De geneeskracht van Rozenwortel of Rhodiola

Rozenwortel komt oorspronkelijk uit het Himalayagebergte en heeft zich over heel het noordelijk halfrond verspreid. Het is een plant met een voorkeur voor koude gebieden; het groeit in Noord-Europa, Noord-Azië en in de Alpen boven 2000 meter. De jonge bladeren en stengels van de plant zijn eetbaar. Rozenwortel staat in de landen waar het groeit bekend om zijn sterke medicinale werking tegen vermoeidheid, stress en als herstellend kruid na een ziekte. Het regelt en beschermt vele lichaamsprocessen. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving rozenwortel
• Geschiedenis medicinaal gebruik rozenwortel
• Werkzame stoffen Rhodiola
• Rozenwortel voor sterker fysiek lichaam
• Rozenwortel, goed voor de psyche
• Rozenwortel en kanker
• Rozenwortel als afrodisiac
• Consulteer de fytotherapeut

Naamgeving rozenwortel

Rozenwortel is geen familie van de roos maar de wortel heeft een typische rozengeur; vandaar deze naam. De botanische naam voor deze plant is Rhodiola Rosea. Rhodiola Is afgeleid van het Griekse woord ´rhudon´ wat ´roos´ beduidt. De plant is in de oudheid zo genoemd aangezien de geur van de wortel een sterke overeenkomst vertoont met rozengeur. Rosea is een soortnaam en slaat eveneens op de rozengeur. In het Nederlands kent rozenwortel enkele variaties in namen: Rhodiola, Russische Rhodiola, Wonderwortel.

Geschiedenis medicinaal gebruik rozenwortel

Rhodiola wordt sinds mensenheugenis gebruikt in de traditionele geneeskunde van Scandinavië, Rusland, Oost-Europa en Azië. De belangrijkste reden om het voor te schrijven is tijdens fysieke en mentale stress, vermoeidheid, energiegebrek en het tegen gaan van ouderdomsverschijnselen. De Vikingen gebruikten rozenwortel om hun destructieve rooflust en veroveringsdrang adequater te kunnen uitvoeren. Verder werd het vanaf oude tijden al gebruikt door Chinese keizers en atleten. Meer recent gebruiken Russische kosmonauten rozenwortel om hun onnatuurlijke verblijf buiten de aarde beter vol te kunnen houden. Dr. Lazarev uit Rusland schaarde rhodolia samen met onder andere ginseng tot de kruiden die het aanpassingsvermogen van de mens verhogen; het lichaam kan beter ´weerstand bieden tegen chemische, fysieke en biologische stressfactors die normale biologische parameters verstoren.´In 1975 werd rhodiola-extract in de Sovjet-Unie als officieel medicijn erkend. In Zweden en Denemarken is het een fyto-medicijn.

Werkzame stoffen Rhodiola

Voor geneeskrachtige doeleinden worden uitsluitend de wortel van rozenwortel gebruikt die afkomstig is uit Scandinavië of Rusland; andere soorten beschikken niet over genoeg geneeskracht. In rozenwortel zitten de fenolglycosiden rhodioloside en P-tyrosol. Het bevat de fenylproapanoïden rosavine, rosine, rosarine, kaneelalcoholglycosiden en kaneelzuren. Er zitten voorts flavonoïden in waaronder rhodioline, rhodionine, rhodiosine en tricine. Verder bevat het galluszuur, de fenolzuren koffiezuur, chlorogeenzuur en hydroxykaneelzuur en ethirische olie.

Rozenwortel voor sterker fysiek lichaam

Rhodiola behoort tot de sterkere antioxidanten, stoffen die vrije radicalen vangen. Het is een adaptogeen, wat inhoudt dat het aanpassingsvermogen aan veranderde leefomstandigheden (temperatuur, UV-straling, bovenmatige fysieke activiteit) van de mens wordt verbeterd. Het verhoogt de zuurstofvoorziening van de cellen, stimuleert de vetverbranding, beschermt lever, hart en longen, ondersteunt het de bijnier, schildklier en thymus. Daarnaast verlaagt het de bloedsuikerspiegel. Door deze medicinale kenmerken kan de fytotherapeut besluiten rozenwortel in te zetten bij de volgende indicaties:

• Vermoeidheid, burn-out, herstel na ziekte, geestelijke vermoeidheid,
• Behoefte aan slaap, temperatuurverschillen, stress,
• Geringe stressbestendigheid, examenkoorts,
• Zware fysieke inspanningen,
• Verminderd prestatievermogen door sport of nachtwerk,
• Beter uithoudingsvermogen,
• Herstel na zware inspaningen,
• Weerstand tegen oxydatieve stress door zware metalen en bijwerkingen van chemotherapie,
• Preventie van vroegtijdige ouderdomsverschijnselen,
• Hoogteziekte,
• Preventie diabetes mellitus type 2

Fysieke stressgerelateerde gevolgen

• Hoofdpijn,
• Hoge bloeddruk, hartkloppingen,
• Anorexia, stress-ulcus.

