Teveel ijzer: symptomen & behandeling ijzeroverschot
Net zoals een ijzertekort vervelende gevolgen kan hebben voor het lichaam, kan ook een teveel aan ijzer symptomen met zich meebrengen. Dit ijzeroverschot, ook wel hemochromatose genoemd, kan op lange termijn schadelijk zijn voor de lever en complicaties veroorzaken. Doordat de symptomen van ijzeroverschot ook met andere ziekten te maken kunnen hebben, wordt de link met een teveel aan ijzer niet altijd meteen gelegd. Een teveel aan ijzer kan vastgesteld worden na onderzoek van de ijzerwaarden in het bloed, waarbij een te hoog ijzergehalte aan het licht kan komen. Hierna kan de diagnose van ijzerstapelingsziekte (hemochromatose) gesteld worden. Het volgen van een ijzerarm dieet kan helpen om het overschot aan ijzer weg te werken. Wat zijn de oorzaken en symptomen van teveel ijzer in het bloed en waaruit bestaat de behandeling ervan?
Teveel ijzer in het bloed
IJzer is een mineraal dat het menselijk lichaam nodig heeft om te kunnen functioneren. IJzer geeft ons energie, zorgt voor de afbraak van schadelijke stoffen én voor het aanmaken van afweerstoffen. Bovendien stimuleert ijzer het zuurstoftransport in het lichaam. Net zoals een ijzertekort problematisch kan zijn, kan ook een teveel aan ijzer in het bloed leiden tot complicaties. Het is zaak om dit vroeg te diagnosticeren, zodat er op lange termijn zo weinig mogelijk schade aangericht kan worden.Hoge ijzerwaarden
Een te hoog ijzergehalte kan door de arts vastgesteld worden door middel van een bloedonderzoek. Hierbij zal zowel het ferritine als het transferrine nagekeken worden. Als uit je bloedwaarden blijkt dat er te veel ijzer aanwezig is, kan beslist worden tot de diagnose van hemochromatose. Hemochromatose of ijzerstapelingsziekte zijn de medische termen voor de aandoening waarbij het lichaam te veel ijzer opneemt uit voeding.Te veel ijzer erfelijk?
De oorzaak van hemochromatose is een genetische afwijking, die maakt dat het overtollige ijzer niet wordt uitgescheiden. Hierdoor gaat het zich opstapelen in de lever en eventueel verder verspreiden naar andere organen, waar het schade kan aanrichten. Bij het onderzoek zal de arts ook vragen naar eventuele voorgaande gevallen van hemochromatose in de familie. De mogelijke erfelijkheid van deze aandoening kan de arts helpen om de juiste diagnose te stellen. Doordat de symptomen die met ijzeroverschot gepaard gaan ook een teken van andere aandoeningen kunnen zijn, is de link met een teveel aan ijzer niet altijd snel gelegd.Symptomen ijzeroverschot
Pijn
Een teveel aan ijzer kan pijnklachten veroorzaken, met name aan de gewrichten en in de bovenkant van de buik. Het is op deze laatste plek dat de lever is gesitueerd, en het is dan ook vaak de lever die schade ondervindt van een ijzeroverschot.Leverproblemen
De lever is een orgaan dat zorgt voor de verwerking van afvalstoffen en kan als een zuiverend orgaan beschouwd worden. Daarnaast dient de lever ook als orgaan waar een teveel aan ijzer wordt opgestapeld. IJzeroverschot kan problemen aan de lever veroorzaken, zoals leververgroting, levercirrose en in zeldzame gevallen ook leverkanker.Alvleesklier
Net als de lever moet de alvleesklier of pancreas zorgen voor de verwerking van afvalstoffen uit het lichaam. Wanneer er zich te veel ijzer opstapelt kan die functie van de pancreas in het gedrang komen. Als gevolg hiervan kan de alvleesklier beschadigd worden, wat kan leiden tot verlittekening van het orgaan.Andere symptomen
Doordat de lever niet optimaal kan functioneren kan er chronische vermoeidheid optreden, net als een verminderd libido en in sommige gevallen ook erectieproblemen. Ook diabetes (gevolg van verlittekening van de pancreas) en hartproblemen kunnen te maken hebben met een te hoog ijzergehalte. Daarnaast kan de huid bronskleurig uitslaan door de stapeling van ijzer.Behandeling ijzeroverschot
Aderlating
