Dwangstoornis: leren ontspannen

Iemand die last heeft van een dwangstoornis, heeft veel last van stress. Door dwanggedachten en vaak ook het moeten uitvoeren van bepaalde dwangmatige rituelen, is het vaak niet meer mogelijk om een gewoon leven te leiden. De dwang komt voort uit een angst en door toe te geven aan de dwang, kan de angst worden vermeden. Iemand weet dat het niet normaal is, maar toch kan hij niet de dwang stoppen. Naast deskundige behandeling is het belangrijk om weer te kunnen ontspannen. Door minder stress zal het gemakkelijker zijn om dwang los te laten.

Wat een dwangstoornis is

Een dwanggedachte is een obsessie, een opdringerige gedachte die steeds maar terug komt. Hoe harder je probeert er niet aan te denken, hoe moeilijker het wordt. Vaak is er daarbij ook sprake van dwangmatig handelingen uitvoeren. Deze dwangstoornis wordt ook wel een obsessief-compulsieve stoornis of dwangneurose genoemd. De dwang kan leiden tot hevige spanning en angst. Iemand voert dwangmatige gedachten uit om een bepaalde angst te vermijden. In de psychologie valt een dwangstoornis onder angststoornissen. Gedachten kunnen over allerlei dingen gaan, zoals: angst om besmet te raken, bang dat je je zelfbeheersing verliest, een ander wat aan doet, seks of over goddienst. Handelingen die uitgevoerd worden kunnen bijvoorbeeld zijn: schoonmaken, handen wassen, bidden of dingen symmetrisch neerzetten.

Stress

Iemand die voortdurend rondloopt met dwang heeft meestal een hoop stress. Dat komt omdat er alles aan gedaan wordt om angst te vermijden. Thuis kan de dwang leiden tot ruzies, vanwege onbegrip en je kunt soms geen normaal leven meer leiden. Sommige mensen raken hierdoor zelfs hun baan kwijt. De angst dat een ander je laat vallen kan ook voor veel stress zorgen. Door de stress en meestal toenemende dwang raak je in een negatieve spiraal. Door het vermijdingsgedrag zal de angst alleen maar toenemen. Wanneer je minder stress hebt, zal de angst minder worden waardoor de dwang uiteindelijk ook minder wordt. Naast het leren ontspannen wordt er aanbevolen om je te laten behandelen voor je dwangstoornis.

Leer stress herkennen

Als eerste is het belangrijk dat je de stress bij jezelf herkent. Als je steeds gestresst bent, ga je het misschien wel normaal vinden en ben je jezelf er niet meer van bewust. Mensen met een dwangstoornis zijn altijd gestresst, ook in een periode zonder dwang. Als je niet weet dat je gestresst bent, zul je ook geen ontspanning zoeken. Verschijnselen van stress zijn:

• Gespannen spieren hebben
• Klamme handen
• Hoofdpijn
• Hartkloppingen
• Slaapproblemen
• Duizeligheid
• Lusteloos en somber zijn
• Gevoel hebben dat alles teveel is
• Opgejaagd voelen
• Prikkelbaar zijn

Uitputting door stress

Ieder mens heeft wel eens stress en dat is heel normaal. Wanneer de stress langdurig aanhoudt, is er sprake van een ongezonde situatie. We hebben rust nodig om weer op te laden. Wie voortdurend last heeft van stress, bouwt geen energie meer op en raakt op den duur uitgeput. Veel mensen met een dwangstoornis zullen dit herkennen. Zij voelen zich afgemat en kunnen niet meer ontspannen.

Door stress krijgt dwang meer kans

Angst en dwang veroorzaken stress, maar omgekeerd kun je door de angst en dwang nog meer stress krijgen. De stress maakt je gevoeliger voor de dwang. Daarom wordt een dwangstoornis ook vaak gezien bij mensen die in een periode zitten waarin er veel in het leven gebeurt, bijvoorbeeld een verhuizing, een nieuwe baan of een ingrijpende vervelende gebeurtenis. Vaak begint een dwangstoornis tussen het twintigste en vijfentwintigste levensjaar, omdat er in deze periode vaak een hoop in het leven verandert.

Gedrag door stress

Iemand die last heeft van langdurige stress, zal veranderen in zijn gedrag. Zo kan iemand meer of minder gaan eten, alcohol gebruiken om te ontspannen, slaappillen gaan gebruiken, teruggetrokken worden, drukker worden en veel praten, veel klagen, bitter en cynisch zijn. Het wordt moeilijker om je ergens op te concentreren. Het wordt moeilijker om ergens van te genieten en daarom kan iemand de neiging krijgen om zich terug te trekken.

Gezond leven

Hoe gezonder je leeft, hoe beter je beter stress kunt. Een gezonde voeding zorgt dat het lichaam de nodige vitaminen en mineralen binnen krijgt, zodat alles goed kan functioneren. Zorg dat je voldoende slaapt, een gezond gewicht hebt, waarbij je voldoende beweging krijgt. Een gezond lichaam is beter bestand tegen stress. Verder kun je beter stoppen met roken en matig zijn met het drinken van alcohol. Sporten werkt ontspannend en maakt je fitter, het helpt om depressieve gevoelens te verminderen.

Ontspanningsoefeningen

Het kan je helpen om bewust op zoek te gaan naar ontspanning. Als je stress kunt herkennen en weet wanneer je ontspanning nodig hebt, zorg dan dat het toepast. Een ontspanningsoefening bij een dwangstoornis kan een verlies van controle oproepen, want je probeert iets los te laten. Dat kan voor iemand met dwang een moeilijke opgave zijn. Zoek een rustige omgeving en probeer te ontspannen. Dit kan bijvoorbeeld door middel van meditatie, yoga of ademhalingsoefeningen.

Lees verder

• Dwanggedachten: een obsessief-compulsieve stoornis
• Dwangstoornis: een psychische aandoening
• Dwangstoornis en de relatie tot vermijdingsgedrag
• Dwangstoornis: hulp vragen als eerste stap
• Dwangstoornis: behandeling van obsessieve gedachten