Amandelstenen: symptomen en behandeling tonsilstenen

Amandelstenen (tonsilstenen) zijn kleine, geelwitte afzettingen die zich in je amandelcrypten bevinden. Je amandelen bestaan ​​uit spleten, holtes en groeven die amandelcrypten worden genoemd. De medische benaming van amandelstenen is tonsillolieten. De afzettingen bestaan uit neergeslagen mineralen, dode cellen, slijm, speeksel en voedsel, dat zich in de crypten heeft opgehoopt. Bacteriën en schimmels voeden zich met deze substanties en veroorzaken een onwelriekende geur. Na verloop van tijd verhardt deze afzetting zich tot een amandelsteen. Sommige mensen hebben slechts één amandelsteen, terwijl anderen meerdere amandelstenen hebben. Mogelijke oorzaken van amandelstenen zijn onder meer slechte mondhygiëne, grote amandelen, chronische sinusproblemen (problemen met de bijholten) en chronische tonsillitis (ontstoken amandelen).

• Wat zijn amandelstenen?
• Het mysterie van de stinkende steentjes
• Wat zijn het eigenlijk?
• Synoniemen
• FAQ amandelstenen: alles wat je (niet) wilde weten over die mysterieuze brokjes in je keel
• Vóórkomen: Wie, waar en waarom?
• Ontstaansmechanisme: hoe die stinkende brokjes zich vormen
• Oorzaken van amandelstenen: hoe die kleine stinkerds zich nestelen in je keel
• Je amandelen: de perfecte verzamelplek voor rommel
• Bacteriën: de geheime boosdoeners
• Droge mond? Hoger risico!
• Wat je eet, speelt een rol
• Slechte mondhygiëne? Dan vraag je erom
• Genetica: als je ouders ze hadden, zit jij er misschien ook mee
• Roken en alcohol: extra risico’s
• Een voorbeeld uit de praktijk: de case van Eva
• Conclusie: kleine boosdoeners, grote impact
• Symptomen van amandelstenen
• Verschijnselen
• Slechte adem
• Keelpijn
• Witte steentjes
• Moeite met slikken
• Oorpijn
• Zwelling van de amandelen
• Onderzoek en diagnose
• Eerste signalen: ruikt je adem verdacht?
• Check je keel: tijd voor de spiegelinspectie
• Zelftest: kun je ze voelen?
• Wanneer naar de dokter?
• Beeldvorming: als de stenen diep verstopt zitten
• Een voorbeeld uit de praktijk: hoe Tom zijn amandelstenen ontdekte
• Conclusie: zelf opsporen of toch even naar de dokter?
• Behandeling: verwijderen van amandelstenen
• Gorgelen
• Hoesten
• Amandelsteen zelf verwijderen
• Chirurgische verwijdering
• Chirurgisch verwijderen van de keelamandelen
• Amandelstenen aanpakken: slimme trucs en prktische tips
• Gorgelen met zout water: simpel maar effectief
• Gebruik een waterflosser: power-wash voor je amandelen
• Regelmatig tongschrapen: voorkom bacteriën die amandelstenen voeden
• Vermijd zuivel: minder slijm, minder stenen
• Eet knapperig voedsel: de ‘natuurlijke schraper’ voor je amandelen
• Gebruik een zuurhoudende mondspoeling: bacteriën pakken met of appelazijn
• Drink voldoende water: hydratatie is de sleutel
• Tik voorzichtig op de amandel met een wattenstaafje
• Gebruik probiotica: breng je mondflora in balans
• Vermijd roken en alcohol: uitdroging = meer stenen
• Wissel regelmatig je tandenborstel
• Raadpleeg je huisarts bij ernstige of terugkerende amandelstenen
• Complicaties
• Preventie: voorkomen van amandelstenen
• Misvattingen over amandelstenen: fabels, feiten en frappante waarheden
• Amandelstenen betekenen dat je een slechte mondhygiëne hebt
• Amandelstenen verdwijnen vanzelf als je genoeg water drinkt
• Amandelstenen veroorzaken altijd een slechte adem
• Je moet je amandelen laten verwijderen om voorgoed van amandelstenen af te zijn
• Amandelstenen zijn besmettelijk
• Als je geen amandelen meer hebt, kun je ook geen amandelstenen krijgen
• Je kunt amandelstenen het beste met je tandenborstel eruit halen
• Hoe groter de amandelsteen, hoe erger de klachten
• Amandelstenen zijn gewoon verharde stukjes eten
• Amandelstenen zijn een teken van een infectie
• Hoe vaker je amandelstenen verwijdert, hoe sneller ze terugkomen
• Amandelstenen kunnen keelkanker veroorzaken

Wat zijn amandelstenen?

Het mysterie van de stinkende steentjes

Sanne zat al weken met een vreemd probleem. Telkens als ze praatte, had ze het gevoel dat er iets achter in haar keel zat. Niet echt pijnlijk, maar gewoon… irritant. En dan die geur. Ondanks haar grondige poetsroutine en een arsenaal aan mondspoelingen, bleef er af en toe een onaangename lucht hangen. Ze begon te denken dat haar adem gewoon ‘anders’ rook. Pas toen ze op een avond met haar tong langs haar gehemelte wreef en een klein, geelwit brokje in haar mond voelde rollen, werd het mysterie onthuld.

Met haar telefoon in de ene hand en een spiegeltje in de andere, staarde ze vol ongeloof naar haar keel. Daar, diep in haar amandelcrypten, zaten nog meer van die kleine brokjes verstopt. Na een korte online speurtocht ontdekte ze dat ze niet de enige was met dit ‘probleem’. Amandelstenen, ook wel tonsilstenen genoemd, bleken vaker voor te komen dan ze dacht. Gewapend met een wattenstaafje en wat nieuwe kennis, besloot ze voorzichtig de boosdoeners te verwijderen. Opluchting! Haar adem friste op, en het gekke gevoel in haar keel verdween. Sindsdien zweert ze bij haar waterflosser – haar nieuwe geheime wapen tegen de ongewenste steentjes.

Wat zijn het eigenlijk?

Amandelstenen zijn harde witte of gele formaties die zich op of in de amandelen bevinden. Vaak weten mensen met amandelstenen niet eens dat ze die hebben. Amandelstenen zijn niet altijd gemakkelijk te zien en ze kunnen variëren in grootte van een rijstkorrel tot een grote druif. Amandelstenen veroorzaken zelden grote gezondheidscomplicaties. Soms kunnen ze echter uitgroeien tot grotere formaties die ertoe kunnen leiden dat je amandelen opzwellen en amandelstenen kunnen een onaangename geur verspreiden.

Synoniemen

Amandelstenen staan ook bekend onder de volgende benamingen:

• amandelsteentjes
• detritus (= dood weefsel)
• keelsteentjes
• stinkende brokjes in de keel
• stinksteentjes
• tonsilsteentjes
• tonsil stones
• tonsillolieten
• tonsilstenen
• witte brokjes in de keel

FAQ amandelstenen: alles wat je (niet) wilde weten over die mysterieuze brokjes in je keel

Je kent het wel: dat irritante gevoel achterin je keel, alsof er iets vastzit wat maar niet weg wil. Misschien heb je last van een slechte adem terwijl je trouw twee keer per dag je tanden poetst en mondwater gebruikt. En dan ineens – plop – komt er een klein geelwit steentje uit je keel zetten. Gatver, wat is dát?! Geen zorgen, je hebt zojuist kennisgemaakt met een amandelsteen, een veelvoorkomend maar vaak onbekend fenomeen.

Amandelstenen, ook wel tonsilstenen genoemd, zijn kleine ophopingen van voedselresten, bacteriën en slijm die zich verstoppen in de crypten van je amandelen. Klinkt niet echt charmant, en eerlijk gezegd… dat zijn ze ook niet. Ze kunnen zorgen voor een minder frisse adem, een irritant gevoel bij het slikken en soms zelfs keelpijn. Maar hoe kom je eraan? En vooral: hoe kom je er weer vanaf?

Omdat er heel wat vragen zijn over dit onderwerp (en omdat niemand zin heeft om aan Google’s tienduizend verschillende antwoorden te beginnen), hebben we hier een uitgebreide FAQ voor je. Geen droge medische uitleg, maar gewoon een lekker vlot overzicht met alles wat je écht wilt weten. Let’s go!

