Reflux baby (spugen): symptomen, kenmerken en behandeling

Reflux of spugen wordt ook wel 'gastro oesofageale refluxziekte' (GORZ) of 'gastroesophageal reflux disease' (GERD) genoemd. Reflux treedt op wanneer de maaginhoud terugstroomt in de slokdarm tijdens of na een maaltijd. Bij een baby is de sluitspier tussen de slokdarm en de maag soms nog niet helemaal goed aangelegd, wat vaak de oorzaak van reflux is. Meer dan de helft van alle baby's heeft last van reflux in de eerste 3 maanden van het leven, maar de meesten hunner stoppen met spugen in de leeftijd van 12 tot 24 maanden. Bij ongecompliceerde reflux is behandeling meestal niet nodig. Vaak helpt het om een aantal relatief eenvoudige maatregelen te nemen. In ernstiger gevallen kunnen medicijnen uitkomst bieden. Bij hoge uitzondering moet er geopereerd worden.

• Wat is gastro-oesofageale reflux?
• Reflux bij baby's
• Regurgitatie of spugen
• Onopgemerkte reflux
• Symptomen van reflux bij een baby
• Kenmerken en klachten
• Soorten reflux
• Pijnklachten
• Onderzoek en diagnose
• Reflux behandeling
• Melkindikkers
• Medicatie
• Operatieve ingreep
• Operatie: nissenfundoplicatie
• Prognose
• Complicaties bij reflux bij baby's
• Groeiachterstandl
• Ontstekingen in de slokdarm
• Chronisch hoesten en ademhalingsproblemen
• Slaapproblemen
• Eetstoornis
• Complicaties zijn zeldzaam
• Preventie van reflux bij baby's

Wat is gastro-oesofageale reflux?

Reflux treedt op wanneer de maaginhoud terugstroomt in de slokdarm tijdens of na een maaltijd. De slokdarm is de gespierde buis die de mond verbindt met de maag. Spieren in de wand van de slokdarm transporteren het voedsel naar de maag. Op de overgang van de slokdarm naar de maag zit een ringvormige sluitspier (sfincter), die opent om voedsel door te laten waarna deze weer sluit zodat de maaginhoud niet terugstroomt de slokdarm in.

Reflux bij baby's

Regurgitatie of spugen

Bij baby's komt het nogal eens voor dat de maaginhoud terugstroomt in de slokdarm en de mond, wanneer de sfincter zich opent. Dit resulteert in regurgitatie of spugen. Reflux kan ook optreden wanneer baby's hoesten, huilen, of gespannen zijn. Een en ander heeft te maken met het feit dat de sluitspier tussen de slokdarm en de maag bij kinderen soms nog niet helemaal ontwikkeld is. Vaak zal in de loop van het eerste levensjaar de sluitspier zich verder ontwikkelen, waardoor de klachten allengs verdwijnen.

Minder voorkomende oorzaken van reflux bij baby's zijn chronische verstopping, voedselallergie (bijvoorbeeld koemelkallergie) of een vernauwing in de slokdarm.

Onopgemerkte reflux

Reflux een verschijnsel dat bij veel baby's regelmatig voorkomt, maar soms kan het onopgemerkt blijven.

Symptomen van reflux bij een baby

Reflux komt vaak voor bij gezonde zuigelingen. Meer dan de helft van alle baby's heeft last van reflux in de eerste 3 maanden van het leven, maar de meesten hunner stoppen met spugen in de leeftijd van 12 tot 24 maanden. Slechts een klein aantal baby's heeft in ernstige mate last van reflux. In dat geval spreekt men van gecompliceerde reflux.

Kenmerken en klachten

Een zuigeling met reflux kan last hebben van (enkele van) de volgende klachten:

• Frequent (ontroostbaar) huilen na het eten;
• Prikkelbaarheid;
• Pijnlijke gezichten trekken;
• Het hoofdje naar achter trekken;
• Frequente oprispingen of regelmatig kokhalzen, vooral na de maaltijd;
• Verstikking of piepende ademhaling als de inhoud van de reflux in de luchtpijp en de longen terechtkomt;
• Natte boer of natte hik;
• Weigering om te eten, of slechts beperkte hoeveelheden willen eten;
• Slecht slapen;
• Slikklachten en bloedspugen;
• Groeiachterstand of gewichtsverlies.

Soorten reflux

Er wordt onderscheid gemaakt tussen ongecompliceerde en gecompliceerde reflux. Ongecompliceerde reflux komt het meest frequent voor. Hierbij geeft het kindje regelmatig (grote hoeveelheden) voeding terug. Indien het kindje hier verder geen last van heeft en goed groeit, dan is er naar alle waarschijnlijkheid sprake van ongecompliceerde reflux.

