Gingivostomatitis: Ontsteking mondslijmvlies en tandvlees

Gingivostomatitis is een ontsteking waarbij het mondslijmvlies en het tandvlees ontstoken zijn. De patiënt heeft hierdoor pijnlijke mondzweren die gepaard gaan met gezwollen tandvlees. Een virale of bacteriële infectie door onder andere een slechte mondhygiëne leidt tot een gingivostomatitis. Normaal gezien herstelt de patiënt binnen enkele weken zonder een medische behandeling en zijn de symptomen te verlichten via zelfzorgmaatregelen. Wanneer de symptomen echter langer dan drie weken aanhouden of wanneer nog andere symptomen erbij betrokken zijn, is het raadplegen van een arts noodzakelijk. Vooral kinderen zijn getroffen door deze pijnlijke aandoening.

• Oorzaken gingivostomatitis
• Symptomen: Ontsteking mondslijmvlies en tandvlees
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van mondzweren
• Prognose ziekte
• Complicatie van de aandoening
• Preventie infectie

Oorzaken gingivostomatitis

Virussen of bacteriën zijn de oorzaak van gingivostomatitis. De aandoening komt bijvoorbeeld voor na een ontsteking met het herpes simplex virus type 1 (HSV-1). Dit virus, dat tevens een koortslip veroorzaakt, verspreidt zich heel gemakkelijk via speeksel, gedeeld speelgoed, drinken, kopjes, eetgerei, … De aandoening treedt bovendien op na een ontsteking met het coxsackievirus. Dit virus bevindt zich op een door ontlasting verontreinigde oppervlakte. De verspreiding gebeurt snel van persoon tot persoon en ook door het aanraken van besmette objecten. Bepaalde bacteriën zoals Streptococcus en Actinomyces resulteren ook in een gingivostomatitis. Tot slot verschijnt de aandoening vaker bij patiënten die een slechte mondhygiëne hanteren. Hierbij poetst de patiënt niet regelmatig de tanden en flost hij evenmin.

Symptomen: Ontsteking mondslijmvlies en tandvlees

Het mondslijmvlies en tandvlees van de patiënt zijn ontstoken. De symptomen variëren van mild of ernstig. De patiënt voelt zich over het algemeen gewoon niet goed (malaise). Hij bouwt koorts op, kwijlt (vooral jonge kinderen) en heeft moeite om te eten en drinken (slikproblemen en kauwproblemen). Hij heeft een stinkende adem (halitose) en een zeer pijnlijke mond. Deze symptomen zijn het gevolg van pijnlijke zweren op de lippen, de tong, het tandvlees en aan de binnenzijde van de wangen in de mond. De mondzweren hebben een grijsachtige of gele kleur aan de buitenkant en zijn rood in het midden. Het tandvlees is tot slot gezwollen (gezwollen tandvlees) en bloedt (bloedend tandvlees).

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts of tandarts identificeert de mondzweren en de koorts, en merkt de andere symptomen op. De patiënt heeft meestal ook gezwollen lymfeklieren (lymfadenopathie). Hij is door middel van de symptomen die hij aantreft bij een lichamelijk onderzoek, meestal al in staat om de juiste diagnose te stellen.

Diagnostisch onderzoek

In de meeste gevallen voert de tandarts geen speciale onderzoeken uit om gingivostomatitis te diagnosticeren. Soms is een mondcultuur nodig om te weten of het om een virale of bacteriële ontsteking gaat, wat nuttig is voor de behandeling. Daarnaast is een biopsie in sommige omstandigheden vereist om andere mondaandoeningen uit te sluiten.

Differentiële diagnose

De mondzweren lijken mogelijk op mondzweren veroorzaakt door andere aandoeningen. Indien de patiënt hoest, koorts of spierpijn heeft, wijst dit wellicht op een andere aandoening. Zo is herpangina niet hetzelfde als een gingivostomatitis. Herpangina (pharynngitis vesicularis of pharyngitis aphthosa) is een acute, goedaardige coxsackievirusziekte die vaak voorkomt bij kinderen. De patiënt heeft hierbij blaasjes (herpes) en zweertjes in de mond en de keel.

Behandeling van mondzweren

Zelfzorg
Een goede mondhygiëne hanteren is belangrijk. Daarom borstelt de patiënt best grondig de tanden en het tandvlees om het risico op een ontsteking te verminderen. Voorzichtig de tanden poetsen met een zachte tandenborstel is nodig, zelfs als dit pijn doet. Mondwater vermindert tevens de pijn. Daarnaast is het spoelen van de mond met zout water (een halve theelepel zout in 1 kopje water) of mondwater met waterstofperoxide of Xylocaïne nuttig om de pijn te verlichten. Daarnaast is de voeding van de patiënt belangrijk. Gezonde voedingsmiddelen die zacht en niet-pikant zijn, verminderen het ongemak tijdens het eten. Tot slot mag de patiënt gewone pijnstillers nemen.

Professionele medische zorg

Indien bij de patiënt mondzweren en koorts optreden of de mondzweren verergeren of niet reageren op een thuisbehandeling, is een medische behandeling vaak vereist. Antibiotica helpen bij bacteriële infecties, antivirale geneesmiddelen verlichten de symptomen bij virusinfecties. De tandarts voert daarnaast indien nodig een zacht debridement uit bij de patiënt. Hierbij verwijdert hij het geïnfecteerde weefsel.

Prognose ziekte

De prognose van gingivostomatitis is verschillend. Bij sommige patiënten is de aandoening mild en verdwijnen de symptomen binnen de twee tot drie weken. Bij anderen is de ontsteking ernstig en pijnlijk en is een behandeling vereist. Door een medische behandeling vermindert het ongemak en versnelt het genezingsproces.

Complicatie van de aandoening

Wanneer het herpesvirus gingivostomatitis veroorzaakt, verspreidt de infectie zich mogelijk naar het oog (oculaire herpes). Het virus infecteert vervolgens het hoornvlies. Herpes simplex keratitis leidt mogelijk tot een permanent verlies van het gezichtsvermogen. Daarom is het belangrijk oom meteen een oogarts te raadplegen als het kind zich presenteert met waterige of rode ogen en fotofobie (overgevoelig voor licht).

Preventie infectie

Een goede mondhygiëne is van primordiaal belang. Daarnaast wast het kind regelmatig de handen en deelt hij geen eten of drinken met andere kinderen. Rusten is ook belangrijk. Speelgoed grondig reinigen en ontsmetten gebeurt regelmatig. Tot slot houden ouders zieke kinderen best even thuis.

Lees verder

• Jeukend tandvlees: Oorzaken van tandvlees dat jeukt
• Gingivitis: Ontsteking van tandvlees door plaque op tanden
• Bloedend tandvlees: Oorzaken en tips bij tandvleesbloeding
• Mondzweren: Oorzaken van aften (zweertjes) in mond