Op lange termijn kan een teveel aan ijzer schade aanrichten aan de lever en andere organen. Daarom is het belangrijk om zo snel mogelijk de diagnose te stellen en een behandeling te starten. Die behandeling bestaat doorgaans uit een aderlating: dit is het aftappen van bloed zodat het lichaam overtollig ijzer kan verliezen. De frequentie van deze aderlatingen is afhankelijk van de hoeveelheid overtollig ijzer, het lichaamsgewicht en de mate waarin je de aderlatingen kan verdragen. Hoewel deze manier om ijzeroverschot te behandelen wat antiek lijkt, wordt ze nog relatief vaak gebruikt.Levertransplantatie
Aderlatingen kunnen nuttig zijn om schade aan de lever (levercirrose, leverkanker) te voorkomen. Voorwaarde is wel dat het ijzeroverschot in een vroeg stadium wordt gediagnosticeerd en behandeld. Wanneer dit daarentegen pas in een later stadium wordt herkend kan er al veel schade aan de lever zijn aangericht. In dat geval kan een transplantatie van de lever een oplossing zijn.Tips bij hoog ijzergehalte
Mensen met een teveel aan ijzer wordt aangeraden om in hun dagelijks eetpatroon stoffen te mijden die agressief zijn voor de lever. Denk aan alcohol, vette voeding, en chocolade. Daarom wordt vaak een ijzerarm dieet voorgesteld waarbij onder andere rood vlees beperkt moet worden. Een snelle oplossing is het niet, maar op lange termijn kan iemand met te veel ijzer wel voordelen ondervinden van een ijzerarm dieet.Lees verder
Gerelateerde artikelen
Hemochromatose: klachten en behandelingHemochromatose of ijzerstapelingsziekte wordt er door de darmen teveel ijzer opgenomen. Dit komt in de bloedbaan terecht…
IJzergebreksanemieEen ijzergebreksanemie of ferriprive anemie is een vorm van bloedarmoede. Elke bloedcel bevat ongeveer 34 procent hemogl…
IJzerstapelingsziekte: symptomen, diagnose en behandelingIJzerstapelingsziekte is een ziekte waarbij er teveel ijzer in het lichaam wordt bewaard. De grote hoeveelheden ijzer wo…
Longaandoeningen en huidproblemen zijn erfelijk verwantLongaandoeningen, zoals astma of bronchitis, en huidproblemen, zoals eczeem, komen beiden vaak voor. Vaak zelfs binnen e…
Strongyloidiasis: infectieziekte door wormStrongyloidiasis is een infectieziekte, veroorzaakt door een worm. Deze darmparasiet komt voor in de dunne darm. De worm…Bronnen en referenties
- http://www.mlds.nl/ziekten/101/hemochromatose/
- https://www.uzleuven.be/hemochromatose
- http://www.leverpatientenvereniging.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=50&Itemid=80
- http://www.e-gezondheid.be/hemochromatose-als-je-te-veel-ijzer-in-je-lichaam-hebt/actueel/1563, (bronnen geraadpleegd op 31/01/2016)
Reacties
Ilva Campagne, 15-09-2018
Ik heb ook last van ijzerstapeling en ook last van bloedarmoede. Kunt U mij wat raad geven wat ik precies mag eten en wat niet?
Reactie infoteur, 18-09-2018
Beste,
Als je last hebt van teveel ijzer of ijzerstapeling kan je je houden aan een ijzerarm dieet.
Zie:
https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/dieet/151637-ijzerarm-dieet-voedingstips-bij-behandeling-ijzeroverschot.html
Vriendelijke groet,
Verdanov
Shana, 08-01-2016
Ik ben een maand geleden bevallen, sinds de bevalling heb ik een verminderd realiteitsbesef, duizelig, moe, maar ook mijn (sorry hiervoor) mijn stoelgang is heel donker gekleurd. Van ziekenhuis moest ik ijzertabletten slikken maar alles werd hierdoor erger, leidt me tot angstaanvallen toe. Nu al enkele dagen zelf gestopt met die pillen en het lukt me toch al wat beter de dag door te komen. Kan dit een teveel aan ijzer zijn? Zijn er tips?
Reactie infoteur, 09-01-2016
Beste Shana,
Een donkere stoelgang kan inderdaad het gevolg zijn van de inname van ijzertabletten, net als duizeligheid en vermoeidheid kunnen wijzen op een teveel aan ijzer. Mogelijk ga je deze symptomen kwijt zijn na enkele dagen, wanneer je ijzerhoeveelheid weer stabieler is.
Vriendelijke groet,
Verdanov
Dia Denekamp-Kobes, 24-09-2015
Ik kreeg voor een tijdje terug te horen dat ik teveel ijzer in mijn bloed heb. Moet binnenkort beginnen met aderlating. De internist heeft mij verteld dat ik me geen zorgen hoef te maken, maar toch… Ik heb al een hele poos last van mijn onderrug en gewrichten in de handen. Artrose. Kan dit ook met het te hoge ijzergehalte te maken hebben?
