Couvade: zwangerschapsverschijnselen bij de man

Veranderingen in eetlust, toename van gewicht, rugpijn en indigestie. Deze verschijnselen passen bij een zwangerschap. Maar wat als een man deze klachten krijgt terwijl zijn vrouw zwanger is? In dat geval is er mogelijk sprake van couvade: zwangerschapsverschijnselen die optreden bij een man. De oorzaak wordt vaak gezocht in solidariteit met de partner maar kan ook een kenmerk zijn van jaloezie met betrekking tot de behandeling die de vrouw ten deel valt wanneer ze zwanger is.

Couvade of mannenkraambed

Zwangere vrouwen klagen vaak ook ongemakken die verband houden met hun zwangerschap. Ze krijgen rugpijn en buikkrampen, krijgen trek in (cravings) naar producten waar ze normaal niet van houden of juist een afkeer van hele normale voedingsmiddelen. Veel van deze klachten zijn te herleiden naar de fysieke en hormonale veranderingen waarmee een vrouw tijdens haar zwangerschap te maken krijgt. Maar wat nu als je man of vriend soortgelijke symptomen krijgt terwijl deze bij hem duidelijk niet lichamelijk van aard kunnen zijn? Mogelijk is er sprake van couvade: de man krijgt dezelfde zwangerschapsverschijnselen als de vrouw, alleen zijn deze puur psychisch van aard. Van het fenomeen werd voor het eerst melding gemaakt in 1865 door de Britse antropoloog Edward Burnett Tylor.

Er is geen verband bekend tussen couvade en schijnzwangerschap. In laatstgenoemde geval vertoont de vrouw tekenen van zwangerschap terwijl dit geen verband houdt met haar lichamelijke toestand. Dit kan met name voorkomen bij vrouwen die té erg bezig zijn met zwanger worden.

Literatuur over couvade

Wil je je inlezen in het onderwerp zwangerschapsverschijnselen bij de man dan is het boek 'Vaders zijn ook zwanger' van Mark Schell een leuk startpunt. Schell beschrijft in dit boek in luchtige en duidelijke mannentaal wat er allemaal kan gebeuren in en rond de zwangerschap, inclusief waardevolle tips. Ook een leuk geschenkidee dus!

Mogelijke symptomen couvade

Couvade wordt in verband gebracht met de volgende lichamelijk en psychische verschijnselen:

Misselijkheid
Brandend maagzuur
Buikpijn
Opgezette buik
Veranderingen in eetlust
Kiespijn
Kramp in de benen
Rugpijn
Irritaties aan de genitaliën
Veranderingen in het slaappatroon
Veranderingen in het reukvermogen
Angsten
Depressie
Rusteloosheid
Verminderd libido

Geen psychische aandoening

Alhoewel een couvade wel psychisch van aard is wordt deze niet ingedeeld bij de psychische aandoeningen. Dit komt omdat mannen die eraan lijden zich normaliter wel bewust zijn van het feit dat ze niet echt zwanger zijn. Ook is de aandoening niet dusdanig heftig dat hiervoor medische hulp gezocht hoeft te worden. Na bevalling verdwijnen de klachten normaal weer. Eventueel extra aangekomen kilo's kunnen met sporten en diëten weer worden weggewerkt.

Er zijn uiterst zeldzame gevallen bekend waarbij een couvade is doorgeslagen in psychotische wanen met gewelddadige gevolgen. Hier wordt er door artsen vanuit gegaan dat het simpelweg een trigger was voor een reeds onder de oppervlakte aanwezige psychose die door de veranderingen in het dagelijks leven tot uiting komt en mogelijk blijvende gevolgen kan hebben.

Wat kun je er tegen doen?

Dat de symptomen optreden is vervelend voor zowel de man als de vrouw. De vrouw wil gesteund worden door haar man, maar doordat ook hij met fysieke malheur te kampen krijgt kan hij er niet optimaal voor haar zijn. Verdenkingen van de vrouw richting de man dat deze de symptomen veinst of zich aanstelt kunnen bovendien zorgen voor relationele problemen in een toch als stressvolle tijd. Waar de lichamelijke problemen vaak deels met pijnstillers en extra rust kunnen worden bestreden, kan het ook raadzaam zijn hulp te zoeken bij psycholoog gespecialiseerd in deze problematiek. De huisarts kan hier in adviseren.

Couvade in andere culturen

In bepaalde culturen wordt couvade of mannenkraambed beschouwd als een natuurlijk fenomeen en wordt het omgeven door rituelen. Zo is het in Papoea-Nieuw-Guinea bij bepaalde stammen gebruik dat de man buiten het dorp een hut bouwen en daar de pijn ondergaan die een vrouw heeft tijdens de bevalling. Dergelijke rituelen werden door antropologen ook beschreven in China, Thailand, Rusland en onder de oorspronkelijke bewoners van Noord-Amerika. Couvade is ook erg bekend in de Baskische cultuur. Het werd in de oudheid reeds beschreven.