Zwanger en visolie

Het wordt aangeraden om tijdens de zwangerschap ten minste een keer per week een portie vette vis te eten. De vetten uit de vis, ook wel de visolie genoemd, hebben zwangere vrouwen namelijk hard nodig voor de ontwikkeling van de baby. Toch vinden vele zwangere vrouwen het niet makkelijk om zich aan dit advies te houden, slechts tien procent eet namelijk maar voldoende vis. Voor de overige negentig procent is er visolie in capsules beschikbaar, maar zijn capsules wel net zo goed als het eten van vette vis?

Visolie

Visolie is afkomstig uit vette vissoorten zoals makreel, haring, zalm, sardientjes en ansjovis. De olie uit de vissen bevat twee soorten gezonde omega 3-vetzuren, namelijk EPA (eicosapentaeenzuur) en DHA (docosahexaeenzuur). Visolie kan men binnen krijgen door het simpelweg eten van vette vis. Maar fabrikanten winnen ook geraffineerde visolie uit vette vis, waardoor visolie ook verkrijgbaar is in capsules of olievorm.

Capsules of vette vis?

De meeste gezondheidseffecten van visolie zijn gebaseerd op het eten van vette vis. Wat de gezondheidseffecten zijn van visolie uit een capsule is onduidelijk. Daarom wordt zwangere vrouwen aangeraden om minimaal twee keer per week vis te eten, waarvan een keer vette vis. Vaker dan twee keer per week vette vis wordt weer afgeraden omdat er dan mogelijk sprake is van een te hoge inname van gevaarlijke stoffen zoals zware metalen, dioxines en PCB's. Er geldt geen advies voor het innemen van visoliecapsules tijdens de zwangerschap.

Productie

De productie van visolie vraagt een grote hoeveelheid vis. Voor een liter visolie is zo'n twintig tot honderd kilo vette vis nodig. De olie wordt gewonnen onder hoge druk bij lage temperaturen. Op deze manier blijft de structuur van de olie zoveel mogelijk behouden, wat gunstig is voor de kwaliteit van de visolie. Omdat visolie gevoelig is voor oxidatie, wordt er meestal een antioxidant in de vorm van vitamine E toegevoegd.

Krillolie

Krillolie is een meer milieuvriendelijke variant op visolie. Krill is een diertje die in de zee leeft en een beetje op een garnaal lijkt. De diertjes leven van plankton en algen. Krill behoort tot de voedselbron van vette vissen. Door olie te winnen uit krill is er minder bevissing nodig waardoor het overbevissing tegen gaat. Omdat de diertjes het ALA uit plankton en algen omzetten in EPA en DHA, bevat het dezelfde gezonde eigenschappen als visolie. Het verschil is dat de vetzuren in krillolie in een andere vorm voorkomen, waardoor ze beter door het lichaam worden opgenomen. Krillolie bevat van nature veel antioxidanten, welke kunnen bijdrage aan het beschermen van weefsels tegen vrije radicalen en zo het risico op kanker en hart- en vaatziekten mogelijk kunnen verkleinen.

Gezondheid

Omega 3-vetzuren hebben een positieve uitwerking op de gezondheid. Ze hebben een beschermende werking op het hart en de bloedvaten en kunnen daardoor het risico op aan hart en bloedvaten gerelateerde ziekten, zoals ontstekingen, hartfalen en trombose, voorkomen. Omega 3-vetzuren uit visolie zijn essentiële vetzuren welke het lichaam niet zelf kan maken. Bij een tekort aan de omega 3-vetzuren EPA en DHA kunnen er symptomen ontstaan zoals dorst, huidproblemen, slechte nagels, allergieën, slechter zicht, slechtere concentratie, angst en slapeloosheid.

Hart- en bloedvaten

Uit meerdere onderzoeken is gebleken dat omega 3-vetzuren uit vette vis het risico op sterfte aan hartziekten verkleint. Dit heeft te maken met het gunstige effect van DHA en EPA op het cholesterolgehalte in het bloed. Het zorgt namelijk voor een toename van het goede HDL cholesterol en een afname van het slechte LDL cholesterol. Daar komt bij dat de goede vetzuren uit vis de bloeddruk kunnen verlagen. Beide zorgen ervoor dat de bloedvaten in betere conditie blijven, waardoor hartziekten minder snel zullen ontstaan.

