De geneeskracht van kweekgras

Jonge kweekgrasscheuten zijn eetbaar. Kweekgraswortel wordt in tijde van schaarste als extra aanvulling in het brood gedaan. Honden en katten eten kweekgras als ze ziek zijn; op deze manier kunnen ze goed braken. Dat is hun manier om van ziekmakende gifstoffen af te komen. Mensen maakten thee van de wortelsok. In de volksgeneeskunde werd deze thee gebruikt om jicht, reuma en verkoudheid mee te behandelen. In de Eerste Wereldoorlog werd van de wortelstok een koffiesurrogaat gemaakt.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Botanische tekening kweekgras / Bron: Franz Eugen K?hler, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Naamgeving kweekgras

In het Latijn heet deze plant elymus repens. Elymos betekent in het Grieks ´gierst´; kweekgras is verwant aan alle graansoorten die immers grassen zijn. Repens is Latijn voor ´kruipend´. Kweek graswortels kruipen ondergronds ver van de omhooggesproten stengel. In het Nederlands kent kweekgras diverse volksnamen: kweek, kweekwortel, hondsgras, hondehaar, hondstand. Hazegras, strekgras, pemen, kapper, pegge, rijgkoorde, paaie, pessemen, tisanepeem, puingras, graspeen, trekgras, bent, duinreep, graswortel, kruipkoren, penen, pestem, pijnen, tarwegras, vogelgras, pengras, pees en knoopgras.

Kweekgras / Bron: Spedona, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Geschiedenis kweekgras

Dioscorides, de in het Oude Griekenland geboren arts die voor de antieke Romeinen werkte, beval kweekgras aan tegen plasmoeilijkheden en blaasontsteking. Dioscorides leefde in de eerste eeuw; zijn aanbevelingen gelden vandaag de dag nog steeds en zijn bevestigd door wetenschappelijke onderzoeken. Plinius, een Romein uit de eerste eeuw raadde kweek aan bij blaasontsteking en blaasstenen; deze werking is eveneens door wetenschap geconfirmeerd. Culpeper schreef kweekgras voor bij nierziekten en ook deze medicinale werking is door recent onderzoek onderschreven. In de volksgeneeskunde werd kweekgras gebruikt tegen jicht, blaasontsteking, als spoelmiddel voor de urinewegen, bij gewrichtsontsteking en hoest. Al deze werkingen worden vandaag de dag in de door wetenschap onderbouwde fytotherapie toegepast.

Voedingsstoffen kweekgras

In kweekgras zitten polysacchariden waaronder tricitine. Verder bevat het de fytonutriénten: slijmstof, suikeralcoholen zoals inositol en mannitol, saponinen, etherische oliën, de mineralen kaliumzouten, silicium, siliciumzuur en ijzer. Voorts zitten er polyalcoholen, vanilline, fenolcarboxylzuren, malonzuur en de vitaminen A en B in.

Goed voor de urinewegen

Kweekgras werkt mild diuretisch of urinedrijvend, urinezuurdrijvend en bloedzuiverend. Dat komt door mannitol, saponinen, vanilline en kaliumzouten. De slijmstoffen in deze grassoort zorgen voor een verzachtend effect op de urinewegen. Daarbij is het een plantaardig antibioticum. Voorts is het een antilithicum wat inhoudt dat het nierstenen verwijdert. Het is eveneens een litholyticum wat betekent dat het blaasgruis verwijdert. Bovendien is het een zweetdrijvend middel; ook via het zweet worden overbodige afvalstoffen uit het lichaam verwijderd. Al deze medicinale kenmerken van dit gezonde geneeskruid zijn redenen dat het door fytotherapeuten voorgeschreven kan worden bij:

Lichte vormen van urineweginfecties zoals blaasontsteking, urinebuisontsteking, en prostaatontsteking,
Kweekgras / Bron: James K. Lindsey, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Verminderde nierfunctie,
Oedemen of vochtopeenhoping,
Niergruis, blaasgruis,
Bloedzuiverende kuren,
Verhoogd urinezuur of hyperuricemie,
Artritis, artrose, jicht.

Kweekgras als adjuvans

Een adjuvans is een stof die de werking van andere stoffen kan versterken maar die zelf geen medicinaal effect heeft. In de fytotherapie zal een adjuvans nooit alleen worden gegeven. Kweekgras heeft diverse adjuvanswerkingen. Hieronder staat bij welke indicatie kweekgras als adjuvans kan dienen:

Adjuvans bij hoge bloeddruk,
Adjuvans bij BPH, Benigne, ProstaatHypertrofie,
Adjuvans bij obesitas,
Adjuvans bij chronische huidaandoeningen zoals eczeem,
Adjuvans bij bronchitis, hoest, verkoudheid,
Adjuvans bij leverinsufficiëntie of slecht werkende lever,
Adjuvans bij Icterus of geelzucht.

Close up kweekgras / Bron: James K. Lindsey, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Overige medicinale werkingen

Er is een aantal specifieke gebruikstoepassingen van kweekgras. Deze staan hier opgesomd. De laatste drie werkingen betreffen uitwendig gebruik. Alle andere werkingen in dit artikel gaan over inwendig gebruik van kweekgras.

De dorstlessende eigenschappen van kweekgras zijn voor diabetespatiënten een uitkomst, aangezien diabetici vaker dorst hebben,
Mensen met koorts hebben ook baat bij de dorstlessendheid van kweekgrassap,
De verzachtende werkingen van kweekgras kunnen in omslagen worden gebruikt tegen aambeien,
Gorgelen met een thee van kweekgras helpt tegen keelpijn,
De antibacteriële werking is goed tegen diverse huidaandoeningen en wordt toegepast via een omslag.

Consulteer de fytotherapeut

Wie kweekgras als geneesmiddel wil gebruiken kan het best een consult nemen bij een fytotherapeut. Kweekgrasextracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders en capsules dienen enkel op voorschrift van bevoegden ingenomen te worden. Een huisarts of fytotherapeut kan je daarover adviseren, net als over de eventuele bijwerkingen en interacties met andere medicijnen of kruiden. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van dit geneeskruid zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt regelmatig gebruikt in de fytotherapie en homeopathie.