De geneeskracht van westerse karmozijnbes

Westerse karmozijnbes is een vaste plant met een mooie, speciale bloeiwijze. Hij kan drie meter hoog worden, maar meestal wordt deze geneesplant niet groter dan anderhalve meter. In Nederland komt deze plant soms spontaan in een onbewerkt stukje tuin op, omdat de zaadjes zijn meegenomen door vogels. Het is een schitterende sierplant. Van oorsprong komt de plant uit Noord-Amerika. De plant heeft geneeskracht bij een aantal ziekten. De wortel van westerse karmozijnbes wordt onder andere ingezet bij ontstekingen op het lymfesysteem en de bovenste luchtwegen, rugpijn, ontstekingen van de geslachtsdelen en huidziekten. Westerse karmozijnbes is zowel in de fytotherapie als in de homeopathie een geneesplant. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Eetbaarheid en giftigheid van de bes
• Eetbaarheid van het blad
• Traditioneel gebruik karmozijnbes
• Naamgeving
• Werkzame stoffen
• Karmozijnbes weert ontstekingen
• Overige medicinale werkingen westerse karmozijnbes
• Dosis en veiligheid

Eetbaarheid en giftigheid van de bes

Westerse karmozijnbes is in principe giftig maar hij wordt toch gegeten. Het eten van 1 tot 10 rauwe bessen geeft bij vrijwel niemand problemen maar meer moeten er niet gegeten worden. De meeste mensen denken dat alleen de zaadjes van de bes giftig zijn. Er zijn in het verleden karmozijnbesvergiftigingsgevallen geweest maar er is één geval met dodelijke afloop gemeld. Dat was een kind die het sap van deze plant had voorgeschoteld gekregen; in dit sap zaten de verpulverde zaadjes. Daarnaast worden voor een glas sap veel meer dan 10 bessen gebruikt. Karmozijnbessen worden gekookt, van hun zaadjes ontdaan om te dienen als vulling in een taart. Het koken zou de weinig gifstoffen in de bessen onschadelijk maken en de zaadjes moeten worden weggedaan omdat daar de echte grote hoeveelheid toxinen in zouden zitten.

Eetbaarheid van het blad

De blaadjes van deze plant worden ook gegeten hoewel ook hier gifstoffen in zitten. De blaadjes worden een aantal keer als groente geblancheerd of gewoon gekookt zodat de gifstoffen verdwijnen. De bladeren kunnen als spinazie worden bereid om tot groenten te dienen. Scheuten van deze plant worden gegeten ter vervanging van asperges. Uiteraard moeten eveneens de scheuten net als asperges geblancheerd worden.

Traditioneel gebruik karmozijnbes

De wortel van karmozijnbes wordt nooit gegeten maar het wordt wel als medicijn gebruikt. De oorspronkelijke inwoners van de V.S., de Indianen, gebruikten karmozijnbeswortel als pap op de huid om huiduitslag ter hoogte van de borststreek mee te behandelen. De Indianen gebruiken karmozijnbeswortel ook om kanker, jeuk, reumatische aandoeningen en syfilis te genezen.

Naamgeving

In het Latijn wordt westerse karmozijnbes Phytolacca americana genoemd. Behalve westerse karmozijnbes zeggen we in het Nederlands ook karmozijnbes tegen deze plant. In het Duits heet deze plant Amerikanische Kermesbeere en in het Engels zegt men American pokeweed.

Werkzame stoffen

Van westerse karmozijnbes wordt voor fytotherapeutische doeleinden enkel de wortel aangewend. In deze wortel zitten de volgende belangrijke werkzame stoffen: triterpenoïde saponinen zoals phyolaccosiden A-E, de aglyconen phytolaccageninen en phytolaccazuur, sterolen, lectinen en glycoproteïnen.

Karmozijnbes weert ontstekingen

Westerse karmozijnbes heeft een ontstekingswerende werking die met name gunstig is voor het lymfesysteem en de bovenste luchtwegen. Deze wortel is nog niet grondig wetenschappelijk onderzocht maar het lijkt er sterk op dat het ook een immuunsysteemstimulerende werkzaamheid heeft. De geneeskrachtige werking op de keel en het strottenhoofd zijn reeds ruimschoots onderzocht. In de fytotherapie wordt de westerse karmozijnbes voorgeschreven bij de volgende indicaties:

• Strottenhoofdontsteking,
• Tonsillitis of amandelontsteking,
• Lymfadenitis of lymfeklierontsteking,
• Gezwollen lymfeklieren,
• Vergrote schildklier,
• Testikelontsteking,
• Eierstokontsteking.

Overige medicinale werkingen westerse karmozijnbes

Westerse karmozijnbes heeft een depuratieve of bloedzuiverende werking. Daarnaast heeft het een ontstekingswerende werking. Dat maakt het voor fytotherapeuten een plant die kan worden ingezet bij:

• Chronische reumaklachten,
• Lumbago,
• Artritis, artrose, jicht,
• Huidziekten.

Dosis en veiligheid

Er is een aantal manieren om deze geneesplant te gebruiken.

• Gedroogde wortel: 0.2 tot 1 gram driemaal per dag koken en het vocht opdrinken als thee.
• Een kwart dessertlepel wortelpoeder 10 tot 15 minuten laten doorkoken en driemaal per dag het vocht innemen als een thee.
• Driemaal per dag een 0.25ml tinctuur (1:10, 45%) innemen.

De wortel verandert in een gifstof als er te veel van wordt ingenomen. Karmozijnbeswortel alleen gebruiken op doktersvoorschrift. Bij zwangerschap, tijdens het zogen, leukemie en maagdarmontstekingen mag karmozijnbeswortel niet worden gebruikt. Wanneer een pap van de wortel uitwendig wordt gebruikt let er dan goed op dat oogcontact vermeden wordt.