Vóórkomen: Wie, waar en waarom?

Amandelstenen – die kleine, stinkende indringers in je keel – zijn niet alleen een ongemakkelijk verschijnsel, maar ook verrassend interessant als je kijkt naar wie er het meest last van heeft en waarom. Ze komen niet bij iedereen even vaak voor, en dat heeft alles te maken met genetica, leefstijl, voeding en zelfs het klimaat. Laten we eens duiken in de cijfers en opvallende verschillen wereldwijd.

Mannen vs. vrouwen: wie heeft vaker last?
Mannen lijken nét iets vaker amandelstenen te hebben dan vrouwen, al zijn de verschillen niet gigantisch. Studies schatten dat zo’n 7-10% van de volwassenen ermee te maken krijgt, en bij mannen ligt dat percentage aan de hogere kant. Waarom? Een deel van het antwoord ligt in de bouw van de amandelen. Mannen hebben gemiddeld diepere amandelcrypten – en hoe dieper de crypten, hoe meer kans op ophoping van bacteriën en slijmresten. Daarnaast speelt speekselproductie een rol: mannen hebben vaak een iets hogere speekselproductie, maar ook meer neiging tot uitdroging door bijvoorbeeld alcoholgebruik en roken.

Vrouwen rapporteren daarentegen vaker keelpijn en een brokgevoel in de keel, wat mogelijk betekent dat ze kleine amandelstenen sneller opmerken. Bij mannen blijven ze vaker ongemerkt zitten tot ze plots loskomen – en dat kan een behoorlijke verrassing zijn als je er nooit eerder op hebt gelet.

Kinderen vs. volwassenen: een kwestie van tijd
Bij kinderen zijn amandelstenen een stuk minder gebruikelijk dan bij volwassenen. Dit heeft alles te maken met de grootte en structuur van de amandelen. Kinderen hebben relatief grote, actieve amandelen die vaak ontstoken raken, maar nog niet de diepe crypten die nodig zijn voor de vorming van steentjes. Naarmate je ouder wordt, nemen je amandelen in grootte af (tenzij je pech hebt en crypten zich extra ontwikkelen), en dat is precies wanneer amandelstenen zich vaker beginnen te vormen.

De piek ligt ergens tussen de 20 en 40 jaar. Waarom die leeftijd? Tegen die tijd hebben de amandelen zich al goed ‘ingesleten’ met diepe groeven waar bacteriën en slijm zich kunnen ophopen. Ouderen hebben er doorgaans weer minder last van, omdat de amandelen vaak nog verder verschrompelen en de crypten minder diep worden.

Klimaat en geografische verschillen: waar je woont maakt uit
Amandelstenen komen vaker voor in landen met een droog en warm klimaat dan in gebieden met een vochtig en koel klimaat. Dit komt vooral doordat uitdroging een grote rol speelt in de vorming ervan. In landen als Egypte, Saoedi-Arabië en delen van de VS (zoals Arizona en Texas) melden artsen vaker patiënten met tonsilstenen dan in bijvoorbeeld Nederland of België.

Kijkend naar Nederland en de overzeese gebiedsdelen zoals Curaçao en Aruba, zijn er interessante verschillen. In Nederland, met een gematigd en vochtig klimaat, worden tonsilstenen minder vaak als een groot probleem gezien dan in de Cariben, waar de warmte en hogere zoutinname via voeding een rol spelen in uitdroging en speekselproductie. Dit is overigens vergelijkbaar met verschillen tussen bijvoorbeeld Canada en Mexico: in warmere, drogere gebieden zien we vaker gevallen van hardnekkige amandelstenen.

België volgt grotendeels hetzelfde patroon als Nederland, al wordt er in Vlaanderen iets vaker melding gemaakt van tonsilstenen dan in Wallonië. Mogelijk komt dit door verschillen in voedingspatronen (meer zuivel en bewerkte voeding in het noorden) en mondhygiënegewoonten.

Voeding: zuivel, suiker en plakkerige boosdoeners
Wat je eet, bepaalt voor een groot deel of je amandelstenen krijgt. Zuivel, bijvoorbeeld, wordt vaak in verband gebracht met de vorming ervan. Melkproducten bevorderen slijmproductie, en dat slijm kan achterblijven in de amandelen en uiteindelijk bijdragen aan steenvorming. Dit verklaart waarom amandelstenen in landen met een hoog zuivelgebruik, zoals Nederland en Duitsland, relatief veel voorkomen.

Ook suikers spelen een rol, omdat ze de groei van bacteriën stimuleren. Mensen die veel frisdrank en snoep eten, hebben vaker last van amandelstenen dan mensen met een dieet dat rijk is aan groenten en vezels. In Japan, waar de consumptie van groene thee en vezelrijke voeding hoog is, zijn amandelstenen bijvoorbeeld minder een probleem dan in de VS of Europa.

Genetische aanleg: als je ouders het hebben, heb jij pech
Sommige mensen lijken gewoon vatbaarder voor amandelstenen, en dat heeft vaak te maken met erfelijkheid. Als je familieleden hebt die er last van hebben, is de kans groot dat jij ze ook krijgt. Dit heeft te maken met de vorm en diepte van je amandelcrypten, en dat is grotendeels genetisch bepaald.

Een voorbeeld: in een studie uit 2018 werd gekeken naar tweelingen, en daaruit bleek dat als een eeneiige tweelingbroer of -zus amandelstenen had, de andere in 78% van de gevallen ook last had van hetzelfde probleem. Dit suggereert dat genetica een belangrijke factor is.

Leefstijl en andere factoren: roken, stress en mondhygiëne
Leefstijl speelt een grotere rol dan je misschien denkt. Mensen die roken hebben een veel hogere kans op amandelstenen, omdat roken de speekselproductie vermindert en de groei van bacteriën in de mond bevordert.

Stress is ook een factor: onder stress produceer je minder speeksel, wat de mond droger maakt en de kans op ophoping van bacteriën en afvalstoffen vergroot. Niet gek dus dat mensen die veel stress ervaren (denk aan studenten in tentamenperiodes of mensen met drukke banen) vaker amandelstenen lijken te ontwikkelen.

Dan is er nog mondhygiëne. Niet goed poetsen, te weinig flossen en nooit je tong reinigen? Dan geef je bacteriën vrij spel. Mensen die regelmatig hun tong schrapen en een mondspoeling gebruiken, hebben minder kans op amandelstenen dan mensen die hun mondverzorging wat minder serieus nemen.

Een voorbeeld uit de praktijk
Neem Lisa, een 32-jarige vrouw uit Rotterdam. Ze had al jaren last van een vage, onverklaarbare geur uit haar mond. Tandarts zei dat haar gebit prima in orde was, ze gebruikte dagelijks mondspoeling en ze dronk genoeg water. Maar toch bleef dat rare gevoel in haar keel… Tot ze op een dag per ongeluk een klein, wit brokje uit haar keel hoestte. Na wat Googlen ontdekte ze dat ze last had van amandelstenen. Wat bleek? Lisa dronk dagelijks liters melk en at veel kaas, had nooit geweten dat ze haar tong moest schrapen en had ook nog eens diepe amandelcrypten. Sinds ze haar dieet aanpaste en een waterflosser gebruikte, waren de steentjes grotendeels verleden tijd.

Ontstaansmechanisme: hoe die stinkende brokjes zich vormen

Je kent het gevoel vast wel: een raar brokje achterin je keel, alsof er iets vastzit dat maar niet weg wil. Of misschien heb je een mysterieuze, onverklaarbare slechte adem waar geen enkele mondspoeling tegenop kan. Grote kans dat je kennis hebt gemaakt met amandelstenen. Maar hoe komen die dingen daar? Wat gebeurt er precies in je keel dat ze zich kunnen vormen? Tijd om eens diep in de wereld van je amandelen te duiken.

Amandelen: de cryptische grotten in je keel
Je amandelen zijn niet zomaar gladde bolletjes achterin je keel, nee, ze hebben een soort geheim gangenstelsel vol kleine groefjes en inkepingen. Dit zijn de crypten – een perfecte schuilplaats voor allerlei troepjes. Denk aan voedselresten, dode cellen en slijm. En daar begint het probleem.

