Druppelincontinentie: symptomen, oorzaak en behandeling

Druppelincontinentie betekent druppeltjes plas verliezen. Waardoor ontstaat druppelincontinentie en wat kun je eraan doen? De blaas is een holle, gespierde, elastische zak die dient als tijdelijke opslagplaats voor urine. De aandrang om je blaas te legen begint als er ongeveer 280 ml urine in de blaas zit. Als er meer dan 500 ml in je blaas aanwezig is, dan is dat een pijnlijke sensatie wat gepaard gaat met een hevige aandrang om terstond te plassen. Urine-incontinentie is het onvermogen om je urine of plas op te houden en het wijst op ongewild urineverlies. Er bestaan verschillende vormen urine-incontinentie. Bij druppelincontinentie, ook wel 'overloopincontinentie' genoemd, kun je zowel druppels urine als scheutjes urine verliezen. Hierbij voel je een paar druppels of een scheutje plas in je onderbroek. Zowel mannen als vrouwen kunnen last krijgen van druppelincontinentie.

• Wat is druppelincontinentie?
• Oorzaken van druppeltjes plas verliezen
• Oorzaken van druppelincontinentie bij mannen
• Oorzaken van druppelincontinentie bij vrouwen
• Risicofactoren
• Symptomen van druppeltjes plas verliezen
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Aanvullend onderzoek
• Behandeling van druppelincontinentie
• Bekkenfysiotherapie
• Medicatie
• Operatie
• Prognose
• Behandeling verricht wonderen
• Kleine veranderingen, groot effect
• Langdurige oplossingen zijn beschikbaar
• Mentaal sterker worden
• Complicaties en gevolgen
• Sociale gevolgen: Het vermijden van gezelligheid
• Impact op werk en dagelijks leven
• Emotionele tol: De sluimerende stress
• Lichamelijke complicaties: Huidirritaties en infecties
• Preventie
• Bekkenbodemspieroefeningen
• Voeding en hydratatie
• Gewicht in balans houden
• Stoppen met roken
• Blaastraining
• Goede toiletgewoonten
• Regelmatige lichaamsbeweging
• Gezonde stoelgang
• Hormoonbalans behouden
• Voorkomen van infecties
• Zorg voor je mentale welzijn

Wat is druppelincontinentie?

Druppelincontinentie is ongewild urineverlies als gevolg van een overvolle blaas, waarbij je zowel druppels als scheutjes urine kunt verliezen. Het ontstaat doordat het sluitmechanisme van de blaas niet meer adequaat werkt of door afknellen van de plasbuis, bijvoorbeeld door een vergrote prostaat. Het komt vooral op oudere leeftijd voor en het wordt meer gezien bij mannen dan bij vrouwen.

Oorzaken van druppeltjes plas verliezen

Wat veroorzaakt druppelincontinentie?

Oorzaken van druppelincontinentie bij mannen

Bij mannen hangt druppelincontinentie vaak samen met een prostaatprobleem. Vaak gaat het om een goedaardige prostaatvergroting, als gevolg waarvan de plasbuis wordt afgekneld en urine zich ophoopt in de blaas en enkel nog druppelsgewijs kan worden afgevoerd. Een goedaardige vergroting van de prostaat wordt benigne prostaat hyperplasie (BHP) genoemd. Nagenoeg iedere man krijgt hier vroeg of laat mee te maken, maar lang niet iedereen heeft er daadwerkelijk last van. Grofweg een derde van alle mannen zal er klachten van ondervinden. Een prostaatontsteking of prostaatkanker kan eveneens een belemmering van de urinestroom opleveren wat leidt tot druppelincontinentie.

Oorzaken van druppelincontinentie bij vrouwen

Druppelincontinentie bij vrouwen kan ontstaat door een niet goed functionerend sluitmechanisme van de blaas; het afsluitsysteem van de blaas werkt niet naar behoren. De blaas blijft dan steeds een beetje openstaan, als gevolg waarvan plas zich druppelsgewijs afvoert. Een bevalling of een gynaecologische ingreep kan hiervan de oorzaak zijn. Bij vrouwen kan druppelincontinentie ook een overgangsverschijnsel zijn of worden veroorzaakt door een blaasverzakking, een vergrote baarmoeder of eierstokken of een urineweginfectie.

