Pijn aan de alvleesklier: oorzaak alvleesklieraandoeningen

Pijn aan de alvleesklier of alvleesklierpijn is een vervelende klacht. Pijn in de bovenbuik welke uitstraalt naar de rug, kan wijzen op een aandoening van de alvleesklier. De alvleesklier of pancreas is een spijsverteringsorgaan in de buurt van de maag. De functie van de alvleesklier is onder meer het aanmaken van insuline. Ook maakt de alvleesklier het hormoon glucagon. De twee hormonen insuline en glucagon reguleren de glucosespiegel. Daarnaast maakt de alvleesklier spijsverteringssappen aan. Er zijn verschillende aandoeningen van de alvleesklier die pijn aan de alvleesklier kunnen veroorzaken, zoals acute pancreatitis (alvleesklierontsteking), chronische pancreatitis, erfelijke pancreatitis en pancreaskanker.

• Pijn aan de alvleesklier door alvleesklieraandoeningen
• Synoniemen: alvleesklierpijn
• Symptomen van alvleesklieraandoeningen
• Acute alvleesklierontsteking
• Symptomen
• Behandeling
• Pijn aan de alvleesklier door chronische pancreatitis
• Symptomen
• Behandeling
• Erfelijke pancreatitis als oorzaak van pijn
• Symptomen
• Behandeling
• Alvleesklierkanker
• Symptomen
• Behandeling
• Behandeling van een pijnlijke alvleesklier
• Medische behandeling
• Zelfzorg
• Onderzoek en diagnose
• Het gesprek met de arts
• Lichamelijk onderzoek
• Bloedonderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Endoscopisch onderzoek

Pijn aan de alvleesklier door alvleesklieraandoeningen

Een zeurende, trekkende pijn in de bovenbuik, die mogelijke doortrekt naar de linkerzij, kan wijzen op een probleem aan de alvleesklier. Het stellen van een juiste diagnose in geval van een alvleesklieraandoening kan moeilijk zijn vanwege de ontoegankelijkheid van de pancreas als gevolg van zijn ligging. Er zijn meerdere manieren om de alvleesklier te onderzoeken. Ten eerste kan dit door middel van lichamelijk onderzoek, wat geen sinecure is doordat de alvleesklier diep in de buikholte bij de ruggengraat ligt. Bloedonderzoek kan vaak nuttig zijn bij het bepalen of de alvleesklier is betrokken bij een bepaald symptoom of klacht, maar het kan de arts ook op het verkeerde been zetten. De beste radiografische tests om de de structuur van de pancreas te onderzoeken, zijn CAT (computertomografie) scan, endoscopische echografie en MRI (magnetic resonance imaging). Tests om de kleine afvoerbuisjes die samenkomen tot één grote afvoerbuis (pancreasbuis) te kunnen beoordelen, zijn ERCP (endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie) en MRCP (magnetische resonantie cholangiopancreatografie). Soms is chirurgisch onderzoek de enige manier om de diagnose van een alvleesklieraandoening te bevestigen.

Synoniemen: alvleesklierpijn

Pijn aan de alvleesklier staat ook bekend als alvleesklierpijn of pancreaspijn.

Symptomen van alvleesklieraandoeningen

De symptomen van alvleesklieraandoeningen kunnen op niet-gerelateerde aandoeningen lijken, Symptomen zijn onder meer:

• Pijn in de bovenbuik
• Geelverkleuring van de huid en ogen (geelzucht)
• Zwellingen of vochtophoping in de buik (ascites)
• Rugpijn
• Verlies van eetlust
• Gewichtsverlies
• Braken
• Misselijkheid
• Diarree

Acute alvleesklierontsteking

Symptomen

Acute pancreatitis of alvleesklierontsteking is een plotselinge ontsteking van de alvleesklier en wordt meestal gekenmerkt door ernstige pijn in de bovenbuik, welke vaak uitstraalt naar de rug. De pijn kan ernstig zijn en een paar dagen aanhouden. Andere symptomen van acute pancreatitis zijn misselijkheid, braken, diarree, opgeblazen gevoel, en koorts. De meest voorkomende oorzaak van acute pancreatitis zijn galstenen. Andere oorzaken zijn overmatig alcoholgebruik, erfelijke aandoeningen, trauma's, medicijnen, infecties, elektrolyt-afwijkingen, bovenmatig hoge lipiden niveaus in je bloed (hyperlipidemie), hormonale afwijkingen of andere onbekende oorzaken.