Normaal gesproken spoelt je speeksel die crypten schoon en verdwijnen de achtergebleven restjes vanzelf. Maar soms blijft er iets hangen. En als dat gebeurt, wordt het een broeinest voor bacteriën. Die bacteriën beginnen hun werk te doen (lees: afbreken en fermenteren), en dat zorgt voor ophoping van afvalstoffen. Voilà, de basis voor een amandelsteen is gelegd.

Bacteriën: de stille bouwers van stinkende steentjes
Je mond zit vol bacteriën, en dat is meestal helemaal prima. Maar sommige soorten zijn iets minder vriendelijk en produceren zwavelverbindingen – die heerlijke geur die je ook ruikt bij rotte eieren of een vuilniszak die te lang in de zon heeft gestaan.

Wanneer voedselresten en slijm vastzitten in de amandelcrypten, gaan deze bacteriën aan de slag en breken het organische materiaal af. Dit proces veroorzaakt niet alleen een onaangename geur, maar laat ook mineralen zoals calcium neerslaan. Die mineralen kristalliseren langzaam en hechten zich aan de restjes in je amandelen. En daar heb je het: een amandelsteen.

Waarom sommige mensen ze wel krijgen en anderen niet
Misschien vraag je je af: hoe kan het dat jij amandelstenen hebt en je beste vriend(in) totaal nergens last van heeft? Dat heeft een paar oorzaken:

🔹 De diepte van je amandelcrypten – Sommige mensen hebben amandelen met diepe groeven, anderen hebben bijna gladde oppervlakken. Hoe dieper de crypten, hoe groter de kans dat er iets in blijft zitten.
🔹 Speekselproductie – Speeksel werkt als een natuurlijke spoeling van je mond en amandelen. Mensen met een drogere mond (bijvoorbeeld door roken, medicatie of weinig water drinken) hebben een verhoogd risico op steenvorming.
🔹 Mondhygiëne – Als je je tanden en tong niet goed poetst of nooit mondspoeling gebruikt, krijgen bacteriën alle tijd om afvalstoffen te laten ophopen.
🔹 Voeding – Zuivel, suikers en plakkerig eten dragen bij aan slijmvorming en bacteriegroei.
🔹 Genetica – Sommige families hebben simpelweg een aanleg voor diepere amandelcrypten en verhoogde steenvorming.

Het sneeuwbaleffect: van een paar restjes naar een harde steen
Een amandelsteen ontstaat niet van de ene op de andere dag. Het begint met kleine ophopingen van slijm, bacteriën en voedselresten, die langzaam gaan samenklonteren. Eerst is het een zachte massa, maar naarmate er meer mineralen neerslaan, wordt de structuur harder.

Sommige amandelstenen zijn microscopisch klein en merk je nauwelijks op. Maar andere groeien uit tot flinke brokken van een paar millimeter groot – en die kunnen behoorlijk irritant worden. Ze kunnen een brokgevoel in je keel veroorzaken, je adem laten stinken of spontaan loskomen bij hoesten of niezen.

Een voorbeeld uit de praktijk: hoe een simpele steen een raadsel oploste
Laten we even teruggaan naar Mike, een 29-jarige gast die al maanden kampte met een mysterieuze slechte adem. Hij had alles geprobeerd: extra tandenpoetsen, mondspoelingen, suikervrije kauwgom. Maar de geur bleef. Tot hij op een dag tijdens het hoesten iets raars voelde in zijn mond. Een klein, witgeel brokje, hard als een steentje.

Eerst dacht hij dat het een stukje tandsteen was dat loskwam, maar na wat Googlen kwam hij erachter dat het een amandelsteen was. Toen hij met een zaklamp in zijn keel keek, zag hij tot zijn schrik dat er nog een paar verstopt zaten in zijn amandelen. Met een wattenstaafje wist hij er een paar uit te halen – en plots was zijn adem een stuk frisser.

Dat is dus precies hoe amandelstenen voor ongemerkte problemen kunnen zorgen. Je hebt niet altijd door dat ze er zitten, maar ze kunnen een grote invloed hebben op hoe je mond ruikt en hoe je keel aanvoelt.

Waarom ze niet vanzelf verdwijnen (en hoe je ze wél kwijtraakt)
Kleine amandelstenen kunnen soms vanzelf loslaten, vooral als je hoest of iets eet dat ze lostrilt (zoals knapperig brood). Maar de grotere blijven vaak hardnekkig zitten en komen pas los als je ze zelf weghaalt.

Wat helpt:

✅ Gorgelen met zout water of een antibacteriële mondspoeling
✅ Een waterflosser gebruiken om ze uit de crypten te spoelen
✅ Voorzichtig met een wattenstaafje of je tong tegen de amandelen drukken
✅ Veel water drinken en je tong goed schoonmaken

Heb je echt vaak last? Dan kun je overwegen om een KNO-arts te bezoeken, maar in de meeste gevallen is het vooral een kwestie van goede mondhygiëne en een beetje geduld.

Oorzaken van amandelstenen: hoe die kleine stinkerds zich nestelen in je keel

Je kent het misschien wel: je hebt een vaag brokgevoel achterin je keel, een mysterieuze slechte adem die maar niet verdwijnt, en dan – plop – ineens komt er zo’n klein, geelwit brokje uit je mond. En nee, dat is geen stuk eten dat je nog ergens had zitten, dat is een amandelsteen. Maar hoe ontstaan die dingen? Waarom heeft de een er last van en de ander niet? Tijd om eens in de ‘diepten’ van je amandelen te duiken.

Je amandelen: de perfecte verzamelplek voor rommel

Amandelen zijn niet zomaar gladde bolletjes achterin je keel. Nee, het zijn een soort sponsachtige structuren vol kleine groeven, crypten en holtes. In die crypten verzamelen zich allerlei restjes: voedseldeeltjes, slijm, dode cellen en bacteriën. Op zich geen probleem, zolang je lichaam alles netjes opruimt. Maar bij sommige mensen gebeurt dat minder efficiënt, waardoor die restjes zich ophopen. En daar begint het gedoe.

Sommige mensen hebben gewoon pech en zijn geboren met diepere crypten. Hoe dieper de ‘kuiltjes’, hoe meer kans dat daar iets blijft hangen. En hoe langer dat daar zit, hoe groter de kans dat het uithardt en verandert in – jawel – een amandelsteen.

Bacteriën: de geheime boosdoeners

Je mond zit vol bacteriën. De meeste zijn onschadelijk, sommige helpen je zelfs bij de spijsvertering en mondgezondheid. Maar er zijn ook bacteriën die minder gezellig zijn. Die nestelen zich graag in je amandelcrypten en beginnen daar organisch materiaal af te breken.

Dat afbraakproces zorgt voor zwavelverbindingen. Klinkt chemisch, maar je kent die geur wel: rotte eieren, oude kaas, dat soort luchtjes. En raad eens? Dat is precies waarom amandelstenen zo kunnen stinken. De bacteriën die zich ophopen bij de steentjes, zijn dus niet alleen medeverantwoordelijk voor de vorming, maar ook voor de ‘aroma’s’ die ermee gepaard gaan.

Droge mond? Hoger risico!

Speeksel is je natuurlijke verdedigingsmechanisme tegen amandelstenen. Het spoelt bacteriën en voedselresten weg en helpt je mond schoon te houden. Maar als je een droge mond hebt, bijvoorbeeld door medicatie, roken, veel praten of simpelweg te weinig water drinken, krijgen die bacteriën vrij spel.

Droogte betekent dat je amandelcrypten minder goed ‘gespoeld’ worden en dat restjes sneller blijven plakken. En hoe langer ze blijven zitten, hoe groter de kans dat ze uitharden tot een steentje. Dus als je vaak last hebt van een droge mond, is dat een belangrijke reden waarom jij misschien vaker met amandelstenen te maken hebt.

