden rondom ADHD onderzoek bij kinderen.

Geen "ADHD test"

Er zijn geen testen die met 100% zekerheid kunnen vaststellen of je kind ADHD heeft of niet. Sommige onderzoekers beweren echter van wel en zeggen dat je ADHD met zekerheid vast kun stellen met behulp van een bloedonderzoek of hersenscan. Dit is niet waar. Er zijn inderdaad bepaalde hersenafwijkingen gevonden die vaker bij kinderen met ADHD voorkomen dan bij kinderen zonder ADHD. Deze afwijkingen komen echter niet bij ieder kind met ADHD voor én de verschillen met kinderen zonder ADHD zijn minimaal.

Een ADHD onderzoek is meer dan een vragenlijst

Op Internet staan diverse testjes en vragenlijsten waarmee je kunt onderzoeken of je kind ADHD heeft of niet. Deze ADHD vragenlijsten geven echter alleen een idee of het zinnig is om je kind op ADHD te laten onderzoeken, met alleen een vragenlijst kun je geen ADHD vaststellen.

Doorverwijzing naar de kinder- en jeugdpsychiatrie

Het duurt vaak erg lang voordat een kind met ADHD onderzocht wordt en de goede hulp krijgt. Kinderen met ADHD zijn namelijk gemiddeld al ongeveer 5,2 jaar oud voordat ouders zich echt zorgen gaan maken. Daarna volgt in de praktijk meestal niet direct hulp: kinderen met ADHD zijn gemiddeld 7,6 jaar oud wanneer ouders een onderzoek naar ADHD bij hun kind inzetten.

Wanneer je de stap naar de huisarts gezet hebt en deze je een doorverwijsbrief naar een instelling voor kinder- en jeugdpsychiatrie heeft gegeven, kun je je bij hen aanmelden voor een ADHD onderzoek bij kinderen. Het kan soms enkele maanden duren voordat je daadwerkelijk uitgenodigd wordt, veel instellingen hebben te maken met wachtlijsten. Wel word je vaak direct na je aanmelding gebeld voor een telefonische screening of telefonisch intakegesprek. De hulpverlener met je wie een gesprek voert probeert op basis van dat telefoontje een inschatting te maken of een ADHD onderzoek inderdaad noodzakelijk is. De hulpverlener zal je een aantal vragen stellen, zoals:

• Waarom heb je je kind aangemeld?
• Wat zijn de klachten?
• Op welk moment zijn deze klachten ontstaan? In de babytijd of daarna?
• Zijn er momenten waarop de klachten verergeren of juist minder worden?
• Wat zijn de gevolgen van de klachten voor het dagelijks leven van je kind?
• Hoe doet je kind het op school? Wat voor cijfers behaalt hij?

Intakegesprek

Na dit telefoontje krijg je te horen of de hulpverlener het vermoeden heeft dat het inderdaad om ADHD gaat, of dat je kind beter gebaat is bij een ander onderzoekstraject. In het eerste geval word je uitgenodigd voor een echt intakegesprek. Soms wordt er verwacht dat je kind meekomt, in andere gevallen wordt er eerst met alleen de ouders gesproken. Het intakegesprek wordt vaak gedaan door een psycholoog of orthopedagoog. Soms zijn er meerdere psychologen of orthopedagogen aanwezig tijdens het gesprek. Het kan zijn dat je voor het intakegesprek al wat vragenlijsten in moet vullen. Vaak krijg je dan ook een vragenlijst voor de juf of meester van je kind. Aan de hand van de ingevulde vragenlijsten wordt het intakegesprek vormgegeven. Onderwerpen die tijdens het intakegesprek besproken worden zijn onder andere:

• De reden waarom je je kind aangemeld hebt
• Hoe je als ouders omgaat met de klachten
• De ontwikkeling van je kind van zwangerschap tot nu (was je kind een makkelijke baby of een huilbaby, wanneer kwamen de eerste woordjes, hoe is je zwangerschap en bevalling verlopen et cetera)
• Komen er bepaalde medische en/of psychiatrische klachten bij jullie in de familie voor?
• Hoe gaat je kind om met leeftijdsgenoten?
• Wat doet je kind in zijn vrije tijd?
• Hoe is het eet- en slaappatroon van je kind?