Pijnklachten

Als gevolg van het omhoog stromen van zure maaginhoud, kan de slokdarm geïrriteerd en op den duur zelfs ontstoken raken, hetgeen pijnklachten bij het kindje teweegbrengt. Hierdoor huilen deze kinderen vaak, eten ze minder, zijn ze prikkelbaarder en slapen ze minder goed. In een enkel geval treden ook slikklachten en bloedspugen op. Wanneer ze minder eten, treedt er een groeiachterstand op. Ze kunnen zelfs gewicht verliezen. Wanneer de baby deze klachten vertoont, wordt dit gecompliceerde reflux genoemd.

Onderzoek en diagnose

Hoe wordt de diagnose gesteld? Bij ongecompliceerde refluxklachten kan men in veel gevallen volstaan met lichamelijk onderzoek van de baby. Gecompliceerde en atypische refluxklachten kunnen aangetoond worden door middel van oesofagoscopie met biopten. Hierbij wordt de slokdarm onderzocht met behulp van een endoscoop. Tegelijk neemt men kleine 'hapjes' (biopten) uit het slijmvlies weg. Deze biopten kunnen daarna verder worden onderzocht. Ook kan een 24-uurs pH-meting worden uitgevoerd. Hierbij wordt via de neus een dun slangetje in de slokdarm gebracht en wordt 24 uur lang de zuurgraad (pH) in de slokdarm gemeten. Soms kan röntgenonderzoek ook bijdragen aan het stellen van de juiste diagnose.

Reflux behandeling

Bij ongecompliceerde reflux is behandeling meestal niet nodig. Normaal gesproken verdwijnen verdwijnen de klachten in de loop van het eerste levensjaar, soms iets later.

Melkindikkers

Bij flesvoeding kan men eventueel 'melk indikkers', zoals johannesbroodepitheel (nutriton), gebruiken, hetgeen het teruggeven van voeding vermindert. Wat ook helpt is het vaker per dag kleinere voedingen geven. Voorts is het raadzaam om het kindje het eerste half uur na de voeding rechtop te houden, zodat de maaginhoud niet kan terugstromen. Zorg er tevens voor dat hij een boertje laat na de voeding, zodat er minder lucht in het maagje achterblijft. Dit verkleint de kans is dat het gaat spugen.

Medicatie

Gecompliceerde reflux moet behandeld worden met medicijnen, welke het transport van voeding door de slokdarm en maag versnellen. Deze medicijnen worden ook wel 'prokinetica' genoemd. Hierdoor komt de voeding sneller in de dunne darm terecht en kan het niet terugstromen de slokdarm in. Behandeling met maagzuurremmers zoals Zantac, kunnen ervoor zorgen dat het maagzuur minder zuur is. Weliswaar nemen deze medicijnen de oorzaak niet weg en kan de maaginhoud nog steeds omhoog komen in de slokdarm, maar doordat de maaginhoud minder zuur is, wordt de slokdarmwand niet geïrriteerd en raakt deze niet beschadigd.

Operatieve ingreep

In zeer ernstige gevallen en bij hoge uitzondering kan een operatie uitgevoerd worden.

Operatie: nissenfundoplicatie

In zeer ernstige gevallen, wanneer reflux bij een baby echt een dagelijkse strijd wordt en andere behandelingen zoals voeding aanpassen of medicatie niet helpen, kan er bij hoge uitzondering worden overwogen om een operatie uit te voeren. Deze ingreep, die bekend staat als een nissenfundoplicatie, wordt alleen gedaan als de reflux zodanig ernstig is dat het de gezondheid van de baby in gevaar brengt – denk aan groei- of ademhalingsproblemen door voortdurende terugvloeiing van maagzuur.

Bij deze operatie wordt het bovenste deel van de maag om de onderste slokdarm gewikkeld, zodat het maagzuur minder makkelijk terug kan stromen. Het klinkt misschien heftig, maar de ingreep is goed onderzocht en wordt uitgevoerd door gespecialiseerde kinderchirurgen. Meestal wordt de operatie laparoscopisch gedaan, wat betekent dat er slechts een paar kleine sneetjes nodig zijn. Het herstel verloopt vaak snel, en de operatie kan een wereld van verschil maken voor baby's die anders dagelijks worstelen met pijn en ongemak.

Maar geen zorgen: zo'n operatie is echt het laatste redmiddel, en de meeste baby's met reflux hebben dit gelukkig niet nodig!

Prognose

De prognose voor een baby met reflux is gelukkig meestal heel positief! Het lijkt misschien alsof je voortdurend in de was zit door al die melkterugvloeiingen en spuugmomenten, maar de meeste baby’s groeien over de reflux heen naarmate ze ouder worden. Rond de 6 maanden, wanneer je kleintje meer rechtop zit en begint met vaste voeding, zie je vaak al flinke verbetering. Tegen de tijd dat je baby 1 jaar is, zijn de symptomen vaak helemaal verdwenen.

Dus ook al is het nu misschien even doorzetten met al dat gespuug, er komt een moment waarop jij en je kleine probleemloos door de voedingen heen komen – en dat is iets om naar uit te kijken!