Wat je eet, speelt een rol

Voeding is een van die factoren waar je misschien niet meteen aan denkt, maar die wel degelijk invloed hebben. Sommige soorten eten laten meer restjes achter dan andere. Hier zijn een paar veelvoorkomende boosdoeners:

🔸 Zuivelproducten – Melk, kaas, yoghurt… allemaal lekker, maar ze bevorderen slijmproductie. En dat slijm kan zich ophopen in je keel en crypten.
🔸 Suikers – Suikerrijke producten zijn een feestmaal voor bacteriën. Hoe meer suiker in je mond, hoe harder die beestjes groeien en gassen produceren.
🔸 Plakkerig eten – Dingen zoals pindakaas, zachte broodjes en chips blijven sneller in je keel hangen en kunnen in je amandelcrypten terechtkomen.
🔸 Weinig water drinken – Hydratatie helpt bij het wegspoelen van bacteriën en voedselresten. Te weinig drinken betekent dat er meer blijft plakken waar je het niet wilt.

Slechte mondhygiëne? Dan vraag je erom

Het klinkt als een inkoppertje, maar als je je mond niet goed schoonhoudt, is de kans groter dat amandelstenen ontstaan. Je mond is een broedplaats voor bacteriën en afvalstoffen. Als je niet regelmatig je tanden poetst, je tong schraapt en spoelt met een antibacteriële mondspoeling, geef je die bacteriën alle tijd om amandelstenen te helpen vormen.

Een extra tip: vergeet je tong niet! Veel bacteriën die amandelstenen veroorzaken, zitten ook op je tong. Dus een paar keer per week even een tongschraper gebruiken kan echt het verschil maken.

Genetica: als je ouders ze hadden, zit jij er misschien ook mee

Sommige mensen hebben simpelweg pech. Ze kunnen alles goed doen – goed poetsen, veel water drinken, geen zuivel eten – en toch blijven ze amandelstenen krijgen. Vaak heeft dat een genetische oorzaak.

Diepe amandelcrypten, een bepaalde speekselproductie en de neiging om meer slijm te produceren, zijn deels erfelijk bepaald. Dus als jij en je familieleden allemaal weleens die kleine steentjes in jullie keel vinden, dan is de kans groot dat het gewoon ‘in de familie zit’.

Roken en alcohol: extra risico’s

Roken droogt niet alleen je mond uit, maar verstoort ook de bacteriële balans in je mond. Hierdoor krijgen schadelijke bacteriën vrij spel om zich in je amandelen te nestelen. Hetzelfde geldt voor alcohol, vooral als je regelmatig sterke drank drinkt.

Daarnaast zorgt roken ervoor dat je slijmvliezen geïrriteerd raken, wat weer kan leiden tot een verhoogde slijmproductie – en dat is precies wat je niet wilt als je gevoelig bent voor amandelstenen.

Een voorbeeld uit de praktijk: de case van Eva

Eva, 34 jaar, had al jaren last van een mysterieuze slechte adem. Ze poetste haar tanden drie keer per dag, gebruikte mondspoeling en kauwde overal op kauwgom. Maar niets hielp. Ze had ook vaak het gevoel dat er iets achterin haar keel zat, maar kon nooit iets vinden.

Totdat ze op een dag haar keel goed inspecteerde en witte puntjes in haar amandelen zag zitten. Ze probeerde voorzichtig te duwen en – tot haar verbazing – kwam er een klein, stinkend steentje uit. Eva had haar antwoord gevonden.

Toen ze haar leefstijl onder de loep nam, ontdekte ze dat ze bijna nooit water dronk, veel zuivel at en altijd last had van een droge mond. Nadat ze haar gewoontes veranderde (meer water, minder zuivel, tongschrapen), had ze plots veel minder last van amandelstenen.

Conclusie: kleine boosdoeners, grote impact

Amandelstenen zijn op zich onschuldig, maar kunnen behoorlijk irritant zijn. Ze ontstaan door een combinatie van bacteriën, voedselresten, slijm en een anatomie die het ‘makkelijk maakt’ voor ophopingen. Dingen als een droge mond, slechte mondhygiëne en voeding spelen een grote rol, net als genetische aanleg.

Heb jij vaak last? Kijk dan eens naar je gewoontes. Drink je genoeg water? Eet je veel zuivel? Poets je niet alleen je tanden, maar ook je tong? Kleine aanpassingen kunnen een groot verschil maken. En als je tóch een steen hebt? Dan weet je nu in ieder geval waarom hij daar zit!

Symptomen van amandelstenen

Verschijnselen

Kleinere amandelstenen, die vaker voorkomen dan grote, hoeven geen of nauwelijks symptomen of klachten te veroorzaken. Hoewel sommige amandelstenen moeilijk te zien kunnen zijn, kunnen ze nog steeds merkbare symptomen veroorzaken.

Symptomen van amandelstenen kunnen bestaan uit:

• slechte adem
• slechte of vieze smaak in de mond
• keelpijn
• problemen met slikken
• een brokgevoel in de mond of keel
• keelontsteking
• opgezwollen amandelen
• witte of gele vlekken op de amandelen

Minder voorkomende klachten zijn:

• een metaalsmaak in de mond
• moeite met het openen of sluiten van de mond,
• aanhoudende hoest
• oorpijn
• een stikkend gevoel

Slechte adem

Een van de belangrijkste indicatoren voor een amandelsteen is een buitengewoon slechte adem of halitose, die gepaard gaat met een amandelontsteking. De vieze geur is onder meer afkomstig van het ontstaan van waterstofsulfide en methylmercaptaan onder invloed van bacteriën die zich tegoed doen aan de opgehoopte voedsel- en celrestjes. Je adem kan in het ergste geval naar ontlasting ruiken.

Keelpijn

Wanneer amandelstenen en amandelontsteking samen voorkomen, kan het moeilijk zijn om te bepalen of de pijn in de keel wordt veroorzaakt door de ontsteking of de amandelstenen. De aanwezigheid van een amandelsteen kan op zichzelf al pijn of ongemak veroorzaken in het gebied waar het zich bevindt.

Witte steentjes

Sommige amandelstenen zijn zichtbaar in de achterkant van de keel als een brok van massief wit materiaal. Dit is echter niet altijd het geval. Vaak zijn ze verborgen in de plooien van de amandelen. In deze gevallen zijn ze mogelijk alleen detecteerbaar met behulp van niet-invasieve beeldvormende technieken.

Moeite met slikken

Afhankelijk van de locatie of de grootte van de amandelsteen, kan het moeilijk of pijnlijk zijn om voedsel of vloeistoffen door te slikken.

Oorpijn

Amandelstenen kunnen zich overal in de tonsillen ontwikkelen. Vanwege gedeelde zenuwbanen kunnen ze ervoor zorgen dat een persoon pijn in het oor voelt, ook al raakt de steen zelf het oor niet aan.

Zwelling van de amandelen

Wanneer voedselrestjes en andere substanties verkalken, kan dit samen met een amandelontsteking (indien aanwezig) ertoe leiden dat de amandelen opzwellen en groter worden.

Onderzoek en diagnose

Amandelstenen zijn zo’n typisch gevalletje van ‘je weet pas dat je ze hebt als je er eentje uitspuugt’. Maar voordat dat gebeurt, kun je al allerlei vage klachten hebben: een brokgevoel in je keel, een mysterieuze slechte adem, of het idee dat er iets vastzit achterin je mond. En dan? Dan is het tijd om detective te spelen en uit te zoeken of amandelstenen de boosdoeners zijn.

Eerste signalen: ruikt je adem verdacht?

Laten we eerlijk zijn, amandelstenen staan vooral bekend om hun ‘aroma’. Die zwavelachtige geur komt door bacteriën die zich ophopen en organisch materiaal afbreken. Dus als je je tanden poetst, mondspoeling gebruikt en nog steeds het idee hebt dat je adem niet helemaal fris is, kan dat een eerste hint zijn.

Testje doen? Lik even over de bovenkant van je hand, laat het opdrogen en ruik eraan. Nog steeds twijfel? Vraag (heel voorzichtig) aan iemand die je vertrouwt of je adem oké is. Als diegene een ongemakkelijk gezicht trekt, dan weet je genoeg.

