Druppelincontinentie: symptomen, oorzaak en behandeling

Druppelincontinentie betekent druppeltjes plas verliezen. Waardoor ontstaat druppelincontinentie en wat kun je eraan doen? De blaas is een holle, gespierde, elastische zak die dient als tijdelijke opslagplaats voor urine. De aandrang om je blaas te legen begint als er ongeveer 280 ml urine in de blaas zit. Als er meer dan 500 ml in je blaas aanwezig is, dan is dat een pijnlijke sensatie wat gepaard gaat met een hevige aandrang om terstond te plassen. Urine-incontinentie is het onvermogen om je urine of plas op te houden en het wijst op ongewild urineverlies. Er bestaan verschillende vormen urine-incontinentie. Bij druppelincontinentie, ook wel 'overloopincontinentie' genoemd, kun je zowel druppels urine als scheutjes urine verliezen. Hierbij voel je een paar druppels of een scheutje plas in je onderbroek. Zowel mannen als vrouwen kunnen last krijgen van druppelincontinentie.

• Wat is druppelincontinentie?
• Oorzaken van druppeltjes plas verliezen
• Oorzaken van druppelincontinentie bij mannen
• Oorzaken van druppelincontinentie bij vrouwen
• Risicofactoren
• Symptomen van druppeltjes plas verliezen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van druppelincontinentie
• Bekkenfysiotherapie
• Medicatie
• Operatie
• Complicaties en gevolgen

Wat is druppelincontinentie?

Druppelincontinentie is ongewild urineverlies als gevolg van een overvolle blaas, waarbij je zowel druppels als scheutjes urine kunt verliezen. Het ontstaat doordat het sluitmechanisme van de blaas niet meer adequaat werkt of door afknellen van de plasbuis, bijvoorbeeld door een vergrote prostaat. Het komt vooral op oudere leeftijd voor en het wordt meer gezien bij mannen dan bij vrouwen.

Oorzaken van druppeltjes plas verliezen

Wat veroorzaakt druppelincontinentie?

Oorzaken van druppelincontinentie bij mannen

Bij mannen hangt druppelincontinentie vaak samen met een prostaatprobleem. Vaak gaat het om een goedaardige prostaatvergroting, als gevolg waarvan de plasbuis wordt afgekneld en urine zich ophoopt in de blaas en enkel nog druppelsgewijs kan worden afgevoerd. Een goedaardige vergroting van de prostaat wordt benigne prostaat hyperplasie (BHP) genoemd. Nagenoeg iedere man krijgt hier vroeg of laat mee te maken, maar lang niet iedereen heeft er daadwerkelijk last van. Grofweg een derde van alle mannen zal er klachten van ondervinden. Een prostaatontsteking of prostaatkanker kan eveneens een belemmering van de urinestroom opleveren wat leidt tot druppelincontinentie.

Oorzaken van druppelincontinentie bij vrouwen

Druppelincontinentie bij vrouwen kan ontstaat door een niet goed functionerend sluitmechanisme van de blaas; het afsluitsysteem van de blaas werkt niet naar behoren. De blaas blijft dan steeds een beetje openstaan, als gevolg waarvan plas zich druppelsgewijs afvoert. Een bevalling of een gynaecologische ingreep kan hiervan de oorzaak zijn. Bij vrouwen kan druppelincontinentie ook een overgangsverschijnsel zijn of worden veroorzaakt door een blaasverzakking, een vergrote baarmoeder of eierstokken of een urineweginfectie.

Risicofactoren

Er zijn een aantal risicofactoren voor druppelincontinentie:

• Chronisch hoesten, bijvoorbeeld door COPD of roken;
• Een operatie aan het bekkengebied;
• Zenuwletsel aan de onderrug;
• Roken;
• Zwangerschap en bevalling;
• Overgewicht of obesitas.

