Branderige vagina: oorzaken en behandeling brandende vagina

Een brandende of branderige vagina is een vervelende klacht. Jeuk, irritatie of een branderig gevoel kan zeer vervelend zijn en ongemak veroorzaken. Maar wanneer het voorkomt in een gebied dat zo gevoelig is als de vagina en vulva (de grote, buitenste en de kleine, binnenste schaamlippen en de clitoris), kan het zeer ongemakkelijk zijn. De meeste genitale jeuk en irritatie is niet direct een reden tot zorg en dat geldt ook voor een branderige vagina. Maar bij vermoeden van een infectie of een seksueel overdraagbare aandoening (soa) is het verstandig een afspraak te maken met je huisarts. Onbehandelde soa's of infecties kunnen langdurige klachten en complicaties veroorzaken. Meestal is een branderige vagina een tijdelijke klacht die je eenvoudig zelf kan verhelpen met wat maatregelen.

Oorzaken van een branderige vagina
Bacteriële vaginose
Seksueel overdraagbare aandoening (soa's)
Chlamydia
Genitale herpes
Genitale wratten
Trichomonas
Gonorroe
Schimmelinfectie (vaginale candidiasis)
Overgang
Irriterende stoffen
Lichen sclerose
Urineweginfectie
Huisarts raadplegen bij een brandende vagina
Behandeling branderig gevoel in vagina
Medische behandeling
Zelfzorgmiddelen

Branderige vagina / Bron: Ruigsantos/Shutterstock.com

Oorzaken van een branderige vagina

Er zijn verschillende veel voorkomende oorzaken van vaginale jeuk, branderigheid en irritatie, waaronder de volgende:

Schimmelinfectie;
Seksueel overdraagbare aandoeningen, zoals chlamydia, gonorroe of trichomoniasis
Overgroei van normale bacteriën in de vagina (bacteriële vaginose).

Andere oorzaken van vaginale jeuk en branderigheid kunnen zijn:

Overgang of lage oestrogeenspiegels;
Vreemde voorwerpen achtergelaten in de vagina, zoals een tampon;
Een spiraaltje voor anticonceptie;
Medicijnen, zoals antibiotica en steroïden;
Vochtige of nauwsluitende kleding;
Chemicaliën die worden aangetroffen in wasmiddelen, wasverzachters, vaginale sprays, zalven, crèmes, vaginale douches en anticonceptieve schuimen, gels of crèmes;
Huidaandoeningen, zoals lichen planus;
Slecht gecontroleerde diabetes;
Baarmoederhalskanker of vaginakanker.

Bacteriële vaginose

Het is normaal om een gezonde mix van bacteriën in de vagina te hebben. Maar als de verkeerde bacteriën de overhand krijgen, kunnen er problemen ontstaan. Bij bacteriële vaginose overheersen bepaalde bacteriën. Dit geeft veel en vies ruikende afscheiding, oftewel een stinkende vagina. Verder kun je last hebben van vaginale jeuk en een branderig gevoel in de vagina.

Seksueel overdraagbare aandoening (soa's)

Chlamydia, genitale herpes, genitale wratten, trichomonas en gonorroe zijn seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) die allemaal vaginale of vulvaire jeuk en irritatie en andere symptomen kunnen veroorzaken.

Normale en buitenbaarmoederlijke zwangerschap / Bron: BruceBlaus, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)

Chlamydia

Chlamydia is de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening (soa) in Nederland. Het is een infectie met bacteriën die bekend staan als Chlamydia trachomatis. Chlamydia lijkt sterk op gonorroe in zijn symptomen en wijze van besmetting. Het is belangrijk op te merken dat veel mensen (zowel vrouwen als mannen) die zijn geïnfecteerd met chlamydia, geen symptomen hebben en zich er mogelijk niet van bewust zijn dat ze de infectie hebben. Chlamydia-infectie kan bij een vrouw permanente schade aan de eileiders veroorzaken en kan leiden tot toekomstige onvruchtbaarheid en een verhoogd risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Chlamydia-infectie tijdens de zwangerschap verhoogt ook het risico van vroegtijdige geboorte en het krijgen van een baby met een laag geboortegewicht. Vrouwen moeten bedacht zijn op de volgende symptomen:

bloedingen tijdens de geslachtsgemeenschap en tussen de menstruatieperiode (doorbraakbloedingen)
een jeukende of branderig gevoel in de vagina
een verhoogde vaginale afscheiding
pijn bij het plassen en tijdens seks