Complicaties bij reflux bij baby's

Reflux komt bij veel baby's voor en is meestal onschuldig, maar soms kunnen er complicaties optreden die het leven van je kleintje (en jou!) net wat moeilijker maken. Wanneer reflux niet gewoon een beetje spugen is, maar leidt tot serieuze problemen, kan het meer worden dan alleen een wasbare spuugdoek en een extra slabbetje.

Groeiachterstandl

In sommige gevallen kan de reflux zo ernstig zijn dat je baby moeite heeft om genoeg voeding binnen te houden, waardoor hij of zij niet goed groeit. Dit wordt ook wel failure to thrive genoemd, een situatie waarbij je kleintje niet genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt om op een gezond tempo te groeien. Hierdoor kan het gewicht achterblijven, wat zorgvuldige monitoring door de kinderarts nodig maakt.

Ontstekingen in de slokdarm

De voortdurende terugvloeiing van maagzuur kan leiden tot irritatie of zelfs een ontsteking van de slokdarm, ook wel bekend als oesofagitis. Dit kan pijn veroorzaken bij het slikken, waardoor je baby zich ongemakkelijk voelt tijdens het drinken. Als je merkt dat je kleintje vaak huilt tijdens het voeden of weigert te drinken, is het tijd om even bij de dokter langs te gaan voor een check-up.

Chronisch hoesten en ademhalingsproblemen

Bij sommige baby's kan het maagzuur niet alleen de slokdarm irriteren, maar zelfs de luchtwegen bereiken, wat leidt tot chronisch hoesten of piepende ademhaling. Dit gebeurt wanneer kleine hoeveelheden maaginhoud per ongeluk in de longen terechtkomen. Als je baby vaak hoest of last heeft van ademhalingsproblemen, is het belangrijk om dit te laten onderzoeken, omdat het kan leiden tot longontsteking of astma-achtige klachten.

Slaapproblemen

Reflux kan ervoor zorgen dat je baby moeite heeft om comfortabel te liggen en daardoor ook slecht slaapt. Dit kan leiden tot slaapproblemen, waarbij je baby vaak wakker wordt door ongemak of pijn. Helaas betekent dat ook vaak dat papa en mama weinig rust krijgen. Slaaptekort kan het welzijn van zowel de baby als de ouders beïnvloeden, dus het is belangrijk om een oplossing te vinden.

Eetstoornis

Bij sommige baby’s kan ernstige reflux leiden tot een averversie tegen voeding, waarbij je baby bang of angstig wordt om te eten omdat het ongemak verwacht wordt. Dit kan ervoor zorgen dat voedingen een ware strijd worden, wat stress veroorzaakt voor zowel de baby als de ouders. Hier kan professionele begeleiding bij helpen om het eetgedrag van je kleintje te normaliseren.

Complicaties zijn zeldzaam

De meeste baby's groeien prima door hun reflux heen zonder ernstige problemen, maar als je merkt dat je kleintje moeite heeft met eten, last heeft van ademhalingsproblemen of niet goed groeit, is het goed om extra aandacht te besteden aan wat er speelt. Tijdig ingrijpen en samen met de kinderarts kijken naar oplossingen kan voorkomen dat deze complicaties het leven van je baby – en dat van jou – onnodig ingewikkeld maken.

Preventie van reflux bij baby's

Neem de volgende maatregelen in acht:

• Kleinere, frequentere voedingen: Geef de baby kleinere porties voeding, maar vaker, om te voorkomen dat de maag te vol raakt.
• Boeren na elke voeding: Laat de baby regelmatig boeren om lucht uit de maag te laten ontsnappen, wat kan helpen om reflux te verminderen.
• Rechtop houden na de voeding: Houd de baby na het voeden minstens 20 tot 30 minuten rechtop om terugvloeiing van voeding te beperken.
• Hoofdje iets hoger leggen: Leg het hoofdje van de baby iets hoger tijdens het slapen of rusten (bijvoorbeeld door een matras iets schuin te zetten), om te voorkomen dat maaginhoud terugvloeit.
• Vermijd druk op de buik: Zorg ervoor dat de luier niet te strak zit en vermijd te veel druk op de buik door de baby niet te strak in te bakeren.
• Voeding aanpassen: In overleg met een arts kan je speciale voeding gebruiken die dikker is, zodat het minder snel terugstroomt.
• Rustig voeden: Zorg voor een rustige, ontspannen omgeving tijdens het voeden om overhaast drinken en slikken te vermijden.
• Borstvoeding aanpassen: Bij borstvoeding kan het helpen om te letten op je eigen voeding. Sommige voedingsmiddelen kunnen via de moedermelk invloed hebben op refluxklachten.

Met deze stappen kan je refluxklachten vaak al flink verminderen, zodat je baby comfortabeler kan drinken en slapen!

Lees verder

• Kleur van de ontlasting bij een baby (grijs, geel, groen)
• Uitdroging (dehydratie): symptomen, oorzaak en behandeling
• Braken (overgeven): oorzaken van braken en misselijkheid
• Reflux: symptomen, oorzaak en behandeling bij volwassenen
• Koortsstuipen kind: symptomen en behandelen van koortsstuip