Hersenen

Een groot deel van de hersenen bestaan uit het vetzuur DHA. Maar ook zenuw- en oogweefsel bestaan uit deze stof. Dit maakt DHA essentieel voor een goede aanmaak van de hersenen en het netvlies. Hierdoor is het voor zwangere vrouwen van belang dat ze er genoeg van binnen krijgen. Als er een tekort aan DHA ontstaat, zal de voorraad van de moeder aangesproken worden. Dit kan leiden tot tekorten bij de moeder waardoor er lichamelijke, maar ook psychische klachten kunnen ontstaan.

Depressie

Omdat DHA een belangrijke rol speelt bij de regulatie van het gedrag en de stemming, kan het vetzuur ook helpen bij het verminderen van depressieve gevoelens. Er zijn ook aanwijzingen dat voldoende visolie een postnatale depressie kan helpen voorkomen. Tenslotte kan het concentratieproblemen en stress verminderen.

Hormoonhuishouding

Het andere omega 3-vetzuur in vis, namelijk EPA, vormt een bestandsdeel voor stoffen die een invloed hebben op hormonen. Hierdoor kan visolie hormoonschommelingen tijdens een zwangerschap verminderen. Dit kan leiden tot een vermindering van zwangerschapskwaaltjes.

Effecten op de ontwikkeling van de baby

Met name EPA en DHA uit visolie hebben een gunstig effect op de ontwikkeling van de foetus. Het kan namelijk zorgen voor een toename in hersengebied dat verantwoordelijk is voor een goed geheugen, het spraakvermogen, de leerprestaties en het gedrag. Hierdoor kan voldoende inname van visolie zorgen voor betere leerprestaties. Daarnaast is DHA onmisbaar voor de ontwikkeling van het netvlies.

Verontreiniging

Omdat zeeën en oceanen vervuild zijn met landbouwgif en afvalstoffen, zijn de vissen die erin leven ook vervuild met gevaarlijke stoffen zoals dioxines, PCB's en zware metalen. Vooral de vissen die hoog in de voedselkring zitten, hebben een hoog gehalte aan deze gevaarlijke stoffen in hun lichaam. Doordat de stoffen vetoplosbaar zijn, zitten ze met name in de visolie. Hierdoor is visolie in capsulevorm ook vaak verontreinigd. Voor zwangere vrouwen kunnen deze verontreinigingen extra gevaarlijk zijn, omdat de baby deze stoffen ook in het bloed krijgt. Door het lage gewicht van de baby kunnen de gevolgen extra schadelijk zijn. Symptomen bij de baby kunnen variëren van een lager geboortegewicht tot ernstige aangeboren afwijkingen zoals hersenletsel en nier- en longbeschadiging. In tegenstelling tot visolie heeft krillolie een veel lager gehalte aan vervuiling. Dit komt doordat het afkomstig is van diertjes die lager in de voedselketen staan en daardoor minder vervuiling hebben opgeslagen.

Visolie tijdens de zwangerschap

Hoewel visolie tijdens de zwangerschap vele gezondheidsvoordelen kent, kan de geur en smaak van vis bij zwangere vrouwen soms tegenstaan. Dit kan ook de reden zijn dat zo'n negentig procent van de zwangere vrouwen niet de aanbevolen hoeveelheid vis eet. Hoewel het eten van vis de voorkeur geniet, kunnen visoliecapsules een uitkomst bieden als vis tijdens de zwangerschap niet verdragen wordt. Als ook het eten van een visoliecapsule teveel oprispingen geeft, kan men kiezen voor krilloliecapsules, welke minder vissmaak hebben en geen oprispingen geven. Ook na de bevalling en tijdens het geven van borstvoeding is het aan te raden om voldoende visolie binnen te krijgen. Zo kan de moeder het gehalte aan DHA en EPA weer op niveau krijgen en de baby, wiens hersenen na de geboorte nog lange tijd doorgroeien, krijgt de omega 3-vetzuren via de moedermelk binnen. Vooral als de baby te vroeg geboren is, zijn DHA en EPA belangrijk, omdat te vroeg geboren baby's deze vetzuren nog niet voldoende zelf kunnen aanmaken.

Lees verder

• Zwanger en vis eten
• Zwanger en makreel
• Zwanger en paling
• Zwanger en haring
• Zwanger en gerookte zalm