Epilepsie en zwangerschap: de gevolgen voor het kind

Iemand die lijdt aan epilepsie heeft een storing in het prikkelinggeleidingssysteem in de hersenen. Er ontstaat een soort elektrische kortsluiting, waardoor er een aanval ontstaat. Epilepsie is in veel gevallen goed te behandelen met medicijnen, waardoor aanvallen verminderen of soms helemaal verdwijnen. Wanneer een vrouw met epilepsie zwanger wil worden en medicijnen gebruikt, zal er eerst goed gekeken moeten worden naar de mogelijke gevolgen voor het ongeboren kind. Zij zal onder behandeling komen te staan van een gynaecoloog en de bevalling moet plaatsvinden in het ziekenhuis.

Algemeen

Epilepsie, ook wel vallende ziekte genoemd is een aandoening in de hersenen waarbij er een elektrische kortsluiting ontstaat. Het ontstaat aanvalsgewijs en meestal duurt een aanval niet zo lang. Vaak gaat dit gepaard met heftige schokken waarbij iemand zijn bewustzijn even kwijt is. Dit hoeft niet altijd het geval te zijn. Soms is iemand alleen even kortdurend afwezig (absence). Deze ziekte kan ontstaan als gevolg van een beschadiging in de hersenen, bijvoorbeeld door een hersenvliesontsteking of een beroerte. Soms is er sprake van een erfelijke aanleg en komt het in bepaalde families vaker voor. Het is niet altijd duidelijk waarom iemand epilepsie heeft. In veel gevallen is er wat aan te doen, bijvoorbeeld door middel van medicijnen. Hierdoor kunnen aanvallen verdwijnen of verminderen.

Zwanger worden

Vrouwen die medicijnen gebruiken voor de epilepsie, lopen een groter risico op aangeboren afwijkingen bij het kind. Wanneer je de wens hebt om zwanger te worden, is het raadzaam om dit ruim van tevoren te overleggen met je arts. Het risico op afwijkingen bij het kind, heeft te maken met de bloedspiegel. Door het gebruik van medicijnen is de bloedspiegel hoger. Het kan zijn dat je over moet stappen naar een ander soort medicijnen, bijvoorbeeld middelen met een vertraagde afgifte. Het kan zijn dat je de medicatie moet verdelen over meerdere momenten van de dag.

Schadelijke medicijnen

Het ligt aan het soort medicijn om te bepalen hoe schadelijk het kan zijn. Mocht je meerdere medicijnen tegelijk gebruiken, is de kans op een afwijking bij de geboorte van de baby groter. De eventuele schadelijke effecten treden al vroeg op in de zwangerschap. De volgende afwijkingen kunnen optreden:

• Open ruggetje of open hoofdje
• Afwijkingen aan het hart
• Hazenlip of gespleten gehemelte
• Afwijkingen van het skelet

Mocht je (ongepland) zwanger raken en medicijnen gebruiken die schadelijk zijn voor het kind, moet je overleg plegen met je arts. Je kunt nooit ineens stoppen met medicijnen, omdat dit een grote aanval kan uitlokken wat ook schadelijk is voor het kind.

Aanpassen van de medicijnen

Soms moet de hoeveelheid of het soort medicijn worden aangepast voordat je zwanger wordt. Bij een lichte medicatie kan er soms tijdens de zwangerschap volledig worden gestopt. Door de zwangerschap kan het zijn dat je medicijnen sneller worden afgebroken, waardoor de kans op het krijgen van een aanval groter wordt. Daarom kan het zijn dat de dokter in sommige gevallen de dosis verhoogt tijdens de zwangerschap. Voor de zwangerschap krijg je extra foliumzuur voorgeschreven, dit is een vitamine die de kans op het krijgen van een open ruggetje verkleint.

Controle tijdens zwangerschap

De zwangerschap verloopt meestal ongeveer hetzelfde als bij een vrouw zonder epilepsie. Meestal zal de neuroloog je doorverwijzen naar een gynaecoloog in plaats van een verloskundige, omdat deze meer medische begeleiding kan geven. Een verloskundige verwijst iemand altijd door naar een gynaecoloog indien er problemen te verwachten zijn. Iemand met epilepsie moet altijd in het ziekenhuis bevallen. Het krijgen van een aanval tijdens de bevalling is gevaarlijk voor zowel de moeder als het kind.

Prenataal onderzoek

Er bestaat de mogelijkheid om tijdens de zwangerschap te laten onderzoeken of je kind een aangeboren afwijking heeft. Door middel van een echo is te zien of er afwijkende vormen zijn aan het hart, hoofd en ruggetje. Dit is een veilig onderzoek voor zowel moeder als kind. Een vruchtwaterpunctie wordt uitgevoerd wanneer er een verhoogd risico is op een kind met een open ruggetje. Er is een verhoogd risico van een half procent op het krijgen van een miskraam. Tijdens dit onderzoek wordt de buik plaatselijk verdoofd en wordt er vruchtwater afgenomen.

Zwangerschap afbreken

Het is aan te bevelen om van te voren goed na te denken wat je doet wanneer er een afwijking is bij het kind. Praat er over met je partner over wat te doen in zo’n dergelijke situatie. In Nederland bestaat de mogelijkheid om een zwangerschap af te breken tot en met de 22ste week. Hoe eerder de zwangerschap wordt afgebroken, hoe minder de risico’s zijn en hoe minder belastend het is.

Borstvoeding

Het ligt aan het soort medicijn of je borstvoeding mag geven. Sommige anti-epileptica zoals benzodiazepines kunnen zorgen voor sufheid. Ook kan het stoppen van zulke medicijnen zorgen voor ontwenningsverschijnselen, zoals trillen, slaapproblemen en prikkelbaar zijn. Overleg over het geven van borstvoeding altijd met de arts.

Lees verder

• Epilepsie: wat houdt een aanval in en wat zijn de symptomen?
• Epilepsie: ketogeen dieet tegen aanvallen
• Epilepsie behandelen met medicijnen
• Epilepsie: twee verschillende hoofdsoorten
• Epilepsie: acceptatie en ermee leren leven