De geneeskracht van gewoon barbarakruid

Gewoon barbarakruid is een eetbare plant die zowel in de zon als in de halfschaduw groeit in bermen, oevers, heggen, duinen, grasland en langs spoorwegen. Het is een tweejarige plant die 90 centimeter hoog kan worden. Hij groeit op vochtige grond en geeft de voorkeur aan stikstofhoudende bodem. Deze plant komt van oorsprong voor op heel het Euraziatische continent en is genaturaliseerd in Noord-Amerika. Barbarakruid is een eetbare, medicinale plant. Deze geelbloeiende natuurschoonheid is vernoemd naar de heilige Sint Barbara, die overigens in 1969 weer onheilig werd verklaard. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Traditionele geneeswijze
• Naamgeving
• Barbarakruid in de moestuin
• Verzameltijd en inhoudsstoffen
• Natuurlijke insectenbestrijder
• Berichten uit de natuurtherapeutische praktijk
• Eettips winterkers

Traditionele geneeswijze

In het oude Griekenland en bij de antieke Romeinen kende men barbarakruid als een diureticum en galdrijvend middel. Tegelijkertijd werd het gebruikt voor de genezing van wonden en als afrodisiacum. De bloemetjes en blaadjes van deze plant worden sinds lang vervlogen tijden gegeten. Traditioneel wordt barbarakruid gebruikt om wonden te helen. Vroeger werd het timmermanskruid genoemd omdat timmerlieden het vaak bij wonden aanwenden. Daarnaast is het een middel om niergruis en -stenen mee te verdrijven. Omdat het urinezuur verdrijft kan het worden ingezet bij jicht. Daarnaast is het een zuiverend middel waardoor het helpt bij vele huidaandoeningen.

Naamgeving

De Latijnse naam van gewoon barbarakruid is Barbarea vulgaris. Vulgaris betekent ´gewoon´. De naam barbara komt volgens K. Hollerbach van de naamdag Sint Barbara, op 4 december, aangezien deze plant rond die datum nog steeds pluk- en eetbaar is. Omdat het in de winter eetbaar is wordt het wel ´winterkers´ genoemd. Het woord kers stamt in dit geval van ´eruca´ wat koolsoort betekent. In het oudhoogduits betekent cresso ´scherp´; daar kan deze naam ook vandaan komen. De plant is immers lid van de familie der kruisbloemigen, waartoe kool behoort. De Duitse kruidenwetenschapper Leonhart Fuchs uit de 16e eeuw meent dat ´barbara´ een verbastering is van carpentariorum herba. Dat is de oude Latijnse naam voor deze plant en het betekent ´timmermanskruid´. De plant kreeg deze naam omdat timmerlieden de plant gebruikten om wonden mee te behandelen. De naamdag Barbara op 4 december is vernoemd naar de heilige Barbara van Nicomedië. In het Duits heet de plant Winterkresse en de Engelstaligen noemen het bittercress of winter rocket.

Barbarakruid in de moestuin

Barbarakruid kun je eenvoudig in een moestuin kweken. Het vermeerdert zichzelf dus het kan handig zijn om zijn terrein af te bakenen middels een rijtje buxusstruikjes. Zaai het uit in de lente of in de herfst. Het is een ideale moestuinplant die het hele jaar door oogstbaar is. Zij vergt niet veel omkijk. Barbarakruid houdt van een leemachtige bodem en vochtige grond. Verder groeit het in de zon en halfschaduw.

Verzameltijd en inhoudsstoffen

Van winterkers wordt de hele plant gebruikt om zijn medicinale eigenschappen. Hij bloeit van april tot juli; dan zou je de bloemen of de knoppen kunnen verzamelen. De bladeren worden geplukt van september tot april. In winterkers zitten vitaminen zoals vitamine C, saponinen of zeepstoffen, flavonoïden zoals kaemferol en quercetine, mosterdolieglycosiden en glucosinolaten.

Natuurlijke insectenbestrijder

Barbarakruid staat er bij wetenschappers vooral om bekend dat het bepaalde insecten zoals motten kan weren vanwege de saponinen die het bevat. Je kunt daarom een thee maken van barbarakruid om insecten die andere planten uit de moestuin opeten, weg te jagen. Verder zou je het kunnen proberen om een mottenplaag in huis te bestrijden met een thee van deze plant in een plantenspuit te doen. Biologische boeren zullen deze plant soms aanplanten als biologische mottenbestrijder. De plant trekt namelijk motten aan die de eitjes in de plant leggen. Vervolgens komen de larven uit die echter gelijk dood gaan aangezien ze niet tegen de scherpe stoffen in barbarakruid kunnen.

Berichten uit de natuurtherapeutische praktijk

De medicinale eigenschappen van winterkers zijn door vele natuurartsen geconstateerd maar ze zijn niet onderworpen aan gedegen wetenschappelijk onderzoek. De hieronderstaande gebruikstoepassingen zijn alleen bekend vanuit de natuurtherapeutische praktijk; ze kennen geen wetenschappelijke onderbouwing. Voor de volgende zaken wordt aanbevolen om een thee te zetten van één glas van 20 gram barbarakruid.

• Voor wie een hartaanval of een beroerte heeft overleefd, is barbarakruid een remedie voor herstel. Het sap van deze plant helpt om de gevolgen van een verlamming en beroerte te overwinnen.
• Bij het ontbreken van de productie van zaadcellen, moet je het sap van het bloeiende kruid uitpersen met bijvoorbeeld een slow-juicer en regelmatig opdrinken.
• Ook kan een lage seksuele activiteit zich oplossen met deze plant. Twee maanden lang een thee drinken zal tot resultaat leiden.
• Winterkers heeft een sterk diuretisch effect waardoor het wordt gebruikt voor nierproblemen en oedeem. De vochtafdrijvende werking helpt bij waterzucht en prostaatkanker adenoom.
• Een thee ontneemt het lichaam van algemene zwakte en herstelt sterkte en veerkracht.
• Epilepsie kan mede met barbarakruid worden bestreden.
• Vitamine C in de bladeren maken het een goede plant bij scheurbuik of ondervoeding door bijvoorbeeld dagelijks uit de magnetron eten en witbrood nuttigen.

Eettips winterkers

Een winterkersthee is goed voor de eetlustgevoelens. Winterkers kun je in een roomboter doen om deze pittiger te maken. Het is eveneens een goed alternatief slablad voor een originele salade. Je kunt de bladeren fijnhakken en door een salade doen. De bladeren kunnen eveneens worden gekookt als een alternatief voor spinazie. De bloemetjes worden soms geplukt vlak voordat ze opengaan om ze als een broccoli-substituut te koken. Winterkers hoeft niet lang te worden gekookt; hooguit twee minuten is voldoende.