Genitale herpes

Genitale herpes is een seksueel overdraagbare aandoening die wordt veroorzaakt door een herpes simplex-virus (HSV). Het kan zweren veroorzaken om het genitale gebied. Je kunt het krijgen door vaginale geslachtsgemeenschap met iemand die het heeft. Het virus kan zich verspreiden, zelfs als er geen zweren aanwezig zijn. Moeders kunnen hun baby's ook infecteren tijdens de bevalling. Symptomen van herpes worden uitbraken genoemd. Je krijgt meestal zweren in de buurt van het gebied waar het virus het lichaam is binnengedrongen. Symptomen kunnen bestaan uit:

een branderig gevoel in de vagina
vaginale jeuk of een tintelend gevoel
veranderde vaginale afscheiding
griepachtige symptomen
opgezwollen klieren
pijn in het vaginale gebied, vooral bij het plassen

Genitale wratten

Genitale wratten zijn zachte, wratachtige gezwellen die verschijnen op de geslachtsorganen. Genitale wratten is een seksueel overdraagbare aandoening die wordt veroorzaakt door bepaalde stammen van het humaan papillomavirus (HPV). Deze soa kan pijn, ongemak en jeuk veroorzaken.

Trichomonas

Trichomonas is een seksueel overdraagbare aandoening die wordt veroorzaakt door een parasiet. De parasiet wordt meestal verspreid door vaginale seks. Het is een van de meest voorkomende soa's in Nederland en treft meer vrouwen dan mannen. Veel vrouwen hebben geen symptomen. Als je toch symptomen krijgt, kunnen deze 5 tot 28 dagen na besmetting verschijnen. Symptomen kunnen bestaan uit:

Irritatie, branderigheid en jeuk in het genitale gebied
dunne of schuimige afscheiding met een ongebruikelijke vieze geur die helder, wit, geelachtig of groenig kan zijn
Ongemak tijdens seks en bij het urineren.
Pijn in de onderbuik (dit is zeldzaam).

Gonorroe

Gonorroe is een soa die de volgende klachten kan geven:

een branderig gevoel tijdens het plassen
een vaginale afscheiding
pijn bij het plassen
vaginale bloedingen tussen menstruaties

Tijdens de zwangerschap een branderige vagina door een schimmelinfectie / Bron: Zerocool, Pixabay

Schimmelinfectie (vaginale candidiasis)

Ongeveer drie op de vier vrouwen zullen op enig moment in hun leven een schimmelinfectie ontwikkelen. Gistinfecties komen voor wanneer de gist, candida, overmatig groeit in de vagina en vulva. Een vaginale schimmelinfectie wordt candida genoemd. Zwangerschap, geslachtsgemeenschap, antibiotica en een verzwakt immuunsysteem kunnen er allemaal voor zorgen dat vrouwen een grotere kans hebben op een schimmelinfectie. Naast jeuk, irritatie en een branderige vagina, zal een schimmelinfectie een dikke, witte afscheiding veroorzaken.

Overgang

De daling van de oestrogeenproductie die optreedt aan het einde van de reproductieve jaren van een vrouw (de levensfase van de vrouw waarin kinderen geboren kunnen worden), kan ervoor zorgen dat de vaginawand dunner wordt en uitdroogt. Dit kan leiden tot jeuk en irritatie. Het dunner worden van de vaginawand is ook een probleem bij sommige vrouwen die borstvoeding geven.

Irriterende stoffen

Een aantal chemische stoffen, waaronder crèmes, vaginale douches, condooms, anticonceptie schuimen, wasmiddelen, zeep, geparfumeerd toiletpapier en wasverzachters kunnen de vagina en vulva irriteren, waardoor je last krijgt van een branderig gevoel.

Lichen sclerose

Lichen sclerosus is een zeldzame chronische niet besmettelijke ontsteking van de huid, waarbij dunne witte vlekken op de huid ontstaan, vooral rondom de vulva. De vlekken kunnen permanent het vaginale gebied beschadigen. Het treft vooral oudere vrouwen.

