Keizersnede, hoe gaat dat in zijn werk?

De keizersnede is een operatie om een kind ter wereld te brengen als het niet op de natuurlijke manier lukt of als het veiliger is om het kind te halen. De keizersnede komt als ingreep wereldwijd het meeste voor. Overal ter wereld worden immers kinderen geboren en lang niet altijd loopt een baring voorspoedig. De 'eerste' keizersnee werd uitgevoerd door Jacob Nufer, die gewend was om varkens te castreren. Zijn vrouw had langdurige barensnood. Rond het jaar 1500 voerde Jacob Nufer met succes een keizersnee uit op zijn vrouw. Nufer was gewend varkens te castreren, wat zijn besluit om het kind te halen, waarschijnlijk beïnvloedde. Zijn vrouw was de eerste vrouw die officieel een keizersnee overleefde. Ze zou na de geboorte van het kind nog meerdere kinderen gekregen hebben. Hoewel dit verhaal niet met zekerheid te controleren valt omdat het pas 82 jaar later werd opgeschreven, gaat men er over het algemeen vanuit dat Jacob Nufer inderdaad de eerste succesvolle keizersnee heeft uitgevoerd. Dat zijn vrouw de ingreep overleefde, vindt men aanvaardbaar, ze woonden in Zwitserland.

Eerste keizersnee

Het verhaal dat Julius Caesar (die 44-100 jaar voor Christus leefde) met de keizersnee zou zijn geboren, wordt door de meesten niet logisch geacht, voornamelijk omdat de moeder van Julius Caesar volgens de overlevering de keizersnede overleefde en nog ruime tijd daarna geleefd heeft. Voor de tijd waarin Julius Caesar leefde vind men het blijkbaar niet aanvaardbaar dat een vrouw een keizersnee zou kunnen overleven. De keizersnee werd in die tijd echter wel al regelmatig op dode dieren uitgevoerd en ook op gestorven vrouwen. Als een zwangere vrouw in die periode overleed dan werd haar kind door middel van operatief ingrijpen uit haar buik verwijderd en het kreeg een eigen begrafenis. Snijden in het Latijn betekent caedere. Mogelijk is de naam Caesar daaruit voortgekomen. Lex Caesarea betekent 'keizerlijke wet'. Het is ook mogelijk dat de naam van Caesar daarvan afgeleid werd. De officiële naam voor een keizersnee is sectio caesarea.

Keizersnee, wanneer en waarom?

Er zijn verschillende redenen waarom besloten kan worden om een keizersnee uit te voeren. Soms wordt onverwachts tot een spoed keizersnee besloten. De meest voorkomende redeneren voor spoed zijn:

• Losgelaten placenta
• Uitgezakte navelstreng
• Kind verkeerd in nood om andere redenen
• Moeder en/of kind is in gevaar om andere redenen
• Overig

Keizersneden worden vaker uitgevoerd als:

• De vrouw een (te) klein bekken heeft
• Baring die niet vordert en/of te lang duurt
• Bij hoge bloeddruk van de moeder
• Als de moeder al eerder keizersnede heeft gehad
• Meerlingen
• Voorliggende placenta
• Stuitligging of andere afwijkende ligging van het kind
• Aangeboren afwijking wat aanleiding geeft tot keizersnee
• Kunstverlossing (tangverlossing en/of vacuüm extractie) is niet succesvol
• Zeer groot kind
• Bij HIV of een ander gevaarlijk virus
• Als de moeder een totaalruptuur heeft gehad bij een voorgaande bevalling
• Overige

Keizersnede, hoe gaat dat?

Bij een spoedkeizersnede kan een totale narcose gegeven worden als het niet anders kan. In het merendeel van de gevallen zal echter een ruggenprik gegeven worden. Vaak wordt een keizersnede van te voren gepland, maar lang niet altijd. Er kan ook met spoed besloten een keizersnee uit te voeren. Het voordeel van een ruggenprik voor de vrouw is dat ze de geboorte van de baby kan meemaken, ook al is het dan op de operatietafel.

Ruggenprik

Het kind (of de kinderen) wordt/worden gehaald doordat er een snee wordt gemaakt op de bikinilijn, door de baarmoederwand heen. Artsen die de ingreep uitvoeren hebben hier zeer veel ervaring mee, het komt dan ook zeer zelden voor dat de baby een wondje oploopt. Kort nadat de snede is gezet wordt vrijkomend bloed weggezogen, mede om te voorkomen dat de baby (te veel) bloed binnen de mond binnenkrijgt; het hoofdje wordt zo snel mogelijk door de opening in de buik, naar buiten getild, waarna het hele lichaampje geboren wordt. De navelstreng wordt afgebonden en doorgeknipt (mogelijk door de vader als die op de operatiekamer aanwezig mag zijn) en ook de moeder kan het kind vrijwel meteen bewonderen. Het is bij een keizersnede meestal niet mogelijk om het kind op de buik van de moeder neer te leggen. De moeder kan het kindje wel even bewonderen en met de handen aanraken. Terwijl het kind wordt onderzocht, wordt de placenta verwijderd en de buik weer gesloten. Een keizersnede duurt ongeveer een half uur.

Herstellen van een keizersnee

Na een keizersnee heb je een buikwond die netjes gehecht is, en die helen moet. De buikwond is (meestal) een horizontale gehechte snede van ongeveer 10 centimeter, net boven de haargrens van de venusheuvel. De een vindt het herstellen na een keizersnee pijnlijker dan de ander. Voornamelijk bij hoesten, lachen en alle andere momenten waarop er wat druk op de buikspieren komt te staan, is de pijn de eerste week goed te voelen. Er wordt de eerste dagen vaak pijnstilling gegeven. De moeder mag en moet vrij snel weer lopen. Je krijgt dan een kussentje om tegen je buik te drukken, om tegendruk te geven op de wond tijdens lopen, hoesten, niezen, enzovoorts. De eerste paar dagen kan je nog wat wankel op je benen staan, niet alleen door de keizersnede maar ook door de veranderingen in je lichaam nu de baby geboren is. In het ziekenhuis willen ze je zo snel mogelijk weer op de been hebben, om (onder andere) trombose te voorkomen. Als je niet had verwacht dat je een keizersnee zou krijgen, kan het even duren voordat je dat verwerkt hebt. Al je veel pijn hebt gehad bij de bevalling en het ging om een niet vorderende baring, kan een keizersnee als een geschenk uit de hemel komen, en dan heb je er mogelijk ook minder moeite mee dat de bevalling niet via de natuurlijke weg heeft kunnen plaatsvinden. Het belangrijkste is immers dat je kind en jij gezond verder kunnen met het leven.

Borstvoeding

Na een keizersnee kan (en mag) je gewoon borstvoeding geven. Voor een baby is borstvoeding het beste en het geeft bescherming tegen ziektes.

Lees verder

• Bevalling. Hoe verloopt de geboorte van een baby?
• 26 tot 40 weken zwanger. Ontwikkeling van de zwangerschap
• De pijn van weeën bij de bevalling herkennen
• Hoofdpijn tijdens de zwangerschap
• Doet een bevalling pijn? Geboorte en weeën