Check je keel: tijd voor de spiegelinspectie

De beste manier om erachter te komen of je amandelstenen hebt? Kijken. Pak een goed verlichte spiegel en trek je mond open. Steek je tong een beetje uit en zeg ‘aaah’. Zie je witte of gelige puntjes in je amandelen? Bingo. Dat kunnen amandelstenen zijn.

Soms zitten ze diep in de crypten verstopt en zijn ze niet meteen zichtbaar. Maar als je vaak last hebt van een brokgevoel of een vieze smaak in je mond, kan dat een teken zijn dat er iets ‘achter de schermen’ gebeurt.

• Pro-tip: Gebruik een telefoon met zaklamp om een betere blik in je keel te krijgen. En als je het echt niet goed ziet? Vraag iemand die je vertrouwt (en niet snel schrikt) om even te kijken.

Zelftest: kun je ze voelen?

Sommige amandelstenen kun je voelen als je met je tong tegen de achterkant van je keel duwt. Een soort harde, korrelige structuur die niet weggaat. Voelt het alsof er iets vastzit? Dan is de kans groot dat er een steen in een crypt verstopt zit.

Een andere manier om ze te ontdekken: hoesten of schrapen. Soms komt er dan spontaan een klein brokje los. En als je die dan even van dichtbij bekijkt en eraan ruikt (ja, dat klinkt smerig, maar iedereen doet het), dan weet je meteen dat het een amandelsteen is.

Wanneer naar de dokter?

In de meeste gevallen hoef je echt niet direct naar een arts voor amandelstenen. Maar als je keelpijn hebt die niet overgaat, je amandelen opgezwollen zijn of je het gevoel hebt dat er een heel nest aan steentjes verstopt zit, kan het geen kwaad om een huisarts te raadplegen.

Een arts kan met een lampje en een tongspatel even een kijkje nemen. Soms duwen ze zachtjes tegen de amandelen om te checken of er iets loskomt. En als er twijfel is of je klachten misschien iets anders zijn (zoals een chronische keelontsteking of een abces), kan er een aanvullende test worden gedaan.

Beeldvorming: als de stenen diep verstopt zitten

Meestal is een simpele visuele check genoeg om de diagnose te stellen, maar als je écht veel last hebt en de stenen niet zichtbaar zijn, kan een arts een röntgenfoto, CT-scan of echografie laten maken.

Deze methoden worden vooral gebruikt als er een vermoeden is dat de amandelstenen groot zijn, diep verstopt zitten of chronische keelklachten veroorzaken. Maar eerlijk? Dit gebeurt zelden. De meeste artsen hebben al snel door of je een amandelsteen hebt door gewoon even goed in je keel te kijken.

Een voorbeeld uit de praktijk: hoe Tom zijn amandelstenen ontdekte

Tom, 26, had al maanden last van een droge mond en een vage, muffe geur die maar niet wegging. Eerst dacht hij dat het aan koffie lag. Minder koffie drinken hielp niet. Meer water drinken ook niet. Op een dag voelde hij iets kriebelen in zijn keel, hoestte en – BAM – daar was ‘ie: een klein, geel steentje.

Uit nieuwsgierigheid pakte hij een spiegel en checkte zijn amandelen. En ja hoor, nog meer witte stipjes verstopt in de crypten. Sindsdien weet hij: als zijn adem ineens minder fris is en zijn keel raar voelt, is het weer tijd om zijn amandelen te inspecteren.

Conclusie: zelf opsporen of toch even naar de dokter?

In de meeste gevallen kun je zelf ontdekken of je amandelstenen hebt. Het begint met een beetje speurwerk: merk je een vieze adem, een vreemd gevoel in je keel of zie je witte puntjes? Grote kans dat je ze hebt.

Soms lossen ze vanzelf op, soms moet je ze voorzichtig helpen (denk aan gorgelen, een waterflosser of licht drukken met een wattenstaafje). Maar als je vaker last hebt, ze groot zijn of je echt keelpijn krijgt, is een bezoekje aan de dokter geen slecht idee. Die kan meteen beoordelen of er meer aan de hand is.

Dus, voel jij al de drang om je keel in de spiegel te checken?

Behandeling: verwijderen van amandelstenen

De meeste amandelstenen zijn onschadelijk, maar veel mensen willen ze verwijderen omdat ze slecht ruiken of ongemak veroorzaken. Behandelingen variëren van huismiddeltjes tot medische ingrepen.

Gorgelen

Frequent tandenpoetsen en spoelen of gorgelen met zout water (zuiveringszout) kan het onaangename gevoel in de keel verlichten en kan helpen amandelstenen te verwijderen. Zout water kan ook helpen om de chemie in de mond te veranderen. Het kan ook helpen om de geur weg te nemen die amandelstenen kunnen veroorzaken. Los 1/2 theelepel zuiveringszout op in een laagje lauw water en ga dan gorgelen.

Hoesten

Sommige mensen ontdekken pas dat ze amandelstenen hebben als ze een keer eentje ophoesten. Flink hoesten kan helpen stenen los te maken.

Amandelsteen zelf verwijderen

Het zelf verwijderen van amandelstenen met harde voorwerpen zoals een tandenborstel wordt niet aanbevolen. Je amandelen zijn delicate weefsels, dus het is belangrijk om niet te hardhandig een amandelsteen te verwijderen. Het handmatig verwijderen van amandelstenen kan riskant zijn en leiden tot complicaties, zoals bloeden en infecties. Als je toch zelf een amandelsteen wilt verwijderen, gebruik dan een wattenstaafje. Ga dus niet pulken met harde of scherpe voorwerpen.

Chirurgische verwijdering

Kleine chirurgische ingrepen kunnen worden aanbevolen als amandelstenen bijzonder groot zijn, pijn doen of aanhoudende klachten veroorzaken.

Chirurgisch verwijderen van de keelamandelen

In geval van chronische amandelstenen, terugkerende keelontstekingen of andere ernstige klachten van de keelamandelen, kan de arts de keelamandelen chirurgisch verwijderen.

Amandelstenen aanpakken: slimme trucs en prktische tips

Amandelstenen – ze zijn klein, maar kunnen een grote impact hebben. Van een rare smaak in je mond tot een slechte adem die je zelf niet eens doorhebt, deze kleine brokjes kunnen je flink dwarszitten. En het irritante? Ze komen steeds terug als je er niets aan doet. Gelukkig zijn er genoeg manieren om ze te voorkomen, los te krijgen of op z’n minst minder hinderlijk te maken. Een beetje slim omgaan met je mondhygiëne en eetgewoonten kan al een wereld van verschil maken.

Sommige oplossingen ken je misschien al, zoals gorgelen met zout water of je tong schrapen. Maar er zijn ook minder bekende trucs die verrassend goed werken. Heb je bijvoorbeeld weleens gedacht aan het gebruik van een waterflosser? Of dat knapperig eten zoals wortels en appels je amandelen letterlijk kunnen ‘schoonvegen’? Door kleine aanpassingen te maken in je dagelijkse routine, kun je het ontstaan van amandelstenen flink verminderen – zonder dat je je hele leven hoeft om te gooien.

Zelfzorg is hierbij key. Je hoeft echt niet bij elke steen naar de dokter te rennen, maar als ze groot worden, pijn doen of steeds terugkomen, kan het wél slim zijn om een huisarts of KNO-arts om advies te vragen. Soms zit het probleem dieper en kan er meer aan de hand zijn dan alleen wat vastzittende restjes. Maar in de meeste gevallen kun je met een paar handige trucs en wat extra aandacht voor je mondgezondheid de situatie prima zelf onder controle houden.

Tijd dus om wat slimme, praktische en soms verrassende maatregelen te ontdekken. Van mondspoelingen tot probiotische mondverzorging en het op tijd wisselen van je tandenborstel – hier zijn een aantal effectieve manieren om amandelstenen te verminderen en je mond weer fris te laten voelen!

Gorgelen met zout water: simpel maar effectief

Zout water, het is zo’n klassieker dat je bijna zou vergeten hoe goed het werkt. Niet alleen helpt het bij een pijnlijke keel, maar het is ook een van de makkelijkste manieren om amandelstenen los te weken en bacteriën te doden.

Het werkt zo: zout heeft een uitdrogend effect op bacteriën en slijm, waardoor het een perfecte manier is om je amandelen te ‘spoelen’. Je lost een theelepel zout op in een glas lauw water en gorgelt er een halve minuut mee. Vooral na het eten en voor het slapengaan kan dit wonderen doen.

