De geneeskracht van zilverkaars

De zilverkaars is een winterharde plant die inheems is in de Noord-Amerikaanse staten Ontario en Maine. Het is zowel een mooie sierplant als een medicinale plant. Indianen maakten reeds eeuwenlang gebruik van deze plant voordat de Europese kolonisten hun rust kwamen verstoren. De Indianen maakten niet alleen gebruik van de medicinale eigenschappen; ze aten de bladeren als groente door ze te koken.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Naamgeving zilverkaars

In het Latijn heet deze plant cimicifuga racemosa. Cimicifuga is afgeleid ´cimex´ wat kever of wondluis betekent en fuga van ´fugere´ wat vluchten betekent. De naam betekent daarom vluchtende kever en dat heeft te maken met de insectenwerende werking van zilverkaars. Racemosa is de soortnaam. De plant heet zilverkaars omdat de zilverachtige bloemen als een kaars omhoog groeien. In het Nederlands heeft zilverkaars enkele volksnamen: wondluizekruid, zwarte zilverkaars, zwarte slangenwortel en slangenwortel. De naam slangenwortel komt van de Noord-Amerikaanse Indianen die dit kruid tegen slangenbeten gebruikten.

Geschiedenis zilverkaars

Zilverkaars werd voor de komst van de kolonisten in de V.S. gebruikt door indianen tegen vrouwenproblemen, slangenbeten, reuma, dyspepsie, spierpijnen, zenuwpijnen, epilepsie en oorsuizen. In Amerika was zilverkaars in de 19e eeuw en begin 20e ruim 100 jaar lang een officieel geneesmiddel, totdat de farmaceutische industrie dacht dat ze het beter konden en iedereen overtuigde dat men chemisch vervaardigde pillen moest gebruiken. In de 19e eeuw werd zilverkaars naar Europa gebracht. In 1950 schreven Duitse gyneacologen dit kruid voor als alternatieven Hormone Replacement Therapy(HRT). Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat zilverkaarsextract op zijn minst net zo effectief werkt als normaliter gebruikte extract op basis van paardenoestrogeen.

Voedingsstoffen zilverkaars

In zilverkaars zitten voornamelijk veel tetracyclische triterpenen en cimicifuginezuren. Er zitten enkele flavonoïden in waaronder kaemferol. Verder bevat het alkaloïden, fytosterolen, ranunculine, etherische oliën, de mineralen aluminium, calcium, kobalt, ijzer, magnesium, mangaan, fosfor, kalium, seleen, silicium, tin en zink. Er zitten de vitaminen beta-caroteen, vitamine C, B1, B2, B3, tanninen en cimifugan in.

Zilverkaars tegen overgangsklachten

27-Deoxyacteïne en formonogetine in zilverkaars zorgen ervoor dat bij 50% van de vrouwen overgangsklachten verdwijnen, en bij 38% de klachten zeer duidelijk afnemen. Overgangsklachten kunnen prima bestreden worden door gebruik van zilverkaars. De plant werkt als het bio-identieke hormoon fyto-oestrogeen. Het ondervangt de tekorten in de oestrogeenaanmaak die met de menopauze gepaard gaan. Deze tekorten kunnen tot een groot scala aan indicaties leiden:

Zilverkaars / Bron: Val?rie75, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Depressiviteit, stemmingswisselingen, nervositeit,
Hoofdpijn, warmte-opwellingen, overdreven transpiratie,
Vaginale droogte, doorbraakbloedingen, libidogebrek,
Oorsuizingen,
Osteoporose,
Hartkloppingen, slaapstoornissen,
Prematuur climacterium of vroegtijdige overgang,
Preventief tegen postmenopauzale osteoporose.
Preventie van kanker die meer voorkomt bij overgang zoals borstkanker en baarmoederkanker.
Onregelmatige menstruatie en witte vloed.

Goed tegen menstruatieklachten

Zilverkaars werkt als een emmenagoog; dat is een medische term voor een menstruatiebevorderaar. Verder heeft het een ontspannend effect op de bloedvatwanden. Deze medicinale eigenschappen maken zilverkaars een goed middel tegen de volgende ziekten die te maken hebben met de menstruatie:

PMS met gespannen borsten, zwellingen in vingers, buik, benen en voeten,
Acné en meeëters,
Buikkrampen, rugpijn,
Rusteloosheid, prikkelbaarheid, neerslachtigheid, stemmingswisselingen,
Concentratiesoornissen, apathie. minderwaardigheidgevoelens.
Pijnlijke menstruatie,
Overdreven menstruatie.

Overige medicinale werkingen zilverkaars

De primaire gebruikswijzen van zilverkaars zijn de aanwendingen tegen overgangsklachten en menstruatieperikelen. Er zijn daarnaast nog een aantal gebruiksvormen van deze plant. Hieronder staat beschreven tegen welke indicatie het gebruikt wordt en wat de reden is dat zilverkaars medicinaal werkt:

Deze geneesplant werkt sedatief of rustgevend op het centrale zenuwstelsel door de cimicifugine die het bevat. Daarnaast is het licht slaapverwekkend, krampopheffend en een anti-depressivum. Om deze redenen wordt het ingezet tegen nervositeit, slaapproblemen, depressiviteit, angst en migraine.
De ontstekingsremmende, remaubestrijdende en spierspasmeverminderende werking van zilverkaars maken het een geneesmiddel tegen zenuwpijn, ischias, artrose, artritis en reumatische spierpijnen.
De bloedvatverwijdende, bloeddrukverlagende en hartondersteunende werking van dit geneeskruid maken het een medicijn tegen oorsuizingen, hoge bloeddruk, duizeligheid en hartkloppingen.
De baarmoederstimulerende werking en de weeënbevorderende werkzaamheid zorgen ervoor dat zilverkaars een goed middel is tijdens de bevalling.
Hoestdempende, ontstekingsremmende en krampwerende eigenschappen zijn de redenen dat dit kruid wordt ingezet tegen luchtwegenaandoeningen met krampachtige hoest, kinkhoest en astma.

Consulteer de fytotherapeut

Wie zilverkaars als geneesmiddel wil gebruiken kan het best een consult nemen bij een fytotherapeut. Zilverkaarsextracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders en capsules dienen enkel op voorschrift van bevoegden ingenomen te worden. Een huisarts of fytotherapeut kan je daarover adviseren. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van dit geneeskruid zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt regelmatig gebruikt in de fytotherapie.