Risicofactoren

Er zijn een aantal risicofactoren voor druppelincontinentie:

• Chronisch hoesten, bijvoorbeeld door COPD of roken;
• Een operatie aan het bekkengebied;
• Zenuwletsel aan de onderrug;
• Roken;
• Zwangerschap en bevalling;
• Overgewicht of obesitas.

Symptomen van druppeltjes plas verliezen

Bij druppelincontinentie verlies je (ongewild) urine, zonder dat je aandrang voelt om te plassen. Het kan gaan om een paar druppeltje urine, maar ook om scheutjes urine. Je voelt dan letterlijk nattigheid in je onderbroek. Een niet goed geleegde blaas geeft een verhoogd risico op urineweginfecties. In de urine die in je blaas achterblijft kunnen bacteriën zich gemakkelijk vermenigvuldigen. Bij een hoge druk in de blaas tijdens het plassen en wanneer de urine niet onbelemmerd kan afvloeien, bestaat het gevaar dat urine terugstroomt vanuit de blaas naar de urineleiders of nieren. Dit wordt 'reflux' (= terugstromen) genoemd. Bij reflux komen vaker urineweginfecties voor en bovendien kan een blaasontsteking gemakkelijker overgaan in een nierbekkenontsteking, doordat bacteriën vanuit de blaas met de urine mee terug stromen naar de nier. Reflux kan op een gegeven ogenblik leiden tot nierschade.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Als je incontinentieproblemen hebt, is het belangrijk om dit met je arts te spreken. Het bepalen van het type incontinentie dat je hebt en de beste behandeling hiervoor, begint met het beschrijven van het probleem. Je huisarts kan onder meer de volgende vragen stellen:

• Hoe vaak ga je naar het toilet?
• Heb je problemen met het starten of stoppen met plassen?
• Verlies je urine tijdens bepaalde activiteiten?
• Verlies je constant urine?
• Verlies je urine voordat je naar het toilet gaat?
• Heb je pijn of brandend gevoel wanneer je plast?
• Krijg je frequent urineweginfecties?
• Heb je metsel aan de rug gehad?
• Heb je een medische aandoening die de blaasfunctie kan beïnvloeden?
• Welke medicijnen neem je?

Vervolgens zal de arts een lichamelijk onderzoek uitvoeren en op zoek gaan naar tekenen van schade aan de zenuwen die de blaas en rectum beïnvloeden. Afhankelijk van de bevindingen van het onderzoek kan de arts je verwijzen naar een uroloog (een arts die gespecialiseerd is in ziekten van de urinewegen) of neuroloog (een arts die gespecialiseerd is in het diagnosticeren en behandelen van ziekten van het zenuwstelsel).

Aanvullend onderzoek

Vervolgonderzoek is vaak nodig, bijvoorbeeld in de vorm van:

• Plastest (uroflowmetrie), een onderdeel van het urologisch onderzoek, met als doel bestudering van de urinestraal.
  Cystoscopie / Bron: Alexilusmedical/Shutterstock
• Cystoscopie, een kijkonderzoek in de blaas, uitgevoerd met een flexibele cystoscoop.
• Echografie om eventuele afwijkingen op te sporen.
• Intraveneuze pyelografie: röntgencontrastonderzoek van de nieren, de blaas en de urinewegen.
• Katheterisatie, overtollige urine via een katheter verwijderen.
• Urineonderzoek: een urineanalyse en een urinecultuur.
• Een urodynamisch onderzoek (UDO), inwendig onderzoek waarbij wordt onderzocht hoe je blaas en de urinebuis werken. Door middel van dunne slangetjes die ingebracht worden via de plasbuis en endeldarm kunnen metingen worden verricht van de blaasinhoud, de blaasdruk, de afsluiting van de blaas, het eventuele urineverlies, de uitstroomsnelheid van de urine en de spanning in de bekkenbodemspieren.

Behandeling van druppelincontinentie

Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden om druppelincontinentie aan te pakken:

Bekkenfysiotherapie

Bekkenbodemtraining kan uitkomst bieden als druppelincontinentie wordt veroorzaakt door een minder goed functionerend sluitmechanisme van de blaas.