Casus: Lisa’s eureka-moment
Lisa, 28 jaar, had al tijden last van een muffe adem. Tandarts zei dat haar gebit in orde was, maar ze voelde zich niet fris. Pas toen ze toevallig een keelpijn had en begon te gorgelen met zout water, merkte ze dat er ineens kleine, witgele brokjes loskwamen. Vanaf dat moment werd gorgelen haar vaste avondritueel – en haar adem verbeterde drastisch.

👉 Extra tip: Voeg een paar druppels tea tree-olie toe voor extra antibacteriële werking!

Gebruik een waterflosser: power-wash voor je amandelen

Een van de meest onderschatte trucjes tegen amandelstenen is de waterflosser – dat apparaat waarmee je normaal gesproken tussen je tanden schoonspuit. Maar raad eens? Het werkt ook geweldig om vastzittende amandelstenen voorzichtig los te krijgen.

Stel de flosser in op een zachte straal (niet meteen op turbo, tenzij je zin hebt in een mini-gevecht met je amandelen) en richt de waterstraal voorzichtig op je amandelen. Het helpt niet alleen om steentjes los te weken, maar spoelt ook bacteriën en slijmresten weg die je niet met poetsen of gorgelen kunt bereiken.

Casus: Mark en de verborgen steentjes
Mark, 35, dacht altijd dat hij geen amandelstenen had – tot hij voor de grap zijn waterflosser eens op zijn amandelen richtte. Binnen een paar seconden spoelde hij er drie uit die hij nooit eerder had gezien. Sindsdien is de waterflosser zijn favoriete ‘geheime wapen’ geworden tegen die stinkende brokjes.

💡 Slimme hack: Voeg een scheutje appelazijn toe aan het waterreservoir voor een extra antibacterieel effect.

Regelmatig tongschrapen: voorkom bacteriën die amandelstenen voeden

Wist je dat een groot deel van de bacteriën in je mond zich op je tong ophopen? En ja, diezelfde bacteriën zijn vaak betrokken bij de vorming van amandelstenen. Door je tong dagelijks schoon te schrapen, verwijder je een groot deel van de ‘voeding’ die deze stinkerds nodig hebben om te groeien.

Je kunt hiervoor een speciale tongschraper gebruiken, maar als je die niet hebt, werkt de achterkant van een lepel ook prima. Schraap zachtjes van achter naar voren en spoel je mond daarna goed.

Casus: Tom’s grote ontdekking
Tom, 31, was altijd trots op zijn mondhygiëne. Twee keer per dag poetsen, flossen – alles volgens het boekje. Maar toch bleef hij die rare geur in zijn adem houden. Tot een vriend hem tipte over tongschrapen. De eerste keer dat hij het probeerde, was hij geschokt door de hoeveelheid aanslag die loskwam. Sinds hij het dagelijks doet, voelt zijn mond frisser en heeft hij veel minder last van amandelstenen.

🛑 Niet vergeten: Combineer tongschrapen met gorgelen voor het maximale effect!

Vermijd zuivel: minder slijm, minder stenen

Zuivel en amandelstenen gaan vaak hand in hand. Niet omdat melk of kaas rechtstreeks steentjes veroorzaken, maar omdat zuivelproducten de slijmproductie verhogen. En raad eens waar dat extra slijm terechtkomt? Juist, in je amandelen, waar het zich kan ophopen en bijdragen aan de vorming van amandelstenen.

Vooral melk, kaas en yoghurt zijn berucht. Veel mensen merken dat hun amandelstenen verminderen of zelfs verdwijnen als ze tijdelijk minder zuivel eten. Dat betekent niet dat je melk meteen moet verbannen, maar als je gevoelig bent voor amandelstenen, kan het zeker helpen om eens een zuivelvrije week te proberen.

Casus: Sarah’s experiment
Sarah, 26, at elke ochtend Griekse yoghurt en dronk dagelijks cappuccino’s. Ze had regelmatig last van een brokgevoel in haar keel en vond soms kleine witte steentjes in haar mond. Na een tip van haar diëtist besloot ze een maand zonder zuivel te proberen. Binnen twee weken voelde haar keel schoner aan en waren de amandelstenen verdwenen. Sindsdien is ze overgestapt op amandelmelk – probleem opgelost.

🥛 Alternatief: Probeer zuivelvervangers zoals amandelmelk of havermelk, die niet dezelfde slijmproductie veroorzaken.

Eet knapperig voedsel: de ‘natuurlijke schraper’ voor je amandelen

Sommige voedingsmiddelen werken als een soort mini-tandarts voor je amandelen. Knapperig eten, zoals rauwe wortels, appels en selderij, kan helpen om kleine amandelstenen los te trillen en bacteriën te verminderen. Denk aan het als een ‘natuurlijke peeling’ voor je amandelen.

Casus: Jasper en zijn wortel-routine
Jasper, 33, merkte dat hij na het eten van een appel soms een klein brokje in zijn mond vond. Nieuwsgierig naar wat er gebeurde, begon hij dagelijks een knapperige snack te eten. Na een paar weken had hij minder last van dat vage brokgevoel in zijn keel en hoefde hij minder vaak zijn amandelen handmatig ‘schoon te maken’.

🥕 Topkeuzes: Wortels, appels, selderij, ongebrande noten en komkommer.

Extra bonus: knapperig voedsel stimuleert ook je speekselproductie, wat helpt om je amandelen schoon te spoelen.

Gebruik een zuurhoudende mondspoeling: bacteriën pakken met of appelazijn

Amandelstenen ontstaan vaak door bacteriën die zich in de amandelcrypten nestelen. En die beestjes zijn niet zo dol op zuur. Gorgelen met een milde oplossing van citroensap of appelazijn kan helpen om de groei van bacteriën af te remmen en bestaande steentjes los te weken.

🔸 Hoe doe je dat? Meng een eetlepel vers citroensap of Appelazijn met een half glas lauw water en gorgel een paar keer per dag. Let op: niet doorslikken en niet te vaak doen, want zuur kan je tandglazuur aantasten.

Casus: Emma’s DIY-oplossing
Emma, 29, wilde een natuurlijke aanpak voor haar amandelstenen. Ze begon dagelijks te gorgelen met een mengsel van appelazijn en water. Binnen een paar weken merkte ze dat haar keel schoner aanvoelde en dat haar adem frisser werd. Nu zweert ze bij haar ‘geheime wapen’.

🍋 Alternatief: Drink water met citroen gedurende de dag voor een subtiele, langdurige werking.

Drink voldoende water: hydratatie is de sleutel

Dit klinkt misschien te simpel om waar te zijn, maar te weinig water drinken kan een grote oorzaak zijn van amandelstenen. Een droge mond betekent minder speeksel, en speeksel is je natuurlijke spoelsysteem. Zonder dat zelfreinigende effect krijgen bacteriën en voedselresten vrij spel.

Casus: Tom en zijn watertekort
Tom, 37, dronk de hele dag koffie en frisdrank, maar nauwelijks water. Hij had vaak last van een droge mond en voelde zich ‘s ochtends alsof hij met schuurpapier in zijn keel wakker werd. Toen hij zichzelf dwong om minstens 2 liter water per dag te drinken, verdwenen zijn amandelstenen langzaam – gewoon omdat zijn lichaam beter in staat was om zijn mond schoon te houden.

💧 Hydratatie-tips:
✔ Neem een fles water mee en zorg dat je gedurende de dag blijft drinken.
✔ Vermijd te veel cafeïne en alcohol, die juist uitdroging veroorzaken.
✔ Voeg een schijfje citroen of munt toe voor extra frisheid.

Tik voorzichtig op de amandel met een wattenstaafje

Oké, dit is er een voor de gevorderden – en je moet er voorzichtig mee zijn. Maar als je ziet dat er een amandelsteen zichtbaar is, kun je met een schoon, vochtig wattenstaafje zachtjes op de rand van je amandel drukken. Soms plopt het steentje er zo uit.