Behandeling

De behandeling van acute alvleesklierontsteking richt zich op het aanpakken van de oorzaak van de ziekte, bijvoorbeeld het verwijderen van galstenen, het stoppen met het drinken van alcohol, behandeling van een stofwisselingsziekte, het nemen van andere medicijnen, etc. De meeste patiënten met acute pancreatitis herstellen volledig.

Pijn aan de alvleesklier door chronische pancreatitis

Symptomen

Chronische pancreatitis is de progressieve aandoening waarbij er steeds meer littekens op de alvleesklier verschijnen en er steeds minder gezond weefsel overblijft. De ziekte komt meer voor bij vrouwen en ontwikkelt zich meestal bij personen tussen 30 en 40 jaar oud. Aanvankelijk kan chronische pancreatitis worden verward met acute pancreatitis, omdat de symptomen op elkaar lijken. De meest voorkomende symptomen zijn pijn in de bovenbuik en diarree. Naarmate de ziekte voortschrijdt, kunnen patiënten ondervoeding en gewichtsverlies ontwikkelen. Als de alvleesklier steeds meer beschadigd raakt in de latere stadia van de ziekte, kunnen patiënten diabetes ontwikkelt.

Behandeling

De meest voorkomende oorzaak van chronische pancreatitis chronisch en overmatig alcoholgebruik. Het kan ook worden veroorzaakt door onder meer een stofwisselingsziekte als hypercalciëmie en hyperlipoproteïnemie. De behandeling voor chronische pancreatitis is afhankelijk van de klachten. De meeste therapieën zijn toegespitst op pijnbestrijding en voedingsondersteuning (vitaminen en mineralen). Daarnaast is het belangrijk om te stoppen met drinken en moet de onderliggende aandoening worden behandeld. Er zijn verschillende operaties mogelijk en als je alvleesklier niet meer genoeg enzymen aanmaakt, krijg je enzympillen voorgeschreven.

Erfelijke pancreatitis als oorzaak van pijn

Symptomen

Erfelijke pancreatitis is een autosomaal dominante aandoening waarbij (vaak drie tot vier keer per jaar) aanvallen van acute pancreatitis optreedt, wat uiteindelijk leidt tot chronische pancreatitis. De patiënten presenteren zich vaak op jonge leeftijd (vóór het tiende levensjaar). Acute terugkerende aanvallen van pancreatitis vóór je dertigste levensjaar kan zich ontwikkelen tot chronische pancreatitis. Net zoals bij chronische pancreatitis, is erfelijke pancreatitis een progressieve ziekte met een hoog risico op blijvende problemen. Patiënten met deze aandoening kunnen last krijgen van chronische pijn, diarree, ondervoeding of diabetes.

Behandeling

De behandeling richt zich op pijnbestrijding en alvleesklier enzym vervangende therapie.

Alvleesklierkanker

Symptomen

Alvleesklierkanker geeft aanvankelijk geen symptomen en dat is het verraderlijke ervan; het wordt vaak in een laat stadium ontdekt waardoor behandeling minder goed aanslaat. Veel gezien klachten van alvleesklierkanker zijn verminderde eetlust, misselijkheid, een zeurende pijn boven of midden in de buik met uitstraling in de rug, een verstoord ontlastingspatroon en gewichtsverlies. Geelzucht kan optreden als de tumor de grote galbuis afsluit. Wanneer de grote galbuis of andere galwegen is geblokkeerd, is de ontlasting vaak dun en lichtgekleurd of wit en de urine erg donker. In een later stadium van de ziekte kun je last krijgen van jeuk over het hele lichaam, braken, ernstige vermoeidheid en vetdiarree. De diagnose wordt gewoonlijk gesteld met behulp van verschillende radiografische beeldvormingstechnieken.

Behandeling

Indien alvleesklierkanker wordt ontdekt in een vroeg stadium, kan een behandeling gericht op genezing worden ingezet waarbij vaak de tumor en het omringende weefsel worden verwijderd. Helaas is vroege opsporing eerder uitzondering dan regel. In latere stadia kan palliatieve behandeling ingezet worden, gericht op symptoombestrijding, de verbetering van de kwaliteit van leven en eventueel levensverlenging.