Medicatie

Er kan medicatie worden voorgeschreven om bijvoorbeeld de onderliggende oorzaken zoals een infectie te behandelen. Ook kan de (huis)arts desgewenst een middel voorschrijven om de urine-uitstroom te verbeteren. Een voorbeeld hiervan is het middel alfuzosine, welke de spieren van de blaashals en de prostaat ontspant.

Operatie

Wanneer er sprake is van een obstructie (bijvoorbeeld in de vorm van een goedaardige vergrote prostaat) in of rond de urinebuis, dan kan men overgegaan op operatief ingrijpen. Dit zal door de uroloog worden beoordeeld en uitgevoerd.

Prognose

Urine-incontinentie is een vervelende uitdaging, maar de prognose ziet er vaak rooskleurig uit. Met de juiste aanpak en wat geduld zijn er veel manieren om controle terug te krijgen en weer volop van het leven te genieten.

Behandeling verricht wonderen

Voor veel mensen biedt behandeling zoals bekkenbodemtraining, medicatie, of kleine medische ingrepen vaak al snel verlichting. Het is alsof je je blaas hertraint – controle komt langzaam maar zeker terug! Hoe eerder actie wordt ondernomen, hoe beter de resultaten.

Kleine veranderingen, groot effect

Soms ligt de oplossing in simpele aanpassingen in je dagelijkse gewoonten. Dingen zoals voedingsaanpassingen, bewust omgaan met vochtinname, en een goede toiletplanning zorgen voor meer controle en verminderen ongelukjes tot een minimum.

Langdurige oplossingen zijn beschikbaar

Mocht een standaardbehandeling niet voldoende zijn, dan zijn er geavanceerdere oplossingen zoals medische ingrepen of incontinentiematerialen die je leven een stuk makkelijker maken. Zelfs als incontinentie een blijvende factor blijft, zijn er hulpmiddelen die volledige vrijheid en comfort geven.

Mentaal sterker worden

Naast fysieke verbetering groeit ook je zelfvertrouwen. Zodra er meer controle wordt ervaren, voel je je mentaal sterker. Het gevoel dat je geen slaaf meer bent van je blaas geeft een enorme boost. Sociale activiteiten vermijden en werkstress verdwijnen naar de achtergrond.

Complicaties en gevolgen

Urine-incontinentie is niet alleen een lichamelijk probleem; het kan ook een behoorlijke impact hebben op je emotionele welzijn. Het gevoel dat je de controle verliest over iets zo fundamenteels kan leiden tot schaamte en een gevoel van machteloosheid. Je hebt misschien het idee dat je altijd op je hoede moet zijn, en dat knaagt aan je zelfvertrouwen.

Sociale gevolgen: Het vermijden van gezelligheid

Incontinentie kan ervoor zorgen dat je minder vaak de deur uitgaat of sociale activiteiten begint te vermijden. Je maakt je zorgen over ongelukjes, waardoor simpele uitjes zoals een lunch met vrienden of een dagje shoppen ineens stressvol kunnen worden. Voor veel mensen kan dit betekenen dat ze zich meer terugtrekken, wat leidt tot een gevoel van isolatie.

Impact op werk en dagelijks leven

Het probleem houdt niet op bij je sociale leven – ook op de werkvloer kan incontinentie een enorme uitdaging zijn. Vergaderingen, lange reizen of zelfs de simpele angst om niet op tijd naar een toilet te kunnen, kunnen invloed hebben op je productiviteit en werkplezier. Het kan zijn dat je vaker afwezig bent of dat je je werkplek aanpast om altijd dichtbij een toilet te zijn.

Emotionele tol: De sluimerende stress

De voortdurende angst voor een ongelukje kan een bron van constante stress zijn. Dit leidt vaak tot emotionele uitputting, waarbij je steeds op je hoede bent en continu bezig bent met het plannen van je volgende toiletbezoek. Deze mentale belasting kan je uiteindelijk uitputten, wat ook je relaties en je algemene geluk kan beïnvloeden.

Lichamelijke complicaties: Huidirritaties en infecties

Naast de emotionele en sociale impact, kunnen er ook lichamelijke complicaties optreden. Als je regelmatig last hebt van incontinentie, kan de huid rondom je intieme zone geïrriteerd raken, wat kan leiden tot huiduitslag of zelfs infecties. Deze fysieke ongemakken kunnen het probleem alleen maar verder verergeren.

