Osteoporose behandeling: medicatie, injecties en voeding

Osteoporose behandeling: medicatie, injecties en voeding Osteoporose wil zeggen dat de kwaliteit van de botstructuur achteruitgaat door te snelle botontkalking. Je botten zijn minder sterk geworden, waardoor ze gemakkelijk breken, vaak al bij een lichte val of zelfs spontaan. Mensen met osteoporose hebben vooral te maken met breuken van de pols en heupen. Osteoporose kan niet volledig worden genezen, maar het is wel mogelijk de achteruitgang van de botsterkte te remmen en soms zelfs iets te herstellen.

Osteoporose: behandeling


Wat is osteoporose?

Osteoporose duidt op het minder sterk worden van de botten, waardoor de kans op botbreuken is verhoogd. De botten verliezen bij osteoporose 'botmassa' (een afname van de botdichtheid en verslechtering van de botstructuur(verlies van botbalkjes). Het gevolg is dat de botten broos worden, waardoor ze gemakkelijker breken, vaak al bij een lichte val of zelfs spontaan. Het vervelende van osteoporose is dat het een sluipend proces is, waar je niets van merkt zolang er geen botbreuk optreedt. Je kunt al 30 procent van je botmassa hebben verloren voordat je 'zomaar' een bot breekt.

Wat is de oorzaak van osteoporose?

De afname van de botdichtheid en de verslechtering van de botstructuur kan verschillende oorzaken hebben .De verschillende oorzaken van osteoporose kunnen worden onderverdeeld in grofweg twee groepen:
  • Primaire osteoporose: het gevolg van het ouder worden of de overgang, waarbij de oorzaak in het bot zit;
  • Secundaire osteoporose: het gevolg van bijvoorbeeld bepaalde aandoeningen, zoals reumatoïde artritis, COPD of depressie, of het gebruik van medicatie, wat ervoor kan zorgen dat de botsterkte sneller afneemt dan gewoonlijk.

Zowel mannen als vrouwen kunnen osteoporose krijgen, maar bij vrouwen komt het ongeveer vier keer vaker voor. De maximale botsterkte bereik je rond je 25e levensjaar, maar bij vrouwen ligt die lager dan bij mannen. Bovendien neemt bij vrouwen de botsterkte relatief snel af tijdens de overgang, vooral bij vrouwen die vroeg de menopauze bereiken.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Bij aanwijzingen van osteoporose zal vaak een botdichtheidsmeting worden verricht met een DXA-apparaat in een ziekenhuis. Wetenschappelijk gezien is dit de gouden standaard op het gebied van botdichtheidsmetingen. Het betreft een soort een röntgenapparaat, maar de straling waaraan je tijdens het onderzoek wordt blootgesteld is relatief laag. Daarnaast kan er een röntgenfoto van de wervelkolom de diagnose bevestigen. Hierop zijn dan veranderingen in de botstructuur te zien. Een ingezakte wervel kan dan snel opgespoord worden.

Hoe wordt osteoporose behandeld?

Genezing niet mogelijk

Osteoporose kan niet volledig worden genezen, maar er kan gewerkt worden aan het remmen van de achteruitgang van de botsterkte en door adequate behandeling mogelijk zelfs iets herstellen. Je zult medicijnen voorgeschreven krijgen en daarnaast is het van belang dat je voldoende calcium en vitamine D binnenkrijgt. Ofschoon de kwaliteit van de botopbouw vooral een kwestie is van erfelijke aanleg, is leefstijl daarentegen ook van belang. Door het in acht nemen van een aantal leefstijladviezen kun je zelf veel doen om je situatie te verbeteren en verdere achteruitgang tegen te gaan.

Vallen en valpreventie

Botbreuken zijn vaak het gevolg van een val. Daarom is valpreventie belangrijk: de kans verkleinen dat je valt. Het is daarbij allereerst van belang dat bekend is welke factoren in jouw geval bijdragen aan het valrisico. Misschien zie je niet goed en blijkt dat dit komt door staar. Een staaroperatie kan dan de oplossing van je problemen zijn. Of misschien word je duizelig als gevolg van bepaalde medicijnen. De huisarts kan dan andere medicijnen voorschrijven die deze bijwerking niet hebben.