Buikpijn door urineweginfectie / Bron: Andrey Popov/Shutterstock.com

Urineweginfectie

Een urineweginfectie treedt op wanneer bacteriën in je urinewegen of blaas terechtkomen. Het veroorzaakt een gevoel van branderigheid en een pijnlijke, branderige sensatie als je plast. Je kunt daarnaast last krijgen van de volgende klachten:

Een intense drang om te plassen, maar je plast steeds kleine beetjes;
Frequent plassen;
Pijn bij het starten van de urinestroom;
Sterk ruikende urine;
Troebele urine;
Rode, fel roze of bruine urine, mogelijk een teken van bloed in de urine;
Koorts en koude rillingen;
Buikpijn, rugpijn of bekkenpijn.

Huisarts raadplegen bij een brandende vagina

Sommige oorzaken van een branderige vagina verdwijnen vanzelf zonder verdere behandeling. Als het branderige gevoel evenwel aanhoudt en je begint andere symptomen te ontwikkelen, maak dan een afspraak met je huisarts. In veel gevallen kan je huisarts een medicijn voorschrijven om de onderliggende aandoening te genezen. In andere gevallen stelt hij een behandelplan voor de lange termijn op om de onderliggende oorzaak te behandelen. Soms is verwijzing naar een specialist (gynaecoloog of uroloog) nodig.

Behandeling branderig gevoel in vagina

Vaginale irritatie verdwijnt vaak vanzelf. Als de irritatie aanhoudt, ernstig is of terugkomt na behandeling, maak dan een afspraak met je huisarts. Deze kan lichamelijk onderzoek doen om te achterhalen wat het probleem is. De arts zal waarschijnlijk ook een uitstrijkje nemen om de oorzaak van het probleem te achterhalen.

Medicatie kan nodig zijn bij een branderige vagina / Bron: Stevepb, Pixabay

Medische behandeling

Hoe een branderige vagina wordt behandeld, hangt af van welke aandoening het probleem veroorzaakt:

Bacteriële vaginose: gaat meestal vanzelf over binnen een paar weken, maar bij ernstige klachten kan de huisarts je metronidazol -tabletten voorschrijven.
Soa's worden doorgaans behandeld met antibiotica.
Schimmelinfecties worden behandeld met antischimmelmedicijnen. Ze worden in de vagina ingebracht in de vorm van crèmes, zalven of zetpillen, of ze worden oraal ingenomen. Je kunt deze medicijnen zonder recept in verschillende doses kopen. Als je echter nog nooit een schimmelinfectie hebt gehad, raadpleeg dan je huisarts voordat je zelfzorgmedicijnen inneemt.
Overgangsgerelateerde jeuk kan worden behandeld met oestrogeencrème, tabletten of een vaginale ring.
Andere soorten jeuk en irritatie reageren op steroïde crèmes of lotions, die ontstekingen verminderen.
Bij jonge meisjes is het belangrijk om jeuk, branderigheid of irritatie aan de huisarts of schoolarts te melden, omdat deze symptomen kunnen wijzen op seksueel misbruik.

Zelfzorgmiddelen

Je kunt een aantal maatregelen nemen om een branderige vagina te voorkomen of te behandelen:

Vermijd geparfumeerd toiletpapier, crèmes, vrouwelijke sprays en douches.
Gebruik water en een ongeparfumeerde zeep om je uitwendige geslachtsdelen regelmatig schoon te maken. Maar niet meer dan één keer per dag wassen. Door te vaak je vulva te wassen, kan deze droog worden.
Veeg altijd van voor naar achter nadat je gepoept hebt.
Draag katoenen slipjes (geen synthetische stoffen) en verwissel je ondergoed elke dag.
Geen vaginale douche toepassen.
Gebruik condooms tijdens geslachtsgemeenschap om seksueel overdraagbare aandoeningen te voorkomen.
Bij vaginale droogheid, kun je een glijmiddel gebruiken op waterbasis voordat je geslachtsgemeenschap hebt.
Vermijd geslachtsgemeenschap totdat je symptomen verbeteren.
Krab niet aan je vulva, om verdere irritatie te voorkomen.