Bloedvlekjes huid, bloedingen: Immuun TrombocytoPenie ITP

Het hebben van allemaal dieprode bloedvlekjes op de huid en in de mond is een duidelijk teken van ITP. Dit staat voor Immuun TormbocytoPenie en is een auto-immuun ziekte. Daarbij worden de bloedplaatjes door het eigen afweersysteem aangevallen en vernietigd, waardoor de neiging tot het hebben van bloedingen in de huid toeneemt. Daarnaast kan het ook leiden tot inwendige bloedingen, welke via ontlasting of plas worden afgevoerd. Bovendien kan het aanleiding zijn voor extreme menstruatiebloedingen. Wat houdt ITP in, waardoor wordt het veroorzaakt en hoe wordt het behandeld?

Immuun TrombocytoPenie, ITP

• Afbraak van bloedplaatjes
• Voorkomen van ITP
• Invloed van trombocyten
• Huid bloedingen: purpura
• Overige kenmerkende symptomen
• Redenen van Immuun TrombocytoPenie
• Onderzoek en behandeling

Afbraak van bloedplaatjes

Bloedcellen bestaan uit hemoglobine, waarmee zuurstof kan worden ingevangen en vervoerd. Daarnaast bestaat het uit witte bloedlichaampjes, waarmee het immuunsysteem optreedt tegen indringers. Een derde belangrijke onderdeel zijn de bloedplaatjes. Deze zijn noodzakelijk voor het laten stollen van bloed, indien er bijvoorbeeld een wondje ontstaat. Daardoor kan de wond en huid versneld herstellen, zodat epitheelvorming kan plaatsvinden. Bij ITP (voorheen de Ziekte van Werlhof genoemd) keert het immuunsysteem zich tegen de plaatjes en worden dus afgebroken. Oftewel er bestaat minder kans dat het bloed kan stollen zodra het nodig is.

Voorkomen van ITP

Er wordt onderscheid gemaakt tussen de chronische en acute vorm van de ziekte. Indien het acuut optreedt dan is het meestal van toepassing bij jonge kinderen. Daarbij betreft het een tijdelijke aandoening, waarbij vaak geen behandelingstraject wordt opgestart. Met de tijd herstelt het lichaam zichzelf. Bij de chronische variant ligt dat anders. Deze variant komt meestal bij volwassen tot veertig jaar en soms bij oudere personen voor. De aandoening komt zeer sporadisch voor en wordt in ons land bij circa 500 mensen per jaar vastgesteld.

Invloed van trombocyten

Om het bloed enige plakkerigheid te geven, waarbij het versneld kan stollen bevat bloed trombocyten. Deze zijn verbonden aan bloedplaatjes, waardoor twee bloedplaatjes aan elkaar kunnen hechten of een mate van plakkerigheid bezitten. Bij een tekort aan deze stof of een chronische afwezigheid is de stroperigheid er niet meer, waardoor de kans op bloedingen toeneemt. Trombocyten worden aangemaakt in het beenmerg en worden afgegeven aan het bloed. Het heeft een houdbaarheid van ongeveer tien dagen. Bij een kleine verwonding zal snel stolling optreden. Dit principe is daardoor ook verwant aan het ontstaan van bloedpropjes ook wel trombose geheten. Het tegenovergestelde van die aandoening betreft dus ITP, waarbij het aandeel trombocyten veel te laag is.

Huid bloedingen: purpura

Omdat de consistentie van het bloed verandert en dus minder plakkerigheid bezit, kan het beter op plekken komen waar het normaal minder snel zou komen. Denk aan de aller kleinste en mogelijk relatief zwakkere adertjes net onder de huid. Het kan inhouden dat de druk plaatselijk te groot wordt, waardoor bloedingen kunnen ontstaan. De neiging tot stolling zal traag verlopen. Oftewel overal kunnen aan het oppervlak van de huid bloedrode stipjes en vlekjes verschijnen, waarbij het complete lichaam bedekt is. Uiteraard zal het ook voorkomen aan de binnenzijde van het lichaam, zoals het gehemelte, de tong, wangen, enzovoorts. Ook de kans op blauwe plekken zal hierbij hoog zijn.

Overige kenmerkende symptomen

Naast huidklachten kan het inwendig ook tot bloedingen leiden. Dat houdt in dat er bloed via de natuurlijke weg moet worden afgevoerd. Het kan betekenen dat de vrouw tijdens de menstruatie excessief veel bloed verliest. Daarnaast kan het inhouden dat er meer bloeddeeltjes in de urine zitten of dat er eerder anale bloedingen optreden. Inwendige en uitwendige wondjes helen slecht, waardoor bloedingen langdurig kunnen aanhouden, de kans op bloedinfectie toeneemt en er potentieel bloedarmoede van toepassing kan zijn. Let wel dat deze symptomen ook kunnen voorkomen terwijl er aan de huid niets is te zien.

Redenen van Immuun TrombocytoPenie

Aan het oppervlak van de trombocyten zijn eiwitten verbonden, waarop het lichaam gaat reageren. Deze specifieke eiwitten worden als lichaamsvreemd bestempeld, waardoor het immuunsysteem via witte bloedlichaampjes ertegen optreedt. Door die aanval worden naast de eiwitten eveneens trombocyten afgebroken. Waarom het immuunsysteem ineens die eiwitten als lichaamsvreemd identificeert, is onbekend. Mogelijk zijn er antistoffen beschikbaar (overgedragen uit vergane tijden via genetisch materiaal), waarbij het in bepaalde condities wordt geactiveerd. Indien het immuunsysteem ertegen optreedt, worden beta-lymfocyten aangemaakt welke aan de trombocyten hechten. Daarna worden deze cellen in verhoogd tempo door de milt afgevoerd en onschadelijk gemaakt. Het zorgt ervoor dat er zeer snel een aanzienlijk tekort ontstaat.

Onderzoek en behandeling

Betreft het een gezond jong persoon dan zal vaak geen aanvullend onderzoek worden gedaan. Dit is anders als het om een ouder persoon gaat of als een behandeling niet aanslaat. Er dient dan een beenmergonderzoek te worden verricht om vast te stellen of de aanmaak nog van toepassing is. Het kan namelijk voorkomen dat het immuunsysteem ook de aanmaak in het beenmerg ontregelt, waardoor de persoon geen enkele trombocyten meer heeft. Daarnaast moet worden uitgesloten dat men andere immuunziekten heeft. De behandeling heeft tot doel om complicaties van ITP te voorkomen, waarnaast het lichaam moet worden gestimuleerd dat het immuunsysteem geen trombocyten meer afbreekt. Vaak zal Prednison, Rituximab (uitschakeling beta-lymfocyten) en/ of Neoral worden voorgeschreven om het immuunsysteem te temperen.

Lees verder

• De samenstelling van bloed: waaruit bestaat bloed?
• Een bloedinfectie kan grote gevolgen hebben
• Bilirubine als overblijfsel van hemoglobine bloed: geelzucht
• Tekort rode bloedlichaampjes HB: wat kunnen de redenen zijn?