Gebroken pols: symptomen, oorzaak en behandeling polsbreuk

Een gebroken pols of polsbreuk komt veel voor bij kinderen, maar een gebroken pols wordt ook vaak gezien bij volwassenen. Zwelling, pijn en een afwijkende stand zijn kenmerken van een gebroken pols. Er kan sprake zijn van alleen een scheurtje in het bot, maar in veel gevallen zijn ook de botstukken verplaatst. Afhankelijk van de breuk zijn verschillende behandelingen mogelijk. In veel gevallen wordt een gipsspalk aangelegd. Het herstel van een gebroken pols varieert; vooral de ernst van de breuk bepaalt de herstelperiode. Iedereen kan een gebroken pols oplopen, maar het komt vooral voor bij kinderen in de leeftijd van 6 tot 10 jaar en bij ouderen tussen 60 en 70 jaar. Oudere vrouwen lopen zeven keer meer kans op een gebroken pols als gevolg van osteoporose, ofwel botontkalking.

• De pols
• Gebroken pols of polsbreuk
• Oorzaken van een gebroken pols
• Risicofactoren
• Gebroken pols symptomen
• Diagnose en onderzoek
• Complicaties
• Blijvende klachten van stijfheid en pijn
• Artose
• Zenuwschade of schade aan het bloedvat
• Behandeling gebroken pols
• Gipsspalk
• Repositie
• Operatie
• Naar huis met een mitella
• Gebroken pols herstel
• Rust, oefeningen en beweging
• Pols opnieuw zetten
• Duur van het herstel
• Preventie

De pols

De pols is een gewricht welke wordt gevormd door acht handwortelbeentjes, die in twee rijen zijn gegroepeerd, de twee onderarmbotten, het spaakbeen die loopt van de elleboog naar de pols en zich aan de kant van de duim bevindt, en de ellepijp, het bot dat zich bevindt in de onderarm aan de zijde van de pink. Bij kinderen is het bot veel elastischer dan bij volwassenen en het is omgeven door het beenvlies. Het bot van een kind wordt wel eens vergeleken met een twijg. Bij volwassen personen, mannen en vrouwen, is de polsbreuk de meest voorkomende botbreuk.

Gebroken pols of polsbreuk

Een polsbreuk verwijst naar een breuk van het spaakbeen, ellepijp of beide botten dichtbij de pols. Er kan sprake zijn van alleen een scheurtje in het bot, maar in veel gevallen zijn ook de botstukken verplaatst. Vaak zijn ook de weke delen aangedaan:

• pezen;
• spieren;
• vaten; en
• zenuwen.

Kinderen met een gebroken pols
Bij kinderen blijft het beenvlies vaak intact. In dat geval spreekt men van een 'twijgbreuk'. Bij kinderen is er slechts zelden sprake van verplaatsing van botdelen. de stand van de botdelen is dan goed, vaak op een klein knikje na. In dat geval is het zetten van de botbreuk niet nodig.

Oorzaken van een gebroken pols

Een directe klap of letsel aan je handen en polsen kan een fractuur tot gevolg hebben. Er zijn meerdere mogelijke oorzaken van een gebroken pols. Vallen op een uitgestoken hand is een van de meest voorkomende oorzaken van een gebroken pols. Sportblessures komen ook vaak voor. Veel polsfracturen treden op tijdens fysiek contact sporten of sporten waarbij je op een uitgestoken hand zou kunnen vallen, zoals in-line skaten of snowboarden. Daarnaast kan een ongeval met een motorvoertuig botbreuken veroorzaken.

Risicofactoren

Deelname aan bepaalde sportieve activiteiten of het hebben van bepaalde medische aandoeningen, kunnen je kansen op het krijgen van een polsfractuur verhogen.

Sportactiviteiten
Bepaalde activiteiten kunnen het risico van het breken van botten in je pols verhogen:

• Basketbal;
• Voetbal;
• Rugby;
• Worstelen;
• Hockey;
• Skiën;
• Snowboarden;
• In-line skaten; en
• Het springen op een trampoline.

Aandoeningen
Je hebt meer kans om iets te breken, als je:

• osteoporose (botontkalking) of andere botziekte hebt;
• rookt, omdat roken van invloed is op de absorptie van calcium;
• te weinig calcium en vitamine D binnenkrijgt.

Gebroken pols symptomen

Bij een gebroken pols kun je last krijgen van de volgende symptomen:

• hevige pijn die verergert bij bewegen, grijpen of knijpen;
• zwelling;
• blauwe plekken;
  CT-scan / Bron: IStock.com/Pavel Losevsky
• bij verplaatsing van de botdelen: standsafwijkingen van het bot;
• stijfheid of onvermogen om je vingers of duim te bewegen; en
• gevoelloosheid of kouwelijke hand.

Diagnose en onderzoek

Om de fractuur goed te kunnen beoordelen, zal een röntgenfoto worden gemaakt. Bij uitgebreidere breuken, maar ook bij jongere kinderen, zal aanvullend onderzoek verricht worden middels een MRI-scan of CT-scan.

Drie soorten breuken
Er worden drie soorten breuken onderscheiden:

Complicaties

Complicaties van een gebroken pols zijn zeldzaam, maar ze kunnen bestaan uit:

Blijvende klachten van stijfheid en pijn

Blijvende stijfheid, pijn of handicap (bewegingsbeperking). Stijfheid, pijn of gevoeligheid van het getroffen gebied gaat meestal na een maand of twee weg nadat de spalk is verwijderd of de operatie is geweest. Verbetering kan optreden tot maximaal twee jaar na het letsel. Je kunt echter last blijven houden van permanente stijfheid of pijn, vooral als je blessure ernstig was. Wees geduldig, want het herstel kan relatief lang duren. Verwijzing naar een fysiotherapeut kan verstandig zijn.