Daarnaast kun je zelf ook een aantal maatregelen nemen om de kans op vallen te verkleinen door onder meer:
  • het veiliger maken van je huis door:
    • het weghalen van drempels;
    • het vastzetten van losse snoeren en kabels; en
    • het verbeteren van de verlichting.
  • gebruik te maken van hulpmiddelen, zoals:
    • een rollator;
    • een wandelstok; of
    • het dragen heupbeschermers.
  • het doen van balansoefeningen (bij de fysiotherapeut) bij een slechte lichaamshouding of loopproblemen a.g.v. osteoporose;
  • het versterken van de spieren, zodat bepaalde bewegingen en activiteiten beter uitgevoerd kunnen worden wat de kans op vallen verkleind.

Voor kracht- en balanstraining kun je terecht bij een fysiotherapeut of oefentherapeut.

Overleg met de arts / Bron: Syda Productions/Shutterstock.comOverleg met de arts / Bron: Syda Productions/Shutterstock.com

Vitamine D en calcium

Calcium is een onmisbare bouwstof voor je botten. Vitamine D is eveneens belangrijk; deze vitamine zorgt ervoor dat calcium wordt opgenomen door het lichaam. De huisarts zal suppletie van calcium en vitamine D in overweging nemen bij hoog fractuurrisico. Overleg ook met je huisarts als je twijfelt of je wel genoeg calcium (via de voeding) binnenkrijgt. Dit geldt ook voor vitamine D. Sommigen mensen hebben extra vitamine D nodig, onder wie mensen met een getinte of donkere huid. Zonlicht is de belangrijkste bron van vitamine D en een getinte of donkere huid maakt minder (snel) vitamine D aan uit zonlicht dan een lichte huid.

Medicijnen

Bij de behandeling van osteoporose spelen medicijnen een belangrijke rol. Met medicijnen uit de groep van bisfosfonaten is de meeste ervaring opgedaan. Bisfosfonaten zijn een groep van stoffen die door inbouw in de botmatrix de botafbraak verhinderen. De botmassa, vooral in de wervels, neemt bij deze medicijnen vaak weer iets toe. De bisfosfonaten alendroninezuur en risedroninezuur zijn middelen van eerste keus. Van deze middelen is het voorkomen van botbreuken duidelijk aangetoond. Vooral de kans op een wervelbreuk, een niet-wervelbreuk en heupbreuk verminderen. Bisfosfonaten moeten volgens de richtlijn vijf jaar gebruikt worden, waarna een röntgenfoto van de wervelkolom worden gemaakt om te bekijken hoe ernstig de osteoporose (nog) is. Afhankelijk van de uitkomsten van dit onderzoek, zal een vervolgbehandeling besproken worden.

Bewegen is gezond! / Bron: Istock.com/monkeybusinessimagesBewegen is gezond! / Bron: Istock.com/monkeybusinessimages
Middelen van tweede keus zijn zoledroninezuur, denosumab, strontiumranelaat, ibandroninezuur, raloxifeen en bazedoxifeen, mocht blijken dat alendroninezuur en risedroninezuur niet de juiste medicijnen voor je zijn of dat deze middelen niet voldoende werken. Indien ook de middelen van tweede keus onvoldoende soelaas bieden, dan wordt het tijd voor middelen van derde keus: teriparatide en parathyroïd hormoon (PTH). PTH wordt toegediend via een dagelijkse onderhuidse injectie. Hierdoor zal het aantal en de activiteit van de botbouwende cellen toenemen. Dit zorgt ervoor dat niet alleen verloren gegaan bot wordt hersteld, maar tevens nieuw bot gevormd wordt. De behandeling duurt ongeveer 24 maanden, afhankelijk van het type PTH wat je door de arts voorgeschreven krijgt.

Voor vrouwen die geen hormoontherapie willen of kunnen gebruiken, zijn SERM’s zoals raloxifeen een alternatief. Deze medicijnen werken door de effecten van oestrogeen op de botten na te bootsen, zonder de risico’s die gepaard gaan met traditionele hormoontherapie. Ze helpen de botmassa te behouden en het risico op breuken te verlagen.

Leefstijladviezen bij osteoporose: bewegen, gezond eten en stoppen met roken

Mensen met osteoporose doen er verstandig aan regelmatig te bewegen. Dit zorgt namelijk voor sterke botten, naast vele andere voordelen die lichamelijke beweging en activiteit hebben. Elke dag ten minste een half uur matig intensief bewegen (waarbij hartslag en ademhaling iets versnellen), heeft al een gunstig effect op de gezondheid. Als je je lichamelijk prestaties wilt verbeteren is het nodig om ten minste drie keer per week te sporten. Voor mensen met osteoporose zijn er speciale bewegingsprogramma's.