Rozenwortel, goed voor de psyche

Rozenwortel is een tonicum, een aansterkend middel voor de zenuwen. Het verbetert de cognitieve functies zoals concentratie, geheugen, aandacht focussen en het aanleren. De psychomotorische functies of de door de hersenen aangestuurde beweging van onderdelen van het lichaam, worden eveneens verbeterd. Verder is het een antidepressief en kalmerend middel. Voor de psychostimulerende werking zijn verschillende chemische processen werkzaam. Eén daarvan is dat de neurotransmitter acetylcholine wordt verbeterd in zijn werking. Rozenwortel heeft een antioxidanteffect op het centrale zenuwstelsel waardoor er minder cel- en DNA-schade plaatsvindt. Wanneer serotonine, dopamine en noradrenaline teveel worden verwijderd uit de hersenschors dan werkt rozenwortel daar actief tegen op; deze stoffen zijn onder andere verantwoordelijk voor het geluksgevoel, de alertheid en het cognitieve vermogen en het reguleren van diverse lichaamprocessen. Om deze medicinale eigenschappen wordt rozenwortel ingezet door fytotherapeuten bij de volgende indicaties:

• Zwakke zenuwen, depressiviteit,
• Seasonal Affective Disorder, ook winterblues genoemd,
• Prikkelbaarheid, stemmingswisselingen,
• Angst, gebrek aan motivatie, mentale vermoeidheid,
• Verminderd geheugen- en concentratievermogen, verminderde coördinatie,
• Geestelijke belasting, studie,
• Insomnia of slapeloosheid, slaapstoornissen, grote slaapbehoefte,
• Zenuwachtigheid, rusteloosheid.

Rozenwortel en kanker

Binnen de fytotherapie wordt aangenomen dat rozenwortel door de weerstandsbevorderende eigenschappen nuttig is bij onder andere kanker. Daarom wordt rhodolia door een fytotherapeut ingezet bij de volgende indicaties:

• Preventie en aanpak van grippale verschijnselen en verkoudheid,
• Verminderde immuniteit vanwege stress,
• Adjuvans bij chemotherapie want het neutraliseert de bijwerkingen en verhoogt de effectiviteit van chemokuren,
• Vermindert risico op metastase of kankeruitzaaiing.

Rozenwortel als afrodisiac

Rozenwortel is een afrodisiac. Het verhoogt het libido en verbetert het seksueel prestatievermogen. Daarnaast verhoogt het de vruchtbaarheid bij zowel de man als de vrouw. Het is eveneens een menstruatiebevorderend middel. Bij de vrouw wordt het aantal vruchtbare dagen verhoogd. Bij de man wordt de productie van prostaatvloeistof genormaliseerd. De libidoverhogende eigenschappen van rozenwortel worden bij de volgende indicaties aangewend:

• Frigiditeit of verminderde geslachtsdrift,
• Verminderd vermogen tot het krijgen van erecties,
• Vroegtijdige zaadlozing,
• Onvruchtbaarheid bij man en vrouw,
• Het uitblijven van menstruatie.

Consulteer de fytotherapeut

Wie rozenwortel of rhodiola als geneeskrachtig middel wilt gebruiken wordt aangeraden een consult te nemen bij een fytotherapeut. Rozenwortelextracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders, nebulisaat, vloeibaar extract en capsules dienen alleen op voorschrift van bevoegden ingenomen te worden. Een fytotherapeut kan je daarover inlichten, net als over de mogelijke nevenwerkingen en interacties met medicijnen of kruiden. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkzaamheden zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt gehanteerd in de fytotherapie.

Lees verder

• De geneeskracht van herderstasje
• De geneeskracht van heermoes
• De geneeskracht van Reishi of Lakzwam
• De geneeskracht van Pelargonium Sidoides
• De geneeskracht van Tormentil