Reactie infoteur, 25-09-2015
Beste Dia,
Een ijzeroverschot kan op de lange termijn verschillende gevolgen met zich meebrengen, waarvan leverschade het vaakst voorkomend is. Maar ook pijn aan de gewrichten kan inderdaad met een teveel aan ijzer te maken hebben. De internist die je behandelt zal uitmaken in hoeverre deze dingen op jouw specifieke situatie toepasselijk zijn en op welke manier dit kan behandeld worden, indien nodig. Eventueel kunnen pijnklachtan aan de gewrichten met pijnstillers behandeld worden, terwijl de aderlating het overschot aan ijzer rechtstreeks zal aanpakken.
Vriendelijke groet,
Verdanov
Peter, 21-04-2015
Beste,
Ik heb 2 weken geleden een bloedtest laten doen en ik heb een ALT van 40 (juist onder de bovengrens voor man). vorig jaar was mijn ALT maar 26, en mijn GAMMA GT is ook van 21 naar 30 gegaan maar nog binnen de normale waarden. Mijn IJZER is ook verhoogd naar 190 mcg/dl samen met tranferine saturatie is 50%.
Moet ik mij daarin zorgen maken voor mijn lever omdat mijn bovengenoemde waarden toch wat hoger zijn maar binnen de grens dan vorig jaar? Het ijzer is wel goed voorbij de grens.
Groeten,
Reactie infoteur, 22-04-2015
Beste Peter,
De waarden die je beschrijft lijken over het algemeen OK te zijn. Het ijzer is misschien wat aan de hoge kant maar dat hoeft niet noodzakelijk een probleem te vormen. Pas bij opvallende symptomen als chronische vermoeidheid, gewrichtspijn en pijn in de leverstreek kan het wel aangeraden zijn om verder advies aan de arts te vragen. Hoedanook kan het nuttig zijn om vrij regelmatig (bv. 1 à 2 keer per maand) je bloed te laten controleren voor eventuele nieuwe ontwikkelingen.
Vriendelijke groet,
Verdanov
Hans, 15-04-2015
Mijn te hoge ijzerwaarde is 6.4, de hematoloog vindt het niet verontrustend en heeft ook geen dieet voorgeschreven. Nu ken ik de waarde niet maar is 6.4 hoog, kan ik toch beter geen spinazie, andijvie of Sla eten? Chocolade zou ook niet goed zijn.
Reactie infoteur, 15-04-2015
Hallo Hans,
Als je dokter zegt dat je ijzerwaarden niet verontrustend hoog zijn dan hoef je je allicht geen zorgen te maken. Wil je meer tips en advies over hoe je ijzer kan beperken in je voeding dan kan je hier meer info vinden over een ijzerarm dieet:
http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/dieet/151637-ijzerarm-dieet-voedingstips-bij-behandeling-ijzeroverschot.html
Vriendelijke groet,
Verdanov
Van Buylaere Georges, 19-02-2015
Dag,
Ik heb teveel ijzer in mijn bloed :rap moe, pijnlijke gewrichten,
Welke dieet. Nb: om de 6 maanden laat ik mijn bloed onderzoeken, er is altijd te veel suiker maar de twee laatste onderzoeken ook teveel ijze, ik heb een heel goede huisarts, maar pillen zal hij niet rap geven
Ik moet wat meer op mijn gewicht letten ( 135 kg en 1.89 l ) is zijn uitleg, en ik geef hem gelijk
Is het mogelijk van een ijze dieet te ontvangen aub
Ik heet wel redelijk chocolade
Mvg
Reactie infoteur, 19-02-2015
Dag Georges,
In het algemeen is het aangeraden om voeding te vermijden waarin veel ijzer zit. Eet dus weinig (of helemaal geen) spinazie, andijvie, sla en broccoli. Vermijd ook rood vlees. Zeker als je op je gewicht moet letten is het ook beter om de chocolade te verminderen. Een lager gewicht is ook in het algemeen beter voor je lichaam, want mogelijk heb je teveel ijzer in je lichaam opgestapeld door te grote hoeveelheden voeding te eten (meer dan je nodig hebt). Vermijd ook stoffen (zoals alcohol en vetten) die te belastend zijn voor je lever.
Voorts kunnen ook aderlatingen je helpen om het teveel aan ijzer weg te werken.
Vriendelijke groet,
Verdanov
Kimberley Pex, 20-09-2014
Ouderwets maar effectief ; aderlaten. Ik heb 9.8 ijzer. Ga t vragen aan mijn internist. Tot voor 'n eeuw geleden werd 't regelmatig gedaan. Altijd goed als t lichaam weer nieuw bloed moet aanmaken na 'n aderlating.