Gezond en gevarieerd eten is voor iedereen belangrijk, maar zeker ook voor mensen met osteoporose. Zorg ervoor dat je voldoende calcium en vitamine D binnenkrijgt. Calcium is belangrijk voor een goede botopbouw en calcium wordt door het lichaam opgenomen onder invloed van vitamine D. Door gezond te eten krijg je voldoende calcium binnen. Daarnaast verbetert je algehele weerstand door gezond te eten. Je lichaam krijgt alle benodigde voedingsstoffen binnen en dit maakt je sterker en je bent beter bestand tegen klachten. Ook vermindert het risico op chronische ziekten, zoals obesitas, hart- en vaatproblemen en bepaalde vormen van kanker.

Vers fruit / Bron: Istock.com/karelnoppeVers fruit / Bron: Istock.com/karelnoppe
Eén van de sleutels tot gezond eten is gevarieerd eten. Neem daarbij de Schijf van Vijf als uitgangspunt. Eet elke dag producten uit alle vakken en varieer met de voedingsmiddelen binnen de vakken. In de vakken tref je vijf soorten voedingsmiddelen aan:
  • Eerste vak: groente en fruit.
  • Tweede vak: brood, (ontbijt)granen, aardappelen, rijst, pasta en peulvruchten.
  • Derde vak: zuivelproducten, vlees(waren), vis, ei en vleesvervangers.
  • Vierde vak: vetten, olie (kies zo veel mogelijk voor onverzadigde, meestal plantaardige, vetten).
  • Vijfde vak: dranken (drink ten minste 1,5 liter vocht per dag).

Eet niet te veel en voorkom overgewicht. Overgewicht is slecht voor de gezondheid; het vergroot de kans op allerlei aandoeningen. zoals hart- en vaatziekten, diabetes, gewrichtsaandoeningen en bepaalde vormen van kanker.

Tot slot is stoppen met roken van belang. Roken leidt namelijk tot botverlies. Bij rokers werken de cellen die bot aanmaken minder goed en daardoor is de kans op osteoporose groter. Ook heeft roken invloed op de hormoonhuishouding. Vrouwen die roken zitten eerder in de overgang en zoals bekend, treedt na de overgang veel botverlies op.

Lees verder

© 2015 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Osteoporose: oorzaak, verschijnselen, behandeling, voorkomenOsteoporose: oorzaak, verschijnselen, behandeling, voorkomenDe helft van de vrouwen boven de vijftig jaar heeft osteoporose en één op de vijf mannen boven de vijftig jaar. De aando…
Voeding en ouderdom: osteoporoseOsteoporose is bij 75-plussers, en voornamelijk bij vrouwen, een veelvoorkomend probleem. Dit kan echter voorkomen worde…
Oorzaken van osteoporose (botontkalking)Osteoporose (botontkalking) kan verschillende oorzaken hebben, die in dit artikel worden besproken. Wat zijn de risicofa…
Leven met osteoporoseOsteoporose of 'botontkalking' in de' volksmond treft heel wat vrouwen en heeft een verhoogde kans op botbreuken ter hoo…

Leverenzymen, verbeteren van leverwaardenLeverenzymen, verbeteren van leverwaardenLeverenzymen kunnen door verschillende oorzaken afwijkend zijn van de normale waarden. Als het gehalte van leverenzymen…
Maagzuur voorkomen met een aangepast dieetBrandend maagzuur of Gastro-oesofageale reflux (GERD) is een aandoening waarbij maagzuur en gedeeltelijk verteerd voedse…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: BruceBlaus, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • A.A.F. Jochems, F.W.M.G. Joosten. Coëlho - zakwoordenboek der geneeskunde. Reed Business Education, 31e geheel herziene druk, 2014.
  • H. Vinke, S. Kollaard (eindred.). Zorgboek osteoporose. Patientenrichtlijn osteoporose en het voorkomen van botbreuken. Stichting September, Amsterdam, 3e herzienen druk, 2011.
  • NTVG. Selectieve oestrogeenreceptormodulatoren (SERM's) bij postmenopauzale vrouwen. https://www.ntvg.nl/artikelen/selectieve-oestrogeenreceptormodulatoren-serms-bij-postmenopauzale-vrouwen (ingezien op 10-9-2024)
  • www.nhg.org/standaarden/samenvatting/fractuurpreventie
  • www.osteoporosestichting.nl/behandeling-van-osteoporose.html
  • Afbeelding bron 1: Syda Productions/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 2: Istock.com/monkeybusinessimages
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/karelnoppe
Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 10-09-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 9
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.