Preventie

Het voorkomen van urine-incontinentie begint met het nemen van proactieve stappen om de blaas en bekkenbodemspieren sterk en gezond te houden. Hier is een uitgebreide lijst van preventieve maatregelen:

Bekkenbodemspieroefeningen

• Kegel-oefeningen versterken de bekkenbodemspieren en helpen bij het ondersteunen van de blaas. Het regelmatig aanspannen en ontspannen van deze spieren kan bijdragen aan het voorkomen van incontinentie.
• Het is belangrijk om deze oefeningen consistent te doen, zelfs voordat er symptomen van incontinentie optreden.

Voeding en hydratatie

• Vermijd irriterende voedingsmiddelen: Bepaalde voedingsmiddelen en dranken, zoals cafeïne, alcohol, pittig voedsel, en kunstmatige zoetstoffen, kunnen de blaas irriteren en de kans op urine-incontinentie vergroten.
• Blijf gehydrateerd, maar overdrijf niet: Het is belangrijk om voldoende water te drinken om de blaas gezond te houden, maar overmatige vochtinname kan de blaas extra belasten. Drink regelmatig en verspreid dit over de dag.

Gewicht in balans houden

• Overgewicht legt extra druk op de bekkenbodemspieren, wat de kans op incontinentie vergroot. Een gezond gewicht vermindert die druk en helpt de spieren in goede conditie te houden.

Stoppen met roken

• Roken kan leiden tot chronisch hoesten, wat extra spanning op de bekkenbodem veroorzaakt. Bovendien verhoogt roken het risico op blaaskanker, wat incontinentie kan verergeren.

Blaastraining

• Blaastraining helpt om de blaas aan te leren om langere tijd urine vast te houden. Begin met het inplannen van toiletbezoeken en probeer de tijd tussen toiletbezoeken geleidelijk te verlengen. Dit helpt om de blaas te versterken en meer controle te ontwikkelen.

Goede toiletgewoonten

• Neem de tijd om volledig te plassen. Het is belangrijk om je blaas helemaal leeg te maken bij een toiletbezoek om ophoping van urine en een verhoogd risico op incontinentie te voorkomen.
• Houd geen urine op: Probeer niet te lang te wachten om naar het toilet te gaan wanneer je voelt dat je moet plassen, want dit kan de blaas en spieren belasten.

Regelmatige lichaamsbeweging

• Bewegen versterkt de spieren in het hele lichaam, inclusief de bekkenbodemspieren. Vooral oefeningen met lage impact, zoals wandelen en zwemmen zijn gunstig om fit te blijven zonder de bekkenbodem te overbelasten.
• Vermijd zware krachttraining die de bekkenbodem extra kan belasten.

Gezonde stoelgang

• Constipatie kan druk op de blaas uitoefenen, wat het risico op incontinentie verhoogt. Zorg voor een vezelrijk dieet, voldoende hydratatie, en regelmatige lichaamsbeweging om de stoelgang soepel te houden en onnodige druk op de blaas te vermijden.

Hormoonbalans behouden

• Hormonale veranderingen (zoals tijdens de menopauze) kunnen invloed hebben op de bekkenbodemspieren. Het in balans houden van hormonen door gezonde voeding, regelmatige lichaamsbeweging en, in overleg met een arts, hormoontherapie kan helpen om de spieren en weefsels sterk te houden.

Voorkomen van infecties

• Urineweginfecties (UTI's) kunnen de blaas irriteren en het risico op incontinentie vergroten. Zorg voor een goede hygiëne en drink voldoende water om de kans op infecties te verkleinen.

Zorg voor je mentale welzijn

• Stress kan leiden tot lichamelijke spanning, inclusief in de bekkenbodemspieren. Ontspanningstechnieken en ademhalingsoefeningen kunnen helpen om zowel geest als lichaam in balans te houden, wat ook bijdraagt aan een gezonde blaasfunctie.

Lees verder

• Urine: moeilijk urineren (plassen), retentie, incontinentie
• Pijn bij plassen: oorzaken branderig gevoel bij het plassen
• Niet kunnen plassen: oorzaken urineretentie man en vrouw
• Bloed in de urine: oorzaken bloed in plas bij man en vrouw
• Pijn bij het plassen bij man en vrouw: symptomen en oorzaak