🔹 Hoe doe je dit veilig?
➡ Gebruik een spiegel en goed licht.
➡ Druk héél zachtjes naast de steen, niet rechtstreeks erop.
➡ Stop meteen als het pijn doet of als je amandel rood wordt.

Casus: Sam’s voorzichtige reddingsactie
Sam, 25, ontdekte per toeval een wit stipje in zijn amandelen. Hij probeerde voorzichtig met zijn tong te duwen, maar zonder succes. Na wat research pakte hij een schoon wattenstaafje en probeerde met een lichte druk de steen los te krijgen. Tot zijn verbazing kwam er een klein brokje uit – en hij voelde direct verlichting in zijn keel.

🛑 LET OP: Dit is geen methode voor dagelijks gebruik. Als je er vaak last van hebt, is het slimmer om naar een arts te gaan in plaats van zelf te gaan prutsen.

Gebruik probiotica: breng je mondflora in balans

We weten allemaal dat probiotica goed zijn voor je darmen, maar wist je dat ze ook een enorme impact hebben op je mondgezondheid? Amandelstenen ontstaan grotendeels door een disbalans in bacteriën. Wanneer de ‘slechte’ bacteriën de overhand krijgen, beginnen ze voedselresten en slijm in je amandelen af te breken – en voilà, daar zijn die stinkende brokjes.

Door probiotica te nemen, geef je de ‘goede’ bacteriën een kans om de boel weer in balans te brengen. Dit kan in de vorm van supplementen, maar ook via voeding zoals yoghurt, kefir en zuurkool. Er bestaan zelfs speciale probiotische mondspoelingen en zuigtabletten die direct in je mond werken.

Casus: Sophie’s ontdekking
Sophie, 31, had al van alles geprobeerd tegen haar amandelstenen, van tongschrapen tot gorgelen met zout water. Toen ze begon met probiotica – in de vorm van zuurkool en een probiotische mondspoeling – merkte ze na een paar weken dat haar adem frisser werd en haar amandelen schoner bleven. Sindsdien zweert ze bij haar dagelijkse dosis ‘goede bacteriën’.

🦠 Probiotische toppers: Kefir, kombucha, kimchi, zuurkool en speciale probiotische mondspoelingen.

Vermijd roken en alcohol: uitdroging = meer stenen

Roken en alcohol zijn berucht om het uitdrogen van je mond, en dat is precies wat je níét wilt als je gevoelig bent voor amandelstenen. Je speeksel heeft een belangrijke taak: het wegspoelen van bacteriën en voedselresten uit je mond. Maar als je mond droog is, krijgen bacteriën en slijm vrij spel om zich op te hopen in je amandelcrypten.

Casus: Mike’s ‘aha’-moment
Mike, 34, rookte al sinds zijn studententijd en hield van een biertje. Hij had nooit echt nagedacht over de invloed daarvan op zijn mondgezondheid, tot hij tijdens een rookvrije maand merkte dat hij minder last had van die vervelende steentjes. Sinds hij gestopt is met roken en minder drinkt, zijn zijn amandelstenen zo goed als verdwenen.

🚭 Tip: Als stoppen met roken nog een stap te ver is, probeer dan in ieder geval je waterinname flink te verhogen om uitdroging te compenseren.

Wissel regelmatig je tandenborstel

Weinig mensen denken eraan, maar je tandenborstel is een bacteriemagneet. Als je je tandenborstel te lang gebruikt, poets je niet alleen je tanden ermee, maar verspreid je ook bacteriën die bijdragen aan amandelstenen. Een oude borstel kan zelfs een bron van infecties zijn.

Casus: Laura’s wake-up call
Laura, 29, was zo iemand die pas een nieuwe tandenborstel pakte als de haartjes letterlijk alle kanten op stonden. Toen haar tandarts haar erop wees dat een versleten borstel juist bacteriën vasthoudt en kan bijdragen aan slechte adem en amandelstenen, begon ze elke zes weken een nieuwe te gebruiken. Binnen korte tijd merkte ze dat haar adem frisser werd en haar amandelstenen minder vaak opdoken.

🪥 Regel: Vervang je tandenborstel om de 6 tot 8 weken. Gebruik je een elektrische? Vervang de opzetborstel op tijd!

Raadpleeg je huisarts bij ernstige of terugkerende amandelstenen

Soms kun je alles goed doen – je gorgelt, je drinkt genoeg water, je vermijdt zuivel – en tóch blijven die ellendige amandelstenen terugkomen. In dat geval is het verstandig om een arts of KNO-specialist in te schakelen.

Een arts kan beoordelen of er sprake is van vergrote of chronisch ontstoken amandelen. In extreme gevallen kan een KNO-arts voorstellen om de amandelen volledig te verwijderen. Dit gebeurt alleen als je er echt veel last van hebt en niets anders helpt, want laten we eerlijk zijn: een tonsillectomie is geen pretje.

Casus: Kevin’s laatste redmiddel
Kevin, 38, had jarenlang last van gigantische amandelstenen die steeds terugkwamen. Hij probeerde álles: gorgelen, flossen, zuurhoudende spoelingen, een waterflosser – maar niks hielp. Uiteindelijk verwees zijn huisarts hem naar een KNO-arts, die concludeerde dat zijn amandelen chronisch ontstoken waren en dat een verwijdering de beste oplossing was. Na de operatie had hij nooit meer last.

🏥 Wanneer naar de huisarts?
✔ Als je vaak grote amandelstenen hebt die moeilijk loskomen.
✔ Als je steeds terugkerende keelontstekingen hebt.
✔ Als je keelpijn of moeite met slikken krijgt door de steentjes.

Complicaties

Hoewel complicaties van amandelstenen zelden voorkomen, zijn ze niet uitgesloten. Een van de ernstigste complicaties die kunnen voortvloeien uit amandelstenen is een peritonsillair abces, een ophoping van pus in het gebied rond de keelamandelen. Grote amandelstenen kunnen het normale amandelweefsel beschadigen en verstoren. Dit kan leiden tot aanzienlijke zwellingen, ontstekingen en infecties.

Preventie: voorkomen van amandelstenen

Je kunt maatregelen nemen om amandelstenen te voorkomen, zoals:

• het in acht nemen van een goede mondhygiëne, inclusief het schoonmaken van de bacteriën van de achterkant van je tong wanneer je je tanden poetst middels een tongschraper, het regelmatig poetsen van je tanden en flossen;
• stoppen met roken;
• gorgelen met zout water (zuiveringszout);
• veel water drinken om gehydrateerd te blijven.

Misvattingen over amandelstenen: fabels, feiten en frappante waarheden

Amandelstenen. Die kleine, stinkende boosdoeners achterin je keel die eruitzien alsof ze rechtstreeks uit een horrorfilm komen. Er is een hoop onzin over te vinden. Tijd om de hardnekkigste misverstanden een kopje kleiner te maken! Dus leun achterover, test je kennis en laat je verrassen door de échte feiten.

Amandelstenen betekenen dat je een slechte mondhygiëne hebt

Oei, foute boel. Dit is misschien wel de meest gehoorde fabel. Natuurlijk, als je nóóit je tanden poetst en je tong eruitziet als een schimmelkolonie, dan helpt dat niet mee. Maar zelfs de meest gewetensvolle tandenpoetser met een flosdraadverslaving kan last hebben van amandelstenen.

Waarom? Omdat ze niet ontstaan door viezigheid, maar door een samenklontering van dode cellen, slijm en voedselresten in de crypten (oftewel de kuiltjes) van je amandelen. En sommige mensen hebben nu eenmaal diepere crypten dan anderen. Het is dus genetisch bepaald en niet per se jouw schuld. Gelukkig maar, want anders zouden alle mensen met amandelstenen permanent met een schuldgevoel rondlopen.

Amandelstenen verdwijnen vanzelf als je genoeg water drinkt

Haha, was het maar zo simpel. Water is goed voor je, absoluut, maar verwacht geen magisch effect op die klonterige indringers achterin je keel. Die dingen zijn niet gemaakt van suiker en lossen echt niet zomaar op.

