Waardoor worden ouderdomsvlekken veroorzaakt?

Naarmate het lichaam ouder wordt des te meer huidvlekken men krijgt. Het wordt namelijk levenslang blootgesteld aan zonnestraling en dat heeft zo zijn consequenties. Bij het ouder worden kan de huid meer onregelmatige kleurvormen laten zien, welke in eerste instantie onschadelijk kunnen zijn. Toch is er ook een aandeel schadelijke vlekken. Wat is de invloed van melanine en hoe worden ouderdomsvlekken gecategoriseerd?

Wat is melanine?

De stof in de huid, waardoor kleurverschillen ontstaan heet melanine. Het is een organische stof dat wordt gevormd door melanocyten uit de niet-essentiële aminozuur tyrosine. Het lichaam kan deze stof zonder problemen aanmaken. De melanocyt is een huidcel, waarin melanine is opgeslagen. Het vormt melanosomen indien de huid in aanraking komt met het UV-aandeel van zonnestraling. Het gaat namelijk om de celkern zitten om zo die kern te beschermen tegen de invloed van UV. Bijkomstigheid is dat melanosomen gaan verkleuren, indien het ermee in aanraking komt. Naarmate er een hogere concentratie aan pigment aanwezig is zal er plaatselijk meer verkleuring ontstaan.

Onderscheid lichte en donkere huid

In onze maatschappij zijn veel mensen met verschillende huidskleuren. We spreken van blank, geel of donker afhankelijke van de locatie waar men vandaan is gekomen. De huid van donkere personen heeft niet meer of minder melanocyten, maar de grootte daarvan wijkt aanzienlijk af. Rond de evenaar is de mens meer onder invloed van de zon geweest, waardoor de evolutie die mensen grotere melanocyten heeft gegeven. Nadat de mens verder naar het noorden is gaan trekken is de invloed van de zon minder geworden en dus de noodzaak tot grote bescherming afgenomen. Oftewel de melanocyten zijn bij de westerse mens kleiner geworden. Vandaar de over het algemene blanke huidskleur in de noordelijke regio’s van de wereld.

Verschil met vitiligo

In het geval van Vitiligo is er sprake van een compleet witte huidvlekken veroorzaakt door zonnestraling. In dit geval is er sprake van een ontregelde melanine, waardoor bij een toenemende hoeveelheid zon witte vlekken groter gaan worden. Omdat melanine gewoonlijk een beschermende functie heeft tegen UV worden huidcelkernen niet meer beschermd, waardoor de kans op ernstige aandoeningen kan toenemen. Vaak is het vermijden van veel zon bij grote witte huidvlekken verstandig.

Rood en bruine vlekken

Melanine kan in verschillende gradaties worden gekarakteriseerd, waarbij de kleur bruin of juist rood wordt. De zogeheten feomelaninen zijn gecombineerd met zwavel delen, waardoor de huid roodachtig wordt. Bij trichochromen eveneens gecombineerd met zwavel delen verkrijgt men plaatselijk een glansrijke rode huid. Beide concentreren zich meestal als piepkleine stipjes, echter kunnen soms uitgroeien. De meer bekende bruine verkleuring wordt veroorzaakt door eumelaninen.

Onschadelijke pigment clustering

Naarmate het lichaam langer aan UV is blootgesteld heeft de huid als het ware een overdosis aan straling gehad. De gelijkmatige verdeling van melanine is niet meer aanwezig, waardoor clustering kan ontstaan. Daarnaast zijn pigmentcellen beschadigd, waardoor deze plaatselijk meer verkleuren. Bij ouderen treft men het vaak op veel beschenen delen aan zoals het hoofd, benen en armen. Mensen die geregeld in de zomer in de zon hebben gelegen kunnen het ook op de torso krijgen. De kans op de aandoening geheten lentigines neemt toe naarmate men een meer blanke huid heeft.

Mate van voorkomen ouderdomsvlekken

De bruine vlek komt vaak zeer geconcentreerd voor terwijl de rest van de huid er normaal uitziet. Meest belangrijke is dat de huid egaal bruin van kleur moet zijn, waarbij geen verhogingen in de huid ontstaan. In dat geval is de kans zeer reëel dat het gaat om een goedaardige variant. De bruine kleur steekt wel af tegen de rest van de huidskleur. Er komen geen grilligheden aan de huid voor. Dit wordt anders als er sprake is van een maligne lentigo.

De maligne lentigo

Een niet kwaadaardige huidvlek kan toch kwaadaardig worden. Ouderdomsvlekken dienen dan ook in de gaten gehouden te worden. Meest belangrijke indicatoren van een verslechterende vlek is als het snel qua vorm verandert, er zijn kleurvariaties in de huidvlek en er zijn voelbaar verheffingen in de huid merkbaar. Bij één of meerdere van deze kenmerken is een medische diagnose belangrijk. Het kan noodzakelijk zijn dat een deel van de huid moet worden verwijderd. Vraag om medisch advies bij twijfels aangaande een vreemde huidvlek.