Gingivostomatitis: Ontsteking mondslijmvlies en tandvlees
Gingivostomatitis is een ontsteking waarbij het mondslijmvlies en het tandvlees ontstoken zijn. De patiënt heeft hierdoor pijnlijke mondzweren die gepaard gaan met gezwollen tandvlees. Een virale of bacteriële infectie door onder andere een slechte mondhygiëne leidt tot een gingivostomatitis. Normaal gezien herstelt de patiënt binnen enkele weken zonder een medische behandeling en zijn de symptomen te verlichten via zelfzorgmaatregelen. Wanneer de symptomen echter langer dan drie weken aanhouden of wanneer nog andere symptomen erbij betrokken zijn, is het raadplegen van een arts noodzakelijk. Vooral kinderen zijn getroffen door deze pijnlijke aandoening.
Oorzaken gingivostomatitis
Virussen of bacteriën zijn de oorzaak van gingivostomatitis. De aandoening komt bijvoorbeeld voor na een
ontsteking met het
herpes simplex virus type 1 (HSV-1). Dit virus, dat tevens een
koortslip veroorzaakt, verspreidt zich heel gemakkelijk via
speeksel, gedeeld speelgoed, drinken, kopjes, eetgerei, … De aandoening treedt bovendien op na een ontsteking met het
coxsackievirus. Dit virus bevindt zich op een door ontlasting verontreinigde oppervlakte. De
verspreiding gebeurt snel van persoon tot persoon en ook door het aanraken van besmette objecten. Bepaalde
bacteriën zoals
Streptococcus en
Actinomyces resulteren ook in een gingivostomatitis. Tot slot verschijnt de aandoening vaker bij patiënten die een
slechte mondhygiëne hanteren. Hierbij poetst de patiënt niet regelmatig de tanden en flost hij evenmin.
Symptomen: Ontsteking mondslijmvlies en tandvlees
Het mondslijmvlies en tandvlees van de patiënt zijn ontstoken. De symptomen variëren van mild of ernstig. De patiënt voelt zich over het algemeen gewoon niet goed (malaise). Hij bouwt
koorts op,
kwijlt (vooral jonge kinderen) en heeft moeite om te eten en drinken (
slikproblemen en
kauwproblemen). Hij heeft een
stinkende adem (halitose) en een zeer
pijnlijke mond. Deze symptomen zijn het gevolg van pijnlijke zweren op de lippen, de
tong, het tandvlees en aan de binnenzijde van de wangen in de mond. De
mondzweren hebben een grijsachtige of gele kleur aan de buitenkant en zijn rood in het midden. Het tandvlees is tot slot gezwollen (
gezwollen tandvlees) en bloedt (
bloedend tandvlees).
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De arts of tandarts identificeert de mondzweren en de koorts, en merkt de andere symptomen op. De patiënt heeft meestal ook
gezwollen lymfeklieren (lymfadenopathie). Hij is door middel van de symptomen die hij aantreft bij een lichamelijk onderzoek, meestal al in staat om de juiste diagnose te stellen.
Diagnostisch onderzoek
In de meeste gevallen voert de tandarts geen speciale onderzoeken uit om gingivostomatitis te diagnosticeren. Soms is een mondcultuur nodig om te weten of het om een virale of bacteriële ontsteking gaat, wat nuttig is voor de behandeling. Daarnaast is een
biopsie in sommige omstandigheden vereist om andere mondaandoeningen uit te sluiten.
Differentiële diagnose
De mondzweren lijken mogelijk op mondzweren veroorzaakt door andere aandoeningen. Indien de patiënt
hoest, koorts of
spierpijn heeft, wijst dit wellicht op een andere aandoening. Zo is
herpangina niet hetzelfde als een gingivostomatitis. Herpangina (pharynngitis vesicularis of pharyngitis aphthosa) is een acute, goedaardige coxsackievirusziekte die vaak voorkomt bij kinderen. De patiënt heeft hierbij blaasjes (herpes) en zweertjes in de mond en de keel.
Behandeling van mondzweren

Dagelijks de tanden poetsen is nodig /
Bron: Photo Mix, Pixabay Zelfzorg
Een goede mondhygiëne hanteren is belangrijk. Daarom borstelt de patiënt best grondig de tanden en het tandvlees om het risico op een ontsteking te verminderen. Voorzichtig de tanden poetsen met een zachte
tandenborstel is nodig, zelfs als dit pijn doet.
Mondwater vermindert tevens de pijn. Daarnaast is het spoelen van de mond met zout water (een halve theelepel zout in 1 kopje water) of mondwater met waterstofperoxide of Xylocaïne nuttig om de pijn te verlichten. Daarnaast is de voeding van de patiënt belangrijk.
Gezonde voedingsmiddelen die zacht en niet-pikant zijn, verminderen het ongemak tijdens het eten. Tot slot mag de patiënt gewone
pijnstillers nemen.
Professionele medische zorg
Indien bij de patiënt mondzweren en koorts optreden of de mondzweren verergeren of niet reageren op een thuisbehandeling, is een medische behandeling vaak vereist.
Antibiotica helpen bij bacteriële infecties,
antivirale geneesmiddelen verlichten de symptomen bij virusinfecties. De tandarts voert daarnaast indien nodig een zacht
debridement uit bij de patiënt. Hierbij verwijdert hij het geïnfecteerde weefsel.
Prognose ziekte
De prognose van gingivostomatitis is verschillend. Bij sommige patiënten is de aandoening mild en verdwijnen de symptomen binnen de twee tot drie weken. Bij anderen is de ontsteking ernstig en pijnlijk en is een behandeling vereist. Door een medische behandeling vermindert het ongemak en versnelt het genezingsproces.
Complicatie van de aandoening
Wanneer het herpesvirus gingivostomatitis veroorzaakt, verspreidt de infectie zich mogelijk naar het oog (
oculaire herpes). Het virus infecteert vervolgens het hoornvlies. Herpes simplex
keratitis leidt mogelijk tot een permanent verlies van het gezichtsvermogen. Daarom is het belangrijk oom meteen een oogarts te raadplegen als het kind zich presenteert met waterige of
rode ogen en
fotofobie (overgevoelig voor licht).
Preventie infectie
Een goede mondhygiëne is van primordiaal belang. Daarnaast wast het kind regelmatig de
handen en deelt hij geen eten of drinken met andere kinderen. Rusten is ook belangrijk. Speelgoed grondig reinigen en ontsmetten gebeurt regelmatig. Tot slot houden ouders zieke kinderen best even thuis.
Lees verder