Wat hydratatie wél doet, is je mond en keel vochtig houden, waardoor er minder kans is op opeenhoping van slijm en bacteriën. Maar als je al amandelstenen hebt, gaan ze daar niet spontaan van oplossen. Sommige mensen slagen erin om ze los te hoesten, anderen moeten er echt met een wattenstaafje of een tongspatel op los. En ja, er zijn ook waaghalzen die hun amandelstenen met een waterflosser eruit schieten – maar daar moet je een vaste hand voor hebben, anders spuit je straks je eigen huig weg.

Amandelstenen veroorzaken altijd een slechte adem

Niet altijd, maar vaak wel – en als ze dat doen, dan ook écht goed. Amandelstenen kunnen een geur produceren die doet denken aan een mengeling van rottend voedsel en zwavel (ja, sorry voor het beeld). Maar hier komt de verrassing: sommige mensen hebben ze zonder dat ze last hebben van stinkende adem.

Dit komt omdat de geur vooral ontstaat wanneer bacteriën de eiwitten in de stenen beginnen af te breken. Als je mondflora in balans is, kunnen amandelstenen relatief geurloos blijven. Pech gehad? Dan ruikt het alsof je een knoflookfeestje in je keel hebt gehouden.

Je moet je amandelen laten verwijderen om voorgoed van amandelstenen af te zijn

Hmm, technisch gezien is dit deels waar – maar ook een beetje als zeggen dat je nooit meer last van een ingegroeide teennagel hebt als je je hele teen laat amputeren. Je amandelen verwijderen is een rigoureuze oplossing en alleen aan te raden als je écht serieuze klachten hebt, zoals chronische keelontstekingen of gigantische amandelstenen die je bijna laten stikken.

Voor de meeste mensen zijn er minder extreme opties, zoals het regelmatig schoonmaken van je amandelen, gorgelen met zout water of een antibacteriële mondspoeling gebruiken. Alleen als je amandelen echt je hele leven saboteren, kan een KNO-arts je helpen met een permanente oplossing. Maar voor een paar stinkende steentjes een operatie ondergaan? Daar denken de meeste artsen (en je portemonnee) wel twee keer over na.

Amandelstenen zijn besmettelijk

Haha, nee. Je krijgt geen amandelstenen omdat iemand anders in je buurt staat te ademen. Ze zijn geen virus, geen bacteriële infectie en al helemaal geen SOA (stel je voor).

Wat wél waar is: de bacteriën die in en rondom amandelstenen leven, kunnen van persoon tot persoon worden overgedragen. Maar zelfs als je een flinke kus geeft aan iemand met een mond vol amandelsteenbacteriën, betekent dat nog niet dat je zelf ook meteen amandelstenen krijgt. Je moet er de juiste anatomie voor hebben (die diepe crypten, weet je nog?). Dus nee, je kunt niet ‘besmet’ raken. Hooguit met een slecht ruikend trauma.

Als je geen amandelen meer hebt, kun je ook geen amandelstenen krijgen

Ah, logisch, zou je denken. Geen amandelen = geen amandelstenen. Toch? Fout! Er is een catch: zelfs als je amandelen ooit verwijderd zijn, kan er littekenweefsel of resterend amandelweefsel achterblijven. En raad eens? Daar kunnen óók steentjes in ontstaan.

Dit komt vooral voor bij mensen bij wie de amandelen niet volledig zijn weggehaald (bijvoorbeeld bij een gedeeltelijke tonsillectomie). Die overblijfselen kunnen alsnog crypten vormen waarin bacteriën en afval zich ophopen. Dus hoewel het risico kleiner is na een operatie, is het niet onmogelijk om alsnog een mini-keelgrindmijn te ontwikkelen. Pech? Ja. Maar gelukkig een stuk minder vaak voorkomend.

Je kunt amandelstenen het beste met je tandenborstel eruit halen

Je zou denken: hard schrobben en weg ermee. Maar nope, slecht idee. Een tandenborstel is niet alleen te groot en onhandig voor zo’n precisieklusje, maar je loopt ook het risico dat je je amandelen beschadigt. En als je denkt dat amandelstenen vervelend zijn, probeer dan maar eens een geïrriteerde, bloedende keel. Spoiler: geen pretje.

Beter: een wattenstaafje, een waterflosser (op de laagste stand, tenzij je een avontuurlijke ziel bent) of je tong. Ja, sommige mensen kunnen met hun tong amandelstenen losmasseren. Respect als jij dat talent bezit.

Hoe groter de amandelsteen, hoe erger de klachten

Logisch toch? Hoe groter de steen, hoe meer ellende? Nou, niet per se. Soms heb je een piepklein steentje dat de geur heeft van een composthoop na een hittegolf, terwijl een grotere steen vrijwel geen klachten geeft.

Het hangt af van wát erin zit en hoe gevoelig je keel is. Sommige mensen kunnen een flinke amandelsteen hebben zonder dat ze er iets van merken, terwijl anderen bij de kleinste ophoping al keelpijn krijgen. Grootte zegt dus niet alles – wat erin zit en hoe je lichaam erop reageert, dat maakt het verschil.

Amandelstenen zijn gewoon verharde stukjes eten

Klinkt logisch, toch? Je amandelen hebben diepe crypten, er komt eten in vast te zitten en voilà – amandelstenen! Maar nee, dat is een beetje te simpel gedacht.

Amandelstenen bestaan niet alleen uit voedselresten. Het zijn eigenlijk een soort afvalbakjes van je keel: een mix van dode cellen, slijm, bacteriën en ja, soms een verdwaald kruimeltje van je lunch. Maar dat betekent niet dat een stukje brood of een rijstkorrel zomaar in een amandelsteen verandert. Eten kán bijdragen, maar het proces is vooral biologisch – en je eigen lichaam is de grootste boosdoener.

Amandelstenen zijn een teken van een infectie

Als je een brokjesfabriek in je keel hebt, betekent dat dan automatisch dat je ziek bent? Nee hoor. Amandelstenen zijn op zichzelf geen infectie, en je hoeft echt niet meteen naar de dokter te rennen als je er eentje ontdekt.

Ze ontstaan door ophopingen van materiaal dat gewoon in je mond aanwezig is. Maar let op: als je keel constant rood, pijnlijk en ontstoken is, of als je regelmatig last hebt van flinke keelontstekingen, dan kan het wél een teken zijn dat je amandelen wat extra aandacht nodig hebben. Amandelstenen zelf zijn echter meestal onschuldig – irritant, maar niet gevaarlijk.

Hoe vaker je amandelstenen verwijdert, hoe sneller ze terugkomen

Dit klinkt als zo’n ‘je mag niet te vaak je wenkbrauwen epileren, anders groeien ze als een bos terug’-verhaal. En net als die mythe is dit ook onzin. Amandelstenen komen terug omdat je amandelen nu eenmaal crypten hebben waarin ze zich kunnen vormen, niet omdat je ze verwijdert.

Wat wel waar is: als je heel agressief te werk gaat en je amandelen beschadigt, kan dat juist extra plekjes creëren waar nieuwe steentjes zich kunnen nestelen. Maar op zich is verwijderen geen ‘aantrekkingskracht’ voor nieuwe stenen. Ze komen gewoon terug omdat je anatomie er nu eenmaal naar is. Pech, maar geen zelfveroorzaakt drama.

Amandelstenen kunnen keelkanker veroorzaken

Wow, nee. Stop. Als je dit ergens gelezen hebt: diep ademhalen en die paniekknop loslaten. Amandelstenen zijn goedaardige, irritante klontjes. Niks meer, niks minder.

Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat ze kankerverwekkend zijn. Wél kunnen ze chronische irritatie veroorzaken als je er heel veel last van hebt, en dat kan indirect je keel kwetsbaarder maken. Maar keelkanker? Nee, dat is een heel ander verhaal, met heel andere oorzaken. Als je je zorgen maakt over iets ernstigs in je keel, laat er dan gewoon even naar kijken door een arts – maar amandelstenen zelf gaan je niet de das omdoen.

Lees verder

• Amandelontsteking: symptomen en oorzaak ontstoken amandelen
• Ontstoken amandelen bij kinderen: symptomen en behandeling
• Witte plekjes in mond of keel: oorzaken van vlekjes in mond
• Witte vlekken in de keel: oorzaken van witte stipjes in keel
• Keelontsteking behandeling: antibiotica, medicatie & kruiden