Reactie infoteur, 22-09-2014
Hallo Kimberley,
Aderlating is inderdaad een klassieke remedie voor een ijzeroverschot. Ijzeroverschot behandelen met een aderlating wordt zelfs in de eenentwintigste eeuw nog aanbevolen door sommige dokters.
Vriendelijke groet,
Verdanov
Mia, 11-04-2014
M.L.
Heb 2 donkerblauwe scheenbenen aan arts laten zien. Reaktie te veel ijzer in je bkoed kan geen kwaad en er is niets aan te doen. Nu lees ik hieronder meer over. Is er qua voeding of andere opties zelf iets aan te doen? Kan bv. niet meer in de zomer in rokken of badpak lopen staat heel lelijk.Is er qua eten een goede tip voor wat wel/niet goed is en wat voor medicijnen zijn er voor?
Bij voorbaat dank voor elke tip,
vr.gr.Mia
Reactie infoteur, 12-04-2014
Hallo Mia,
Een teveel aan ijzer in het bloed kan opgevangen worden door een ijzerarm dieet. Een apotheker of een diëtist kan je hierover meer raad geven met betrekking tot wat precies te eten en niet te eten. Het vermijden van voedsel dat veel ijzer bevat is een van de opties. Mogelijk heeft de apotheker ook advies over eventuele medicijnen. Of je kan ook gewoon een tweede mening vragen over het teveel aan ijzer en je blauwe scheenbenen bij een andere arts.
Alvast veel beterschap gewenst,
Vriendelijke groet,
Verdanov
Rob Rikken, 17-12-2013
Ik heb na een aantal onderzoeken te horen gekregen dat het ijzergehalte 9,3 was op 10.
Betekend dit nu een verhoogd ijzergehalte en moet ik daar nu actie in ondernemen? Arts gaf aan dat het vrij hoog is en vroeg zelf of ik tabletten slik.
Reactie infoteur, 18-12-2013
Hallo Rob,
Een "normaal" ijzergehalte situeert zich tussen het minimum- en het maximumgehalte waarop het ijzer in je lichaam berekend wordt. Wanneer je ijzergehalte lager dan het minimum of hoger dan het maximum is, zal de arts stappen ondernemen. Hij kan dan extra ijzer voorschrijven, of bij een teveel aan ijzer, andere maatregelen nemen om het ijzer te verlagen. Of je nu actie moet ondernemen, weet ik niet. Wat heeft de arts gezegd? Als hij niks gezegd heeft, hoef je allicht niks te doen.
Vriendelijke groet,
Verdanov
Irina Vermont, 16-10-2013
Ik heb te horen gekregen teveel ijzer in het bloed, niets gezegd dat het kwaad kon. Maar ik heb al een tijdje last van: gevoel van gezwollen handen maar het is niet zo. Als ik iets doe, last van mijn bil of kuit. Nu ook alleen kasten uitgekuist en trap op en af gedaan, al 2 dagen stijf aan mijn billen.
Mijn vraag is nu of dit al te maken heeft met teveel ijzer in mijn bloed?
Reactie infoteur, 17-10-2013
Hallo Irina,
Teveel ijzer in het bloed hoeft op zich niet altijd slecht te zijn. Vaak hangt het af van de waarde van het ijzer in het bloed: zijn de ijzerwaarden echt extreem hoog op lange termijn, dan kunnen er symptomen optreden.
Maar als je te horen kreeg van je dokter dat het geen kwaad kon, dan hoef je je waarschijnljk geen zorgen te maken. Mogelijk heeft de stijfheid in je billen en kuiten te maken met vermoeidheid van de spieren. Mogelijk verdwijnt dit vanzelf als je genoeg rust.
Vriendelijke groet,
Verdanov
Jan V. Boekholdt, 09-10-2013
Ik heb teveel ijzer in het bloed is fruit eten daar goed voor want ik drink niet rook niet eten ook niet veel maar wel veel fruit.
mvgr
j.v.Boekholdt
Reactie infoteur, 09-10-2013
Hallo Jan,
Teveel ijzer is doorgaans erfelijk bepaald en meer een gevolg van genetische afwijking dan van voedsel. Toch kan een ijzerarm dieet nuttig zijn voor als je last hebt van een teveel aan ijzer. Hierbij wordt vooral het eten van rood vlees afgeraden. Voor een specifiek dieet om je ijzeroverschot te verminderen, kan je raad vragen aan een diëtist(e).
Alvast veel succes,
Vriendelijke groet,
Verdanov
Laatste update: 17-01-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 4
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.