Artose

Breuken die zich uitstrekken in het gewricht kunnen later artrose veroorzaken. Artrose kan namelijk ontstaan na een eerder opgelopen blessure of beschadiging in of rond een gewricht. Bij artrose verandert het kraakbeen met klachten als stijfheid en gewrichtspijn.

Zenuwschade of schade aan het bloedvat

Trauma aan de pols kan naburige zenuwen en bloedvaten verwonden en beschadigen (zenuwschade respectievelijk bloedvatschade). Schakel onmiddellijk de huisarts in als je gevoelloosheid of problemen met de bloedsomloop bemerkt.

Behandeling gebroken pols

Gipsspalk

De behandeling is afhankelijk van de ernst van de breuk. Wanneer er zich geen belangrijke verplaatsing van het bot is te zien, kan men volstaan met het aanleggen van een gipsspalk. Bij kinderen kan een kleine knikstand soms zo worden gelaten, doordat kinderbot vaak na enkele maanden weer in de correcte stand komt te staan.

Repositie

Wanneer de borstukken behoorlijk zijn verplaatst, zal deze opnieuw gezet moeten worden (repositie). Dit gebeurt onder verdoving. Daarna zal een gipsspalk worden aangelegd. Het gips zal zo'n vier tot vijf weken moeten blijven zitten.

Operatie

Soms is een operatieve ingreep nodig. De pols zal dan met pennetjes, platen en schroeven wordt hersteld. Zelden treden er na een operatie complicaties op.

Naar huis met een mitella

Na de behandeling ga je naar huis met een mitella. Je arm moet namelijk rust krijgen. 's Nachts mag je deze draagdoek afdoen. Je arm kun je dan op een kussen leggen ter ondersteuning. Pijn kan bestreden worden met paracetamol en een dagelijkse dosis van 500 mg vitamine C kan dystrofie voorkomen.

Gebroken pols herstel

Rust, oefeningen en beweging

Van de behandeld arts krijg je te horen wanneer je mag aanvangen met oefenen. Het is daarbij belangrijk dat de breuk voldoende vastgegroeid is en voldoende gestabiliseerd. Vooral de eerste week zal je de arm voldoende rust moeten geven. De hand moet je daarbij hoger houden dan de elleboog, zodat de zwelling kan afnemen. Blijf je vingers bewegen en maak een paar keer per dag een vuist. Bewegen is goed, maar vermijd pijn. Je mag niet tillen. Zorg er ook voor dat elleboog en schouder voldoende in beweging blijven, maar ook hierbij geld dat je pijn dient te vermijden. Voorkom dat het gips nat wordt. de mitella mag af zodra je merkt dat de hand niet meer dik is. Vaak is dit het geval van 1 tot 2 weken.

Pols opnieuw zetten

Wanneer blijkt bij een gipscontrole dat de botstukken niet meer goed staan, zal de pols opnieuw gezet moeten worden. Soms is dan een operatieve behandeling nodig.

Duur van het herstel

Nadat het gips eraf is, duurt het nog een tijd voordat je je pols weer als vanouds kunt gebruiken. Vaak is de pols stijf en zal je moeten oefenen om de pols weer beweeglijk te maken. Soms is begeleiding van een fysiotherapeut nodig. Houd er rekening mee dat het zeker 6 weken duurt voordat je je pols weer redelijk kunt gebruiken en dat het wel 3 maanden kan duren doordat je je pols weer volledig en pijnvrij kunt gebruiken.

Preventie

Een ongeluk zit in een klein hoekje. Het is onmogelijk om onvoorziene gebeurtenissen, die vaak leiden tot een gebroken pols, te voorkomen. Maar de volgende tips kunnen je misschien enige bescherming bieden.

Sterke botten opbouwen
Het is belangrijk om botsterkte op te bouwen door gezond en gevarieerd te eten met voldoende calcium en vitamine D. Door dagelijks voldoende te bewegen, zoals een half uur stevig wandelen. En door te stoppen met roken als je een roker bent.

Voorkom vallen
De meeste gebroken polsen treden op wanneer mensen naar voren vallen met een uitgestoken hand. Om dit te voorkomen kun je de volgende maatregelen in acht nemen:

• Draag stevige en goede schoenen;
• Verwijder thuis alles spullen waar je over zou kunnen struikelen;
• Zorg voor voldoende verlichting in de leefruimten;
• Zorg dat je goed kunt zien (laat regelmatig je ogen controleren);
• Installeer handgrepen in je badkamer;
• Installeer leuningen op de trappen; en
• Vermijd gladde oppervlakken.

Beschermende kleding
Gebruik beschermende kleding voor sportieve activiteiten en draag polsbeschermers voor risicovolle activiteiten, zoals in-line skaten, snowboarden en rugby.

Lees verder

• Verstuikte pols: symptomen, behandeling en herstel
• Pijn in de pols: oorzaken en symptomen van pijnlijke pols
• Peesontsteking: tendinitis in schouder, pols, knie of dij
• Ganglion cyste: knobbel, bobbel onder de huid pols/hand/voet
• Tintelende duim, wijsvinger of middelvinger: zenuwbeknelling