Behandeling van een pijnlijke alvleesklier

De behandeling van een pijnlijke alvleesklier of alvleesklierpijn hangt af van de oorzaak.

Medische behandeling

Behandeling van pijn aan de alvleesklier door een alvleesklieraandoening, is afhankelijk van de oorzaak. Dit zijn ernstige aandoeningen, waarbij intensieve medische behandeling en zorg is vereist. Verandering in levensstijl, waaronder aanpassingen van je dieet en elimineren van alcohol en roken zijn ook vereist. Chirurgie, radiotherapie, chemotherapie en medicatie kunnen nodig zijn de aandoening te behandelen.

Zelfzorg

Je kan zelf een aantal maatregelen nemen voor het behoud van een gezonde alvleesklier, zoals:

• Voeg voedingsmiddelen zoals vis met veel omega-3-vetzuren, noten, groenten, bonen en fruit toe aan je dieet. Het eten van rauw en onverwerkt voedsel kan ook nuttig zijn.
• Elimineer gewoonten die de gezondheid van de alvleesklier kunnen belemmeren, zoals het gebruik van tabak of alcohol
• Een professionele massage en een natuurlijke ontgiftingstherapie kunnen je alvleesklier en de rest van je lichaam helpen zichzelf te ontdoen van schadelijke gifstoffen.

Onderzoek en diagnose

Pijn aan de alvleesklier is niet iets om te negeren. Als je last hebt van pijn in je bovenbuik die uitstraalt naar je rug, kan er iets mis zijn met je alvleesklier, en dan is het belangrijk om snel een arts te raadplegen. Hier is wat je kunt verwachten als je naar de dokter gaat voor onderzoek en diagnose:

Het gesprek met de arts

De eerste stap is een uitgebreid gesprek met je arts. Je beschrijft de pijn: waar zit het precies, hoe voelt het, en wanneer komt het opzetten? Heb je last van misselijkheid, braken, of veranderingen in je stoelgang? De arts zal ook vragen of je recent alcohol hebt gedronken, of dat je eerder problemen hebt gehad met je galblaas, omdat dit allemaal factoren zijn die invloed kunnen hebben op je alvleesklier.

Lichamelijk onderzoek

Na het gesprek volgt een lichamelijk onderzoek. De arts zal voorzichtig op je buik drukken om te kijken of bepaalde gebieden gevoelig of pijnlijk zijn, vooral in het midden of linksboven in je buik, waar de alvleesklier zit. Dit geeft de arts een eerste idee of de pijn mogelijk uit de alvleesklier komt.

Bloedonderzoek

Bij verdenking op problemen met je alvleesklier, wordt vaak een bloedonderzoek uitgevoerd. Hierbij wordt gekeken naar de niveaus van bepaalde enzymen zoals amylase en lipase, die vaak verhoogd zijn bij alvleesklierproblemen zoals pancreatitis. Dit bloedonderzoek kan een ontsteking of andere problemen aanwijzen.

Beeldvormend onderzoek

Om een duidelijker beeld te krijgen van je alvleesklier, kan de arts je doorverwijzen voor een echografie of een CT-scan van je buik. Deze beeldvormende onderzoeken tonen eventuele afwijkingen, zoals ontstekingen, cysten, of tumoren. Een MRI-scan kan ook worden ingezet voor een nog gedetailleerder beeld.

Endoscopisch onderzoek

Voor meer duidelijkheid kan de arts een endoscopisch onderzoek (ERCP) voorstellen. Hierbij wordt een flexibele slang met een camera via je mond naar je darmen gebracht om de galwegen en de alvleesklier in detail te bekijken. Dit onderzoek biedt ook de mogelijkheid om eventuele verstoppingen of galstenen te verwijderen.

Lees verder

• Alvleesklier en alvleesklierklachten: symptomen en oorzaken
• Alvleesklierkanker: symptomen, oorzaken en behandeling
• Alvleesklierontsteking: symptomen, oorzaken en behandeling
• Pancreatitis symptomen: buikpijn, misselijk, braken & koorts
• Waar zit je lever, waar zit je hart, milt en andere organen?