Het intakegesprek, en dan?

Na het intakegesprek kan het zijn dat de hulpverleners even overleggen over welke stappen er verder te zetten zijn. Deze worden dan direct met je besproken. Het kan ook zijn dat je een aparte afspraak krijgt voor de uitslag van het intakegesprek. Dit wordt dan vaak het adviesgesprek genoemd. Wanneer er besloten is om meer onderzoek te doen, wordt dit aan je voorgesteld. Welke onderzoeken er gedaan worden is vooral afhankelijk van de leeftijd van je kind en de informatie die nog ontbreekt om de juiste diagnose en een geschikte behandeling in te zetten.

Welke onderzoeken kunnen gedaan worden bij een ADHD onderzoek voor kinderen?

Er zijn diverse onderzoeken mogelijk. In de veelgevallen wordt er in elk geval een intelligentieonderzoek, een neuropsychologisch onderzoek en een observatie ingepland. Het ADHD onderzoek wordt meestal uitgevoerd door een psycholoog of orthopedagoog.

Observatie van het kind

Het observeren van een kind met een vermoeden van ADHD is één van de belangrijkste instrumenten van een hulpverlener. Soms wordt er een aparte afspraak gemaakt voor een observatie, in andere gevallen wordt het kind tijdens de overige onderzoeken uitgebreid geobserveerd. Door een kind te observeren kun je er veel informatie verkrijgen, zoals de manier waarop het kind omgaat met nieuwe, spannende situaties, hoe het contact met de onderzoeker verloopt, of het kind zich voor langere tijd kan concentreren, of het kind motorisch erg onrustig is et cetera. Dergelijke observaties zal een hulpverlener helpen de verkregen onderzoeksresultaten van andere onderzoeken te interpreteren.

Intelligentieonderzoek

Met een intelligentieonderzoek wordt het globale intelligentieniveau van een kind bepaald. Een aantal klachten passen namelijk zowel bij ADHD als bij een laag of juist hoog IQ. Zo kunnen kinderen met een laag intelligentieniveau overvraagd worden op school en door de omgeving, waardoor ze onrustig, opstandig gedrag kunnen gaan vertonen. Aan de andere kant kan een hoogbegaafd kind onvoldoende uitgedaagd worden op school, waardoor hij erg dromerig en afwezig lijkt.

Neuropsychologisch onderzoek

Met een neuropsychologisch onderzoek kan men dieper ingaan op specifieke factoren die bepalen hoe het in het dagelijks leven met een kind gaat. Zo zal er gekeken worden naar het aandacht- en concentratievermogen, het geheugen, de motoriek, hoe het kind taken aanpakt en het planningsvermogen.

Andere onderzoeken

In sommige gevallen worden er nog aanvullende onderzoeken gedaan. Zo kan een gezinsonderzoek ingezet worden om te kijken naar het functioneren van het gezin an sich. Daarbij wordt gekeken naar de rollen die ieder in het gezin heeft, hoe gezinsleden met elkaar praten en hoe men omgaat met problemen. Een ander type onderzoek dat ingezet kan worden is het persoonlijkheidsonderzoek. Dit onderzoek wordt vaak bij wat oudere kinderen gedaan en er wordt gekeken naar onder andere de manier waarop het kind tegen dingen aankijkt, hoe het problemen oplost en of er bepaalde angsten zijn.

Het ADHD onderzoek, en daarna?

Wanneer alle onderzoeken gedaan zijn, zullen de resultaten van de verschillende onderzoeken gecombineerd worden tot een onderzoeksverslag. Hierin worden de bevindingen van de hulpverleners beschreven en wordt er een advies gegeven over hoe nu verder. In het adviesgesprek wordt dit onderzoek met je besproken, zodat je alle ruimte hebt om vragen te stellen. Wanneer er sprake blijkt te zijn van ADHD wordt er vaak een voorstel voor behandeling gedaan. Je hoeft hier niet direct op in te gaan, je kunt rustig thuis nadenken en een beslissing nemen.

Lees verder

• ADHD bij kinderen behandelen met methylfenidaat
• ADHD medicijnen voor kinderen: non-psychostimulantia
• Melatonine als medicijn voor kinderen met ADHD
• Neurofeedback bij kinderen met ADHD