Symptomen van druppeltjes plas verliezen

Bij druppelincontinentie verlies je (ongewild) urine, zonder dat je aandrang voelt om te plassen. Het kan gaan om een paar druppeltje urine, maar ook om scheutjes urine. Je voelt dan letterlijk nattigheid in je onderbroek. Een niet goed geleegde blaas geeft een verhoogd risico op urineweginfecties. In de urine die in je blaas achterblijft kunnen bacteriën zich gemakkelijk vermenigvuldigen. Bij een hoge druk in de blaas tijdens het plassen en wanneer de urine niet onbelemmerd kan afvloeien, bestaat het gevaar dat urine terugstroomt vanuit de blaas naar de urineleiders of nieren. Dit wordt 'reflux' (= terugstromen) genoemd. Bij reflux komen vaker urineweginfecties voor en bovendien kan een blaasontsteking gemakkelijker overgaan in een nierbekkenontsteking, doordat bacteriën vanuit de blaas met de urine mee terug stromen naar de nier. Reflux kan op een gegeven ogenblik leiden tot nierschade.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
Als je incontinentieproblemen hebt, is het belangrijk om dit met je arts te spreken. Het bepalen van het type incontinentie dat je hebt en de beste behandeling hiervoor, begint met het beschrijven van het probleem. Je huisarts kan onder meer de volgende vragen stellen:

• Hoe vaak ga je naar het toilet?
• Heb je problemen met het starten of stoppen met plassen?
• Verlies je urine tijdens bepaalde activiteiten?
• Verlies je constant urine?
• Verlies je urine voordat je naar het toilet gaat?
• Heb je pijn of brandend gevoel wanneer je plast?
• Krijg je frequent urineweginfecties?
• Heb je metsel aan de rug gehad?
• Heb je een medische aandoening die de blaasfunctie kan beïnvloeden?
• Welke medicijnen neem je?

Vervolgens zal de arts een lichamelijk onderzoek uitvoeren en op zoek gaan naar tekenen van schade aan de zenuwen die de blaas en rectum beïnvloeden. Afhankelijk van de bevindingen van het onderzoek kan de arts je verwijzen naar een uroloog (een arts die gespecialiseerd is in ziekten van de urinewegen) of neuroloog (een arts die gespecialiseerd is in het diagnosticeren en behandelen van ziekten van het zenuwstelsel).

Aanvullend onderzoek
Vervolgonderzoek is vaak nodig, bijvoorbeeld in de vorm van:

• Plastest (uroflowmetrie), een onderdeel van het urologisch onderzoek, met als doel bestudering van de urinestraal.
  Cystoscopie / Bron: Alexilusmedical/Shutterstock
• Cystoscopie, een kijkonderzoek in de blaas, uitgevoerd met een flexibele cystoscoop.
• Echografie om eventuele afwijkingen op te sporen.
• Intraveneuze pyelografie: röntgencontrastonderzoek van de nieren, de blaas en de urinewegen.
• Katheterisatie, overtollige urine via een katheter verwijderen.
• Urineonderzoek: een urineanalyse en een urinecultuur.
• Een urodynamisch onderzoek (UDO), inwendig onderzoek waarbij wordt onderzocht hoe je blaas en de urinebuis werken. Door middel van dunne slangetjes die ingebracht worden via de plasbuis en endeldarm kunnen metingen worden verricht van de blaasinhoud, de blaasdruk, de afsluiting van de blaas, het eventuele urineverlies, de uitstroomsnelheid van de urine en de spanning in de bekkenbodemspieren.

Behandeling van druppelincontinentie

Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden om druppelincontinentie aan te pakken:

Bekkenfysiotherapie

Bekkenbodemtraining kan uitkomst bieden als druppelincontinentie wordt veroorzaakt door een minder goed functionerend sluitmechanisme van de blaas.

Medicatie

Er kan medicatie worden voorgeschreven om bijvoorbeeld de onderliggende oorzaken zoals een infectie te behandelen. Ook kan de (huis)arts desgewenst een middel voorschrijven om de urine-uitstroom te verbeteren. Een voorbeeld hiervan is het middel alfuzosine, welke de spieren van de blaashals en de prostaat ontspant.

Operatie

Wanneer er sprake is van een obstructie (bijvoorbeeld in de vorm van een goedaardige vergrote prostaat) in of rond de urinebuis, dan kan men overgegaan op operatief ingrijpen. Dit zal door de uroloog worden beoordeeld en uitgevoerd.

Complicaties en gevolgen

Urine-incontinentie kan ernstige emotionele effecten hebben. Je kan je ervoor schamen en je machteloos voelen. Incontinentie kan interfereren met sociale activiteiten en je werk.

Lees verder

• Urine: moeilijk urineren (plassen), retentie, incontinentie
• Pijn bij plassen: oorzaken branderig gevoel bij het plassen
• Niet kunnen plassen: oorzaken urineretentie man en vrouw
• Bloed in de urine: oorzaken bloed in plas bij man en vrouw
• Pijn bij het plassen bij man en